چند خط برای مجموعه داستان «آواز نیشکر» به قلم حبیب پیریاری
داستانی که سراغ ممنوعهها رفته است
لیندا سیگر، نویسنده آمریکایی معتقد است که شخصیت در خلأ نیست ومحصول محیط خویش است.این به همان پسزمینههای فرهنگی و اجتماعی شخصیت در داستان اشاره دارد. همه عوامل بیرونی که بر کنشهای آدمها در موقعیتهای گوناگون تاثیر میگذارند.
مکان یکی از عوامل مهمی است که روی تمامی وجوه شخصیتها، چه اصلی وچه فرعی، تاثیر بسزایی دارد. همانگونه که دوبووار میگوید: «همه ما نسبت به جهان در موقعیت هستیم.» به این معنا که گذشته، دوره تاریخی که در آن زندگی میکنیم، طبقه اجتماعی، فرهنگ،مکان وشغل،همه اموری هستندکه فردیت ما رامیسازند.چنانکه هرموقعیتی، گوشهای ازجهان است و دربرگرفتنش به آن معنا نیست که نویسنده باید تمامش را بشناسد.نویسنده فقط باید هنر انعکاس جهان را بلد باشد؛ آن راخلاصه وبیان کند.درهمین جاست که ادبیات، معنایی دیگر پیدا میکندچراکه این موقعیتهای متفاوت روی یکدیگربسته نیستند وماواحدهای مجزای دربسته نیستیم. هر موقعیتی روی همه موقعیتهای دیگر وروی همه جهان گشوده است وجهان چیزی نیست جز چرخش این موقعیتهای گوناگون که یکدیگر را احاطه میکنند ودربرمیگیرند.مجموعه داستان «آواز نیشکر» شامل 9 داستان کوتاه است که بستر جغرافیایی همه آنها جنوب است. جنوب جادویی و ادبیات منحصربهفردش.حبیب پیریاری جهان داستانهایش رازیسته است. آشنایی کامل وی با فرهنگ بومی و استفاده درست از زبان خاص منطقه، تاثیر موقعیتها و شناخت شخصیتها را برای مخاطب چند برابرمیکند. قلم پیریاری را با خواندن اولین مجموعه داستانش با عنوان «پریچهرههای مچاله» شناختم. مجموعه داستانی که نشان میداد او جدا از دانش ادبی، به داستان و عمق زیر لایههای ایدههایش اشراف دارد. او در مجموعه داستان اخیرش بهسراغ ممنوعههارفته است. عریان وعمیق، مسائل و مفاهیمی را واکاوی میکند که شاید کمتر نویسندهای شهامت نزدیکشدن بهشان را داشته باشد. آدمهای جهان پیریاری، آدمهایی بهشدت واقعی هستند که با معضلات و آسیبهای اجتماعی درگیرند. شخصیتهایی که همه دغدغههایشان در راستای ایده اصلی شبکهسازی شده است. بعضی از داستانها در این مجموعه با فرمی نو و جدید روایت میشوند؛فرمی که ناشی ازشناخت وتسلط نویسنده بر ادبیات داستانی جنوب است وهمین مسأله، بهخصوص درپایانبندیها، مخاطب آگاه راشگفتزده میکند.بیشک کتاب آوازنیشکر یکی ازبهترین مجموعههای داستانی این سالهای اخیر است که توسط نشر کنار منتشر شده است.
سعیده اسداللهی - منتقد ادبی