پایان روضه‌های خانگی صاحبخانه یا یکی از اهالی محل با سینی بزرگ ورشویی که استکان‌های کمرباریک چای و نعلبکی‌های گل گلی در کنار یکدیگر ردیف شده بودند وارد مجلس می‌شد و به ردیف به مهمان‌ها چای تعارف می‌کرد‌. در این بین هیچ لذت و سعادتی بالاتر از این نبود که یکی از بچه‌ها مسئول تعارف قند شود و قندهای سفید شکسته شده را که در یک کاسه بزرگ ریخته می‌شد به مهمان‌های روضه خانگی تعارف کند. و امروز اگر در ماه محرم دل‌هایمان بی قرار است و هر کدام‌مان در این ایام به گونه‌ای تلاش می‌کنیم تا اقامه عزای حسینی هر سال باشکوه‌تر از سال قبل برگزار شود، حکایتش حکایت همان مهر و تربیتی است که در روضه‌های خانگی و پای منبر این مجالس روضه در دل‌هایمان کاشته شده و روحمان با آن خو گرفته است. 

عضویت در یک گروه سلامت  
ما آدم‌ها به روابط اجتماعی و اجتماع‌پذیری نیازداریم.هیئات مذهبی و به‌طورخاص روضه‌های خانگی یکی از بهترین گروه‌هایی است که ما و فرزندانمان می‌توانیم درآنها عضوشده وازبرکات عضویت درگروه وحضور دراجتماعی سلامت برخوردارشویم. به خصوص این‌که بابرپایی روضه‌های خانگی یاشرکت دراین روضه‌ها همراهی خانواده راداریم واین مسأله موجب می‌شودتا فرزندان‌مان در کنار خود ما و با نظارت‌مان در هیئات و دسته‌جات مذهبی حضور داشته باشند.

روضه‌ای که جایگزین ندارد 
حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان درباره روضه خانگی می‌گوید: هیچ وقت مراسم‌ بزرگ جای روضه‌های خانگی اثرگذار را برای فرزندان و نسل آینده نمی‌گیرد، شما وقتی فرزندت را به مراسم بزرگ می‌برید، فرزندت می‌گوید بابای من به مراسم رفته و همرنگ جماعت شده است، این یک اثر خوب دارد ولی نه آن چنان که در خانه نشسته‌ای؛ خودت، خانم خانه، دور همدیگر، فرزندت می‌‎گوید: موضوع جدی شد! این دیگر مراسم تشریفاتی نیست، این آیین قلبی بابا و مامان من است. اینجا کسی نیست که احیانا دنبال تظاهر باشد این در خون پدر و مادر ماست، اثر تربیتی روضه‌های خانگی روی بچه‌ها خیلی مهم است مخصوصا مادر، چون مادر همه چیز را با احساسات منتقل می‌کند، وقتی که مادر برای اباعبدا...(ع) و فرزندانش در یک روضه خانگی کوچک ابراز عشق می‌کند، این برای بچه‌ها جور دیگری ثبت می‌شود، ببینید امام چه می‌فرماید؟  و بچه زیباترین نوع عاطفه را در روضه أباعبدا... الحسین می‌تواند ببیند.

تمرین خادمی امام حسین (ع)  
بچه‌ها در روضه خانگی می‌بینند که پدرش با هر موقعیت اجتماعی و شغلی که دارد، خم می‌شود و کفش‌های مهمانان را جفت می‌کند یا به عزادار امام‌(ع) خدمت می‌کند. این اتفاق فرهنگ خضوع و خشوع را در فرزند تقویت می‌کند. به‌علاوه این که باعث ایجاد محبت و ارادات به اهل‌بیت (ع) می‌شود تا او از کودکی خود را آماده حضور در خیمه اباعبدا...‌(ع) ببیند.

تمرین مسئولیت‌پذیری  
روضه‌های خانگی یکی از بهترین فرصت‌ها برای آموزش مسئولیت‌پذیری به بچه‌ها و تمرین آن است. از آب و جارو کردن حیاط خانه گرفته تا چیدن گلدان‌های جلوی در و شستن استکان‌های چای روضه یا قنددادن به مهمان‌ها وجفت کردن کفش عزاداران حسینی همه کارهایی است که می‌توانیم برای انجام آن از بچه‌ها کمک بگیریم وبه این ترتیب روحیه مسئولیت‌پذیری را هم در آنها بالا ببریم. 

ایجاد روحیه تشکیلاتی  
مجالس عزاداری خانگی برکات ویژه و کلان‌تری نیز دارد که می‌توان به ایجاد روحیه کار تشکیلاتی در افراد خانواده اشاره کرد. در واقع اعضای خانواده با اقامه روضه در منزل، مانند یک تیم، روحیه تعامل و انجام کارهای بزرگ را یاد می‌گیرند. در واقع همان‌گونه که مجالس بزرگ با سخنرانی و مداحی، به تربیت‌عام و گفتمان‌سازی عاشورایی می‌پردازد، روضه‌های خانگی نیز، هیات‌های کوچکی هستند که رسالتِ تربیت خاص نیروی محدود را به عهده دارند.

محفلی برای تربیت دینی و انتقال ارزش‌ها  
روضه‌های خانگی و خانوادگی محلی برای انتقال مفاهیم تربیتی و دینی از جمله ولایت‌پذیری، انتقال ارزش‌ها به نسل آینده، تحکیم و تعالی خانواده است. با توجه به ظرفیت روضه می‌توان به ارتباط عمیق عاطفی میان اعضای خانواده و انتقال مفاهیم و ارزش‌های دینی به نسل آینده اشاره کرد. همچنان‌که خود ما نخستین تجربه‌های دین‌داری و باورهای مذهبی‌مان در همین روضه‌های خانگی و مجالس عزاداری حضرت اباعبدا... شکل گرفته است. 

صله رحم  
با برپایی روضه خانگی در منزل یکی از اقوام معمولا سایر اعضای خانواده و فامیل هم در این روضه‌ها و جلسات حضور پیدا می‌کنند تا هم به صاحبخانه کمک کنند و هم خودشان از فیوضات این روضه‌ها بی‌نصیب نمانند. همین مسأله هم موجب می‌شود تا سنت حسنه صله رحم هم برپا شود و اعضای خانواده و فامیل به بهانه برپایی روضه خانگی دور هم جمع شده و دیدارها تازه شود. 

حل و فصل مشکلات  
محافل مذهبی و گعده‌هایی همچون روضه‌های خانگی فرصت خوبی است تا افراد خانواده، فامیل و هم محله‌ای‌ها و همسایه‌ها دور هم جمع شده و از احوال و مشکلات یکدیگر با خبر شوند. اغلب این هیات‌های مذهبی در طول سال هم فعالیت‌های خودشان را به شکل‌های مختلف ادامه می‌دهند و راه‌اندازی صندوق‌های قرض‌الحسنه یا کمک به نیازمندان خانواده و فامیل و محله از دیگر برکاتی است که ذیل برپایی این مجالس و روضه‌ها اتفاق می‌افتد. 

فضایی بهتر برای حضور مادران  
باتوجه به ماهیت واقعی روضه‌های خانگی و زنانه بودن آن، می‌توان یکی از مهم‌ترین محاسن این روضه‌ها را دسترسی آسان برای خانم‌های محل دانست. شاید خیلی از خانم‌های کهنسال یا مادران که فرزند کوچک دارند، از هیات‌های شلوغ اجتناب کنند اما وقتی ببینند روضه در همسایگی خودشان برپاست، خیلی بیشتر برای شرکت در مراسم تمایل به خرج می‌دهند.

پیوند بین همسایه‌ها  
شاید یکی ازدلایلی که همسایه‌های قدیمی در محله‌های قدیمی صمیمیت بیشتری داشتند فراگیرتر بودن روضه‌های خانگی و مجالس این چنین بود. امروز و در شرایطی که زندگی آپارتمانی فراگیر شده هم اتفاقا می‌توان با احیای این روضه‌ها روابط دوستانه و صمیمانه میان همسایه‌ها را احیا کرد. قاعدتا به برکت برپایی روضه‌های خانگی، همسایه‌ها بیشتر از حال و احوال هم باخبر می‌شوند، راحت‌تر کدورت‌ها را کنار می‌گذارند و برای کمک به یکدیگر   قدم‌های مثبت بردارند.


ریشه‌های تاریخی روضه‌های خانگی  
براساس برخی نقل‌های تاریخی، روضه‌های خانگی زمانی که رضاشاه درسال۱۳۱۴هجری شمسی، برگزاری مجالس عزاداری در مساجد و تکایا را ممنوع کرد، میان مردم رواج پیدا کرد و مردم برای برپایی مجلس عزاداری به خانه‌ها رفتند و هر بار یک نفر بانی روضه در منزل خود بود و حتی پس از آزادی دوباره برگزاری مجالس عزاداری در حسینیه‌ها و مساجد، جلسات روضه‌های خانگی در کنار تکایا و هیات‌ها ادامه پیدا کرد. 

زهرا احمدزاده - خبرنگار چاردیواری