نگاهی به ظرفیتهای توسعه نوآوری در صنعت گردشگری آنلاین
اقامت به سبک نوآوری
همیشه اولین قدم یا دغدغه حتی پیش از قطعی شدن رفتن به سفر، یافتن اقامتگاهی در مقصد است. تا همین پنج یا شش سال پیش روشهای کاملا سنتی مانند ایستادن در کنار جاده یا نزدیک اماکن گردشگری با پلاکارد از اصلیترین روشهای بازاریابی و جذب گردشگر برای اقامت در مسافرخانهها و اقامتگاههای غالبا شخصی بود که البته با چالشها و مشکلات زیادی هم برای مسافران و هم صاحبان اقامتگاهها همراه بود.
در دهههای گذشته که دسترسی به اینترنت آنچنان همگانی و مرسوم نبود، این شیوه شاید تنها راه یافتن محل اسکان برای گردشگران بود. اما اکنون فناوری جای خود را در توسعه گردشگری باز کرده است و در جنبههای مختلفی اثرگذاری دارد که از رایجترین آنها، سکوها یا پلتفرمهایی برای ارائه خدمات اقامتی به مسافران است.
در شیوه سنتی اجاره اقامتگاههای شخصی، در بیشتر موارد گردشگران در دام دلالهای منفعتطلب میافتند که غالبا با اغراق راجع به امکانات و هزینه اسکان صرفا اهداف مالی خود را دنبال میکنند. از طرفی در این شیوه گردشگر شاید تا آخرین لحظه هیچ ایدهای از ظاهر و امکانات محل اسکان خود نداشته باشد.دغدغههایی مانند امنیت، امکانات، خدمات، هزینه و... نیز ازجمله سایر دغدغههایی است که هر دو طرف این مسأله یعنی گردشگر و خدماتدهنده را به شیوههای مختلفی درگیر خود میکند. فرض کنید حتی پیش از اینکه تصمیم به سفر گرفته باشید، بتوانید محل سکونت خود را متناسب با بودجه و محدودیت زمانی خود، اقامتگاههای مختلف و متنوع مانند هتلها، مسافرخانهها، اقامتگاههای بومگردی و حتی خانههای شخصی بررسی و مقایسه کنید و از بابت مسائل امنیتی، پشتیبانی و حتی بهداشتی اطمینان کامل داشته باشید و سپس انتخاب کنید.
تغییر شکل بنیادی برنامهریزی سفر
در دهههای گذشته چنین قابلیتی تقریبا دور از ذهن بهنظر میرسید اما از اواسط دهه 90 روند برنامهریزی سفر و بهصورت کلی گردشگری در ایران شکلی تازه و نوین به خود گرفت. همهگیری و دسترسی آسان به اینترنت نیز بهنوعی نقش کاتالیزور را در این فرآیند بازی کرد. طی این سالهای اخیر نیز سامانهها و سکوهای برخط ارائهدهنده خدمات اقامتی بهعنوان حلقه واسط میان گردشگر و صاحب اقامتگاه، به بازیگران و رهبران اصلی این ادبیات جدید در زیستبوم نوآوری و صنعت گردشگری کشور تبدیل شدهاند و مجموعه «گردشگرگستر خانه ما» با نام تجاری «اتاقک» نیز بهعنوان یکی از پرمخاطبترین فعالان این حوزه شناخته میشود. بهگفته محسن سام، مدیر بازاریابی اتاقک، این مجموعه از سال1396تاکنون توانسته است با بیش از 32هزار مجموعه اقامتی کوچک و بزرگ با بیش از 300 شهر در سراسر ایران همکاری داشته باشد. سام در ادامه گفتوگو با پیشران توضیح میدهد: «اتاقک درحال حاضر و در راستای تسهیل گردشگری خارجی با چند اقامتگاه در کشورهای همسایه مانند ترکیه و ارمنستان در حال همکاری است تا گردشگران ایرانی فارغ از دغدغهها و مشکلات مالی بتوانند پیش از خروج از کشور و بهصورت ریالی از خدمات اقامتی در این کشورهای بهرهمند شوند.»
بومیسازی، رقابت سالم و حمایت
اولین جرقه ایده تشکیل اتاقک درسال1395 و با الهام از نمونه خارجی آن که اپلیکیشنی برای اجاره منازل شخصی بود،شکل گرفت. گستردگی وعطش بازارگردشگری داخلی ایران سوار برموج جهانی نوآوری و تحول دیجیتال و بومیسازی صحیح و اصولی ایدههای برجسته جهانی، سبب شد تا بهتدریج شکل سنتی و غلط گردشگری در ایران نیز دچارتغییرات اساسی شود.به گفته سام، اتاقک هیچگاه قیمتگذار نبوده وبهعنوان واسطهای میان مهمان ومیزبان به ارائه خدمات متقابل به این دوقشر مخاطب میپردازد. مدیر بازاریابی اتاقک میگوید: «فعالیتهای گسترده و حضور رقبای قوی در حوزه ارائه خدمات گردشگری بهصورت مستقیم سبب تقویت و لزوم استفاده از نوآوری در پیشرفت و توسعه زیستبوم نوآوری و گردشگری کشور شده است اما وجه تمایز اتاقک از سایر سکوهای ارائهدهنده خدمات اقامتی گردشگری پشتیبانی کامل و 24ساعته چه برای مهمان و چه برای میزبان در تمام مراحل است.»
وی همچنین سادهسازی روند مقایسه و انتخاب اقامتگاه برای مهمان و اختصاص شرایط و مزایای ویژه برای میزبان را از دیگر ویژگیهای متمایز اتاقک میداند و میافزاید:«متاسفانه گردشگری آنلاین تقریبا 17درصد از سهم بازار گردشگری عمومی در کشور را در اختیار دارد و پس از گذشته نزدیک به 10سال ازشروع فعالیت این سکوها، هرچند تمامی هدف آنها کمک به توسعه فرهنگ و اقتصاد دیجیتال است، هنوز در مرحله اعتمادسازی برای مخاطب عمومی قرارداردکه گذر از این مرحله نیازمند حمایتهای همهجانبه ازسوی متولیان و سیاستگذاران صنعت گردشگری کشور است.»
جواد فیاض - خبرنگار پیشران