تپش دلایل کاهش جرائم و افزایش بخشش در ماه محرم را بررسی می‌کند
معجزه ماه محرم
ماه‌های مذهبی‌که از راه می‌رسد،حال‌وهوای شهر و آدم‌ها هم فرق می‌کند.انگاریک جور گردشرم وخجالت و وقار همه‌جا پاشیده می‌شودوخیلی‌ها و به‌خصوص مجرمان به حرمت همین ماه نجابت کرده وتامدتی مرتکب هیچ‌گونه جرمی نمی‌شوندتاقداست آن شکسته نشود.
سارقانی که تا پیش از رسیدن ماه‌های مذهبی به‌راحتی آب‌خوردن ازجیب، خانه،مغازه، بانک و طلافروشی وخیلی جاهای دیگر سرقت می‌کردند و دخل می‌زدند، یا اراذل‌واوباشی که زمانی و از روی گردن‌کلفتی قداره می‌کشیدند تا زَهره مردم بترکد و از آنها باج‌گیری کنند، حالا با ورود ماه‌های مذهبی ابزارآلات زورگیری خود را غلاف می‌کنند. این رسم هرساله سارقان و زورگیران و اراذل‌واوباش و همپالکی‌های آنهاست و این تغییر رفتار آن‌قدر چشمگیر بوده که چه مقامات مسئول در قوه قضاییه و چه کارشناسان حوزه‌های مختلف اجتماعی و روان‌شناسی بارها به آن اشاره کرده‌اند؛ موضوعی که اصغر جهانگیر، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه نیز به آن اشاره دارد و می‌گوید: «ارزیابی‌ها و بررسی‌ها حاکی از آن است که جرائم و تخلفات کشور در ماه محرم و به‌خصوص در دهه اول محرم حسینی به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد. این موضوع در ماه محرم باید به‌عنوان یک الگوی موفق و مؤثر مورد بهره‌برداری قرار بگیرد و از این الگو در جامعه و در دیگر ماه‌ها نیز به‌عنوان یک سبک زندگی استفاده شود. علاوه بر بازدارندگی کیفری، نیازمند پیشگیری‌های فرهنگی و اخلاقی درجامعه هستیم. وقتی منحنی جرائم درماه محرم سیر نزولی پیدا می‌کند، این بدان معناست که عنصر ایمان و اخلاق و نگاه به ارزش‌ها در جامعه بالنده شده و باور جامعه در حرکت به سمت همدلی، احسان، رعایت اخلاقیات و دستگیری از همدیگر تقویت شده است. چنان که شاهد هستیم درهمه ادیان نگاه ویژه‌ای به امام‌حسین(ع)است و حتی اقلیت‌های دینی حضور پررنگی در عزاداری‌ها دارند و برای ماه محرم احترام ویژه‌ای قائل هستند و از طریق نذور و عرض ادب خود زمینه‌های همدلی را در جامعه ایجاد می‌کنند. این همان تاثیر فرهنگ عاشورایی است که آثار اصلاحی و معنوی آن شامل حال همه شهروندان جامعه می‌شود.»وی با تاکید بر این‌که ماه محرم یک سبک زندگی و یک زیست ناب است که نه‌تنها جرائم را دراین ماه کاهش می‌دهد، بلکه آثار تربیتی و اخلاقی این ماه در تربیت یک نسل اخلاقی و دلباخته امام‌حسین(ع) و اهل بیت(ع)، یک نعمت بی‌بدیل برای جامعه اسلامی است،به حدیث شریف: «ان‌الحسین مصباح الهدی و سفینه‌النجاه» اشاره کرد و ادامه داد: «تاکید بر تقویت الگوی‌کاهش جرائم درماه محرم نافی اقدامات نظارتی ونظارت بیرونی وسیستماتیک نیست،باید بیش از پیش نقش فرهنگ‌سازی و رویکردهای فرهنگی، اخلاقی و دینی در جامعه تقویت شود و دراینجا همه نهادها و دستگاه‌ها تکلیف دارند و باید سهم خودشان را در پیشگیری فرهنگی برای کاهش جرائم انجام دهند.»
کاهش 40درصدی جرائم
سردار حمید علینقیان‌پور، فرمانده انتظامی استان اصفهان نیز سال گذشته با تاییدکاهش جرائم ارتکابی در ماه محرم گفت:«تحقیقات در نیروی انتظامی نشان می‌دهد که هر ساله آمار و ارقام جرائم درماه محرم تابیش از40درصد کاهش پیدا می‌کند که این امر ناشی از اثرگذاری این ماه در درون انسان‌هاست، زیرا عموم مردم وحتی مجرمان هم برای این ماه وبه‌ویژه دهه اول محرم احترام خاصی قائل بوده و مراقب هستند تا در این ایام خاص عمل خلاف و جرمی از آنان سر نزند.»
خودکنترلی آسیب‌ها در محرم
سرهنگ افرامن، معاون اجتماعی پلیس استان فارس - انسان وقتی در زمان معنوی همچون محرم قرار می‌گیرد، بالطبع از پدیده‌هایی که مغایرت با ارزش‌های والای او دارد؛ دوری می‌کند و این نوع رفتار ناشی از سرشت درونی اوست. مشارکت و همگرایی مردم و جوانان در ایام محرم در تکیه‌ها و حسینیه‌ها نوعی وفاق اجتماعی است که این نوع رفتار در کمتر نقاطی از جهان دیده می‌شود. ماه محرم به‌تنهایی به‌عنوان بهترین و کامل‌ترین عامل کنترل آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود. این از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این ماه عزیز است که مردم به‌ویژه جوانان باید نهایت فرصت را از این ماه ببرند. در ماه محرم، انسان‌ها به حرمت ارزشی که این ماه دارد، دور هم جمع شده، اختلافات را کنار گذاشته وتصمیم به آغاز زندگی دوباره‌ای می‌گیرند.در ماه محرم جامعه و مردم تحت‌الشعاع عاشورا قرار می‌گیرند و همین امر عاملی می‌شود که با آگاهی و شناخت اقدام به یک بازنگری در وجود خود کنند. بی‌شک موثرترین پلیس و حافظ امنیت اجتماعی انسان‌ها، وجدانی است که درسینه و قلب آنها قرار دارد و بهترین قانون، آن قانونی است که با فطرت الهی انسان سازگار باشد. ازاین رواگر مدیریت حفظ امنیت اجتماعی بتواند هماهنگ با وجدان انسان‌ها و فطرت الهی آنان حرکت کند، بالاترین بهره‌وری وبیشترین تاثیر را در کاهش جرائم خواهد داشت. فضای سالمی که ماه‌های رمضان و محرم فراهم می‌آورد، به‌یقین سالم و به دور ازگناه است که نقشی ارزنده در کاهش تمایل انسان‌های حتی غیرمذهبی به جرم دارد؛ چراکه انسان‌ها با فطرت الهی متولد می‌شوند اما فضا، جو، زمان و مکان ممکن است مسیر آنها را منحرف کند.
تاثیر آشکار معنویات در کاهش جرائم ارتکابی
امان‌ا... قرایی‌مقدم/جامعه‌شناس - این‌که ماه‌های مقدس تاثیر بسزایی در کاهش جرائم دارند، امری بسیار بدیهی و اثبات‌شده است. در بررسی‌های انجام‌شده توسط مقامات پلیس در سال‌های گذشته،مشخص شد دردهه اول ماه محرم ازمیزان سرقت‌ها، کیف‌قاپی‌ها و انواع فسادهای دیگر به‌طور محسوسی کاسته می‌شود. بر اساس «تئوری فضای زندگی و میدان نیرو»، یکی از عوامل بازدارنده در بروز انواع آسیب‌های اجتماعی باورها و اعتقادات مذهبی و دینی است. تا‌به‌حال به محدوده خیابان ایران در منطقه 12 تهران رفته‌اید؟ اگر بروید می‌بینید که در این محدوده انواع آسیب‌ها و رفتارهای نابهنجار اجتماعی یا به‌شدت کم است یا اصلا مشاهده نمی‌شود اما زمانی که از سه‌راه امین‌حضور به سمت جنوب، شوش و بازار مولوی حرکت می‌کنید، یکدفعه شاهد افزایش جرم خواهید بود. چرا؟ به دلایل متعددی می‌توان اشاره کرد اما مهم‌ترین نکته بحث اعتقادات و باورهای دینی است که ریشه در نهاد انسان‌ها دارد. اگر فردی اعتقادات دینی قوی داشته باشد، باورهای او در زمانی که ممکن است فرد از مسیر درست منحرف شود، به او نهیب زده و مانع از انجام فعل خطا و بروز انواع آسیب‌های اجتماعی می‌شود؛ بنابراین این نکته ثابت شده که در ماه‌های محرم و رمضان بروز انواع آسیب‌های اجتماعی بسیار کاهش پیدا می‌کند، اما باید به این نکته توجه داشت که با گذشت دهه اول ماه محرم، آن دسته از مجرمان و بزهکارانی که به‌طور موقت ارتکاب جرم را کنار گذاشته بودند، آن کم‌کاری 10روزه راجبران کرده ومرتکب فعل خطا می‌شوند.بنده به‌عنوان یک آسیبشناس اجتماعی به‌جرات می‌توانم بگویم که اعتقادات و باورهای دینی چه در میان زنان و چه مردان در کاهش انواع آسیب‌های اجتماعی بسیار موثر است و بر همین اساس ما باید در بزرگداشت ماه‌های مذهبی و تاثیرگذار به‌خصوص برای نسل جوان بکوشیم.این‌که چطور می‌توان تاثیر مثبت این‌گونه ماه‌ها را ادامه داد، صداوسیما به سهم خود با ساخت و تولید سریال‌هایی مانند امام علی(ع) وامام رضا(ع) قدم‌های مفیدی دراین زمینه برداشت امادرحال حاضر به نظر می‌آید تولید و پخش این‌گونه آثار در روال کاری صداوسیما وجود ندارد. یک بعد دیگر بی‌توجهی به پرداختن به موضوعات مذهبی سوءاستفاده رسانه‌های بیگانه از نسل جوان و ناآگاهی آنان است که اعتقادات دینی آنان را هدف قرار می‌دهند.این در حالی است که دین در خانواده و مدرسه باید از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد. آنچه امروز شاهدش هستیم این است که مردم و به‌خصوص جوانان مورد تهاجم فرهنگی قرار گرفته‌اند، آن هم در شرایطی که فرهنگ یک اصل مهم است. هرچه در این زمینه کم‌کاری کرده یا تظاهر به دینداری شود، آسیب‌های آن به‌طور مستقیم مردم را هدف قرار می‌دهد.ببینید مردم می‌فهمند و متوجه وقایع اطراف خودهستند.من80 سال دارم و فرض بفرمایید در مترو نشسته‌ام و شیخی وارد می‌شود. بنده به احترام او از جا برمی‌خیزم، اما جوان امروزی احترام نمی‌گذارد، به‌طوری که با خودمان می‌گوییم این همان آخرالزمان وعده داده‌شده است.یا اگر با برخی جوانان یا نوجوانان در مورد دین و اعتقادات صحبت کنید، می‌گویند اینها ریشه و مبنا ندارد و صحبت‌تان را مورد انتقاد قرار می‌دهد. چرا؟ چون عملکرد مسئولان نادرست بوده و مردم و جوانان به چشم می‌بینند که برخی مدیرانی که ادعای دینداری می‌کنند، در حال دزدی هستند، رشوه می‌گیرندوسوءاستفاده می‌کنند.در چنین شرایطی جوان که شاهد وجود چنین روند ناسالمی بین برخی مسئولان است، در مورد دین و اعتقاد و مذهب چه فکری با خود می‌کند و ممکن است حتی خود نیز به سمت سرقت و ارتکاب جرم حرکت کند.علاوه بر این موضوع که ماه‌های مذهبی تاثیر محسوسی در کاهش جرم دارد، یکی از مهم‌ترین منافع این ماه‌ها نیز بخشش فردی است که به هر علتی مرتکب جنایت شده که به‌کرات اتفاق افتاده و هم رضایت خدارادرپی دارد وهم بنده خدارا.بخشش مهم دیگر،بحث موقوفات است. خوشبختانه همچنان روحیه مدرسه‌سازی، مسجدسازی و به‌خصوص مدرسه‌سازی زنده است وهمین امسال، خیران مدرسه‌ساز متعددی داشتیم که با نیت پاک وخیر،اقدام به مدرسه‌سازی برای دانش‌آموزان کردند.مجموع اینها منبعث ازدین ونتیجه اعتقادات دینی است.آنچه امروز ازمدرسه‌ساز وخیروبیمارستان‌ساز وارائه کمک‌های معیشتی می‌بینیم،نتیجه همان باورهاوآموزه‌های دینی است.یک‌چهارم مشهد موقوفات است ودرمحمودیه وزیر پل تجریش تهران نیز بخشی از زمین‌ها موقوفی بوده که در نتیجه اثر مثبت باورهای دینی است.سعدی علیه‌الرحمه می‌فرماید: برگ عیشی به گور خویش فرست / کس نیارد زپس توپیش فرست به همین علت باید باورهای مذهبی را درمیان خانواده‌ها گسترش دهیم، اما متاسفانه روزبه‌روز شاهد کاهش و تضعیف اعتقادات دینی هستیم.
کاهش 40درصدی جرائم
سردار حمید علینقیان‌پور، فرمانده انتظامی استان اصفهان نیز سال گذشته با تاییدکاهش جرائم ارتکابی در ماه محرم گفت:«تحقیقات در نیروی انتظامی نشان می‌دهد که هر ساله آمار و ارقام جرائم درماه محرم تابیش از40درصد کاهش پیدا می‌کند که این امر ناشی از اثرگذاری این ماه در درون انسان‌هاست، زیرا عموم مردم وحتی مجرمان هم برای این ماه وبه‌ویژه دهه اول محرم احترام خاصی قائل بوده و مراقب هستند تا در این ایام خاص عمل خلاف و جرمی از آنان سر نزند.»
خودکنترلی آسیب‌ها در محرم
سرهنگ افرامن، معاون اجتماعی پلیس استان فارس - انسان وقتی در زمان معنوی همچون محرم قرار می‌گیرد، بالطبع از پدیده‌هایی که مغایرت با ارزش‌های والای او دارد؛ دوری می‌کند و این نوع رفتار ناشی از سرشت درونی اوست. مشارکت و همگرایی مردم و جوانان در ایام محرم در تکیه‌ها و حسینیه‌ها نوعی وفاق اجتماعی است که این نوع رفتار در کمتر نقاطی از جهان دیده می‌شود. ماه محرم به‌تنهایی به‌عنوان بهترین و کامل‌ترین عامل کنترل آسیب‌های اجتماعی محسوب می‌شود. این از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این ماه عزیز است که مردم به‌ویژه جوانان باید نهایت فرصت را از این ماه ببرند. در ماه محرم، انسان‌ها به حرمت ارزشی که این ماه دارد، دور هم جمع شده، اختلافات را کنار گذاشته وتصمیم به آغاز زندگی دوباره‌ای می‌گیرند.در ماه محرم جامعه و مردم تحت‌الشعاع عاشورا قرار می‌گیرند و همین امر عاملی می‌شود که با آگاهی و شناخت اقدام به یک بازنگری در وجود خود کنند. بی‌شک موثرترین پلیس و حافظ امنیت اجتماعی انسان‌ها، وجدانی است که درسینه و قلب آنها قرار دارد و بهترین قانون، آن قانونی است که با فطرت الهی انسان سازگار باشد. ازاین رواگر مدیریت حفظ امنیت اجتماعی بتواند هماهنگ با وجدان انسان‌ها و فطرت الهی آنان حرکت کند، بالاترین بهره‌وری وبیشترین تاثیر را در کاهش جرائم خواهد داشت. فضای سالمی که ماه‌های رمضان و محرم فراهم می‌آورد، به‌یقین سالم و به دور ازگناه است که نقشی ارزنده در کاهش تمایل انسان‌های حتی غیرمذهبی به جرم دارد؛ چراکه انسان‌ها با فطرت الهی متولد می‌شوند اما فضا، جو، زمان و مکان ممکن است مسیر آنها را منحرف کند.
تاثیر آشکار معنویات در کاهش جرائم ارتکابی
امان‌ا... قرایی‌مقدم/جامعه‌شناس - این‌که ماه‌های مقدس تاثیر بسزایی در کاهش جرائم دارند، امری بسیار بدیهی و اثبات‌شده است. در بررسی‌های انجام‌شده توسط مقامات پلیس در سال‌های گذشته،مشخص شد دردهه اول ماه محرم ازمیزان سرقت‌ها، کیف‌قاپی‌ها و انواع فسادهای دیگر به‌طور محسوسی کاسته می‌شود. بر اساس «تئوری فضای زندگی و میدان نیرو»، یکی از عوامل بازدارنده در بروز انواع آسیب‌های اجتماعی باورها و اعتقادات مذهبی و دینی است. تا‌به‌حال به محدوده خیابان ایران در منطقه 12 تهران رفته‌اید؟ اگر بروید می‌بینید که در این محدوده انواع آسیب‌ها و رفتارهای نابهنجار اجتماعی یا به‌شدت کم است یا اصلا مشاهده نمی‌شود اما زمانی که از سه‌راه امین‌حضور به سمت جنوب، شوش و بازار مولوی حرکت می‌کنید، یکدفعه شاهد افزایش جرم خواهید بود. چرا؟ به دلایل متعددی می‌توان اشاره کرد اما مهم‌ترین نکته بحث اعتقادات و باورهای دینی است که ریشه در نهاد انسان‌ها دارد. اگر فردی اعتقادات دینی قوی داشته باشد، باورهای او در زمانی که ممکن است فرد از مسیر درست منحرف شود، به او نهیب زده و مانع از انجام فعل خطا و بروز انواع آسیب‌های اجتماعی می‌شود؛ بنابراین این نکته ثابت شده که در ماه‌های محرم و رمضان بروز انواع آسیب‌های اجتماعی بسیار کاهش پیدا می‌کند، اما باید به این نکته توجه داشت که با گذشت دهه اول ماه محرم، آن دسته از مجرمان و بزهکارانی که به‌طور موقت ارتکاب جرم را کنار گذاشته بودند، آن کم‌کاری 10روزه راجبران کرده ومرتکب فعل خطا می‌شوند.بنده به‌عنوان یک آسیبشناس اجتماعی به‌جرات می‌توانم بگویم که اعتقادات و باورهای دینی چه در میان زنان و چه مردان در کاهش انواع آسیب‌های اجتماعی بسیار موثر است و بر همین اساس ما باید در بزرگداشت ماه‌های مذهبی و تاثیرگذار به‌خصوص برای نسل جوان بکوشیم.این‌که چطور می‌توان تاثیر مثبت این‌گونه ماه‌ها را ادامه داد، صداوسیما به سهم خود با ساخت و تولید سریال‌هایی مانند امام علی(ع) وامام رضا(ع) قدم‌های مفیدی دراین زمینه برداشت امادرحال حاضر به نظر می‌آید تولید و پخش این‌گونه آثار در روال کاری صداوسیما وجود ندارد. یک بعد دیگر بی‌توجهی به پرداختن به موضوعات مذهبی سوءاستفاده رسانه‌های بیگانه از نسل جوان و ناآگاهی آنان است که اعتقادات دینی آنان را هدف قرار می‌دهند.این در حالی است که دین در خانواده و مدرسه باید از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشد. آنچه امروز شاهدش هستیم این است که مردم و به‌خصوص جوانان مورد تهاجم فرهنگی قرار گرفته‌اند، آن هم در شرایطی که فرهنگ یک اصل مهم است. هرچه در این زمینه کم‌کاری کرده یا تظاهر به دینداری شود، آسیب‌های آن به‌طور مستقیم مردم را هدف قرار می‌دهد.ببینید مردم می‌فهمند و متوجه وقایع اطراف خودهستند.من80 سال دارم و فرض بفرمایید در مترو نشسته‌ام و شیخی وارد می‌شود. بنده به احترام او از جا برمی‌خیزم، اما جوان امروزی احترام نمی‌گذارد، به‌طوری که با خودمان می‌گوییم این همان آخرالزمان وعده داده‌شده است.یا اگر با برخی جوانان یا نوجوانان در مورد دین و اعتقادات صحبت کنید، می‌گویند اینها ریشه و مبنا ندارد و صحبت‌تان را مورد انتقاد قرار می‌دهد. چرا؟ چون عملکرد مسئولان نادرست بوده و مردم و جوانان به چشم می‌بینند که برخی مدیرانی که ادعای دینداری می‌کنند، در حال دزدی هستند، رشوه می‌گیرندوسوءاستفاده می‌کنند.در چنین شرایطی جوان که شاهد وجود چنین روند ناسالمی بین برخی مسئولان است، در مورد دین و اعتقاد و مذهب چه فکری با خود می‌کند و ممکن است حتی خود نیز به سمت سرقت و ارتکاب جرم حرکت کند.علاوه بر این موضوع که ماه‌های مذهبی تاثیر محسوسی در کاهش جرم دارد، یکی از مهم‌ترین منافع این ماه‌ها نیز بخشش فردی است که به هر علتی مرتکب جنایت شده که به‌کرات اتفاق افتاده و هم رضایت خدارادرپی دارد وهم بنده خدارا.بخشش مهم دیگر،بحث موقوفات است. خوشبختانه همچنان روحیه مدرسه‌سازی، مسجدسازی و به‌خصوص مدرسه‌سازی زنده است وهمین امسال، خیران مدرسه‌ساز متعددی داشتیم که با نیت پاک وخیر،اقدام به مدرسه‌سازی برای دانش‌آموزان کردند.مجموع اینها منبعث ازدین ونتیجه اعتقادات دینی است.آنچه امروز ازمدرسه‌ساز وخیروبیمارستان‌ساز وارائه کمک‌های معیشتی می‌بینیم،نتیجه همان باورهاوآموزه‌های دینی است.یک‌چهارم مشهد موقوفات است ودرمحمودیه وزیر پل تجریش تهران نیز بخشی از زمین‌ها موقوفی بوده که در نتیجه اثر مثبت باورهای دینی است.سعدی علیه‌الرحمه می‌فرماید: برگ عیشی به گور خویش فرست / کس نیارد زپس توپیش فرست به همین علت باید باورهای مذهبی را درمیان خانواده‌ها گسترش دهیم، اما متاسفانه روزبه‌روز شاهد کاهش و تضعیف اعتقادات دینی هستیم.
لیلا حسین‌زاده - تپش