مروری بر کتاب«گاو و فلفل» اثر علی بهاری
طلبههای قمی درمعبد بهاییهای هندوستان
کتاب «گاو فلفل» اولین کتاب علی بهاری است. نویسندهای که احتمالا تا امروز اسمش را نشنیده باشیم اما با توجه به طنز گیرای این کتاب، از این پس بیشتر خواهیم شنید. آنچه در ادامه خواهید خواند، مروری بر کتاب گاو و فلفل است که کتاب را اسپویل میکند.
«گاو و فلفل» مجموعه خاطرات طنز نویسنده از سفر گروهی از طلاب ایرانی است که تصمیم میگیرند برای تقویت زبان انگلیسی خود، به یک کشور انگلیسیزبان سفر کنند. البته گزینههای روی میز زیاد دندانگیر نیست. حتی ابتدا مقصد سفرشان اوگانداست و بعدا با لطایفالحیلی راهی هندوستان میشوند که باید در کتاب بخوانید. یک سفر20روزه با کلی ماجراکه شما راتا آخر کتاب به دنبال خودش میکشد.گاو و فلفل دور تندی دارد که مقتضای طنزپردازی است و زیاد به جزئیات نمیپردازد. با این حال یک سفرنامه قابل قبول است که با موفقیت کامل شما را از سفر به هند منصرف خواهد کرد. البته باتوجه به توسعه نامتوازن کشور هند، اگر مسافران این داستان پول و پله بیشتری در اختیار داشتند، قطعا سفرشان به نحو دیگری بود اما یکی از دو پایه اصلی موقعیت طنز کتاب، منوط به همین بیپولی است.پایه دوم موقعیت طنز کتاب هم این است که مسافران ماهشت طلبه سطح عالی حوزه علمیه قم هستد که در بلاد کفر و هزار مذهب هند قرار گرفتهاند. تصورکنید که حتی وقتی آب معدنی میخرید،مجبورید اول بطری آن را بشورید تا ازاله نجاست شود و بعد آب داخل آن را بنوشید.همین موضوع باعث شده کتاب برای افراد مذهبی وعلیالخصوص طلاب، جذابیت خاصی داشته باشد.تصورکنید هشت طلبه قمی،باهمان یقههای بسته وریش بلندوعقیق یمنی دردست راستشان، وارد معابد هندوهای بتپرست و بهائیان اسرائیلی میشوند. با آنها صحبت میکنند والبته درعین حال میترسند ویزایشان به خاطر این صحبتها باطل شود یا به خاطر مراوده با این افراد در ایران برایشان مشکل ایجاد شود. این موقعیت به خودی خود و به تنهایی آنقدر عجیب و خندهدار است که کتاب خاطرات را به یک طنز قابل قبول مبدل کند.باقی اقشار جامعه هم به نسبت میزان مراوده با قشر روحانی از این کتاب لذت خواهند برد. کسانی که با این قشر دشمنی دارند به مشکلاتی که برای آنها پیش میآید، میخندند و کسانی که علقهای با ایشان دارند به دلیل آشنایی بیشتر با سبک زندگی طلبگی از آن استفاده بیشتری خواهندکرد.عبارات وشوخیهای علمایی کتاب هم کم نیست و بهخوبی برای شما فضای خاطرهگویی یک فرد مذهبی را تداعی خواهدکرد.توضیحاتی هم برای عبارات تخصصی روحانیون آمده که قضیه را کاملا برای مردم دیگر شیرفهم میکند و بیان طنز و روانش هم برای خود طلاب جذاب است.یعنی هر دو قشر ازخواندن این کتاب لذت خواهند برد.البته باید بدانید که بین طلاب همه مدل طیف فکری پیدا میشود.این گروه هشتنفره هم از این موضوع مستثنی نیست. بینشان افرادی هستند که حاضر نیستند آبمیوه ساخت کوکاکولا را بخورند وفردی هم هست که حاضر است جورآن چند نفر را بکشد.طلبهای که میخواهد همه اهالی هند،علیالخصوص خانمهای جوان رابه راه راست هدایت کندوحقانیت اسلام شیعی را برایشان به اثبات برساند. در کنار طلبهای که معتقد است تغییر باورها به این آسانیها نیست وترجیح میدهد با وارد نشدن به حریم باورهای دیگران، خودش را از خطر جدال دور نگه دارد.ماجرای کتاب حدودا پنج سال پیش اتفاق افتاده اما با توجه به برخی شوخیهای کتاب،معلوم استکه بهتازگی نوشتهشده.شوخی بانرخ دلاروسیاستهای بانکمرکزی همازهمین دست شوخیهاست.نمیدانم در پایان این سفر و به قول خودشان قرنطینه زبانی، چقدر به مهارت گفتاری وشنیداری این طلاب افزوده شده. با این وجود مطمئنم اگر مسئولان امر در آینده فکر همچنین ایدهای درسر داشته باشند،هندوستان را ازگزینههای روی میزشان دور خواهند کرد. به طوری که اولویت اوگاندا هم در بین گزینهها بیشتر از هندوستان باشد.
ابراهیم کاظمیمقدم - فعال حوزه کتاب