نگاهی به سریال «دوریت کوچولو»که به تازگی ازشبکه تماشاروی آنتن رفت
سفری در دل زمان
شاید چارلز دیکنز، نویسنده کلاسیک بریتانیایی هیچ ارتباطی با دنیای تصویر نداشته و زمانی که رمانهایش را مینوشته، در فکر آن نبوده که امتیاز برگردان تصویری رمانهایش را به هنرمندان سینما یا تلویزیون بدهد.
در دوران او اصلا چیزی به نام سینما یا تلویزیون وجود نداشت! اما خیلی زود و بعد از اختراع هنرهای تصویری، دیکنز به صورت یکی از چهرههای مطرح دنیای فیلمسازی و سریالسازی درآمد. دلیل آن واضح ومشخص است:نوشتههای جذاب و سرگرمکننده او که همواره باپیامهای اخلاقی واجتماعی همراه بوده(و به همین دلیل مورد توجه فراوان اهالی کتابخوان و منتقدان ادبی درهمه دورهها بوده است)ودرعین حال مخاطبان خودراسرگرم کرده،سوژههایی بسیار مناسب و وزین برای تولیدات هردورسانه سینماوتلویزیون است.
توجه فیلمسازان به آثار دیکنز
ازهمان ابتدای فعالیت هنرمندان رشتههای تصویری، رمانهای بلند وداستانهای کوتاه دیکنز مبنع تغذیه فیلمسازان و فیلمنامهنویسان بوده است وبا آنکه این داستانها درعصر ویکتوریارخ میدهدوظاهرا ارتباطی با دنیای معاصرندارد،خوراک مناسبی برای سریالهای تلویزیونی و حتی فیلمهای سینمایی بوده است. منتقدان ادبی وسینمایی یک صدا دلیل توجه فیلمسازان به داستانهای دیکنزرادر جذابیت موضوعات آن میدانند که با پیامهای اجتماعی و خانوادگی مناسبی همراه شده واین داستانهارابه عنوان آثاری معرفی میکنند که فاقد زمان و مکان است و میتوانددرهردوره زمانی ودرهرنقطهای ازکره خاکی اتفاق بیفتد.این جهانشمول بودن داستانهای دیکنز، عامل اصلی پایداری و ازلی بودنشان است.
نویسنده مشهور و تاریخ سریالسازی انگلیس
«دوریت کوچولو» یکی از همان نمونههای موفقی است که داستانش را از یکی از نوشتههای این نویسنده کلاسیک به همین نام گرفته است. این محصول سال2008 یک مینیسریال است که داستان خودراطی12 اپیزود نیمساعته ویک قسمت پایانی یکساعته به تصویر میکشد. درامهای دورهای و تاریخی(که دیکنز از متخصصان درجه یک نگارش آنها به حساب میآید) جای ویژهای در کار و فعالیت برنامهسازان انگلیسی دارد. آنها هر چند وقت یکبار سراغ داستانی از کتابهای دیکنز رفته و آن را به صورت مجموعهای جذاب و تماشایی تولید میکنند. به خاطر همین است که درتاریخ سریالسازی انگلستان میتوان داستانهایی از دیکنز را سراغ گرفت که در سالهای مختلف، توسط هنرمندان مختلف و متفاوت به سریال تبدیل شده است.اندرو دیویس، نویسنده فیلمنامه نسخه تلویزیونی دوریت کوچولو و خالق آن،خود از طرفداران چارلز دیکنز به حساب میآید. اودرفاصله سالهای2003 تا 2007 تلاش زیادی کردتا سریال خود راتهیه کند.با این حال، کارگردانی مجموعه را خودش انجام نداد و ترجیح داد ازسه فیلمساز قاب کوچک کمک بگیردکه یکی ازآنهاهم خانم بوده است.با آنکه داستان دوریت کوچولو درفاصله سالهای1855تا1857 نوشته و منتشر شده است، دیویس فیلمنامه خود رابه گونهای نوشت که بسیار امروزی به نظرمیرسد و نوع کارساخت سریال به گونهای است که گویی ماجراها در تاریخ معاصر رخ میدهد.کلر فوی درسریال نقش امی دوریت یاهمان دوریت کوچولو را بازی میکندومتیو مکفادین در قالب شخصیت آرتور کلنان ظاهر شده است. این دو، مهمترین کاراکترهای داستان به حساب میآیند.
مسئولیت بزرگ بر شانههای کوچک
امی دوریت باوجودآنکه بسیار جوان است،مسئولیتی بزرگ به دوش دارد.اوبایدکارکند تا بتواندخرج خانواده راتامین کند.پدراو بهخاطر گناهی که مرتکب نشده،محکوم شده ودوران زندانش رادرشهرلندن سپری میکند.زندگی دوریت و خانوادهاش با از راه رسیدن آرتور کلنان(پسررئیس دوریت)دستخوش تغییر و تحولی بزرگ وناگهانی میشود. آرتور برگشته تا از یک راز بزرگ و پنهان خانوادگی رمزگشایی کند.این رمزگشایی مربوط به ارث ومیراث مرموزخانوادگیاش است که زندگی و آینده خانواده دوریت و خودش را به هم پیوند میزند.برخورد منتقدان انگلیسی باسریال بسیارخوب بود.آنها دوریت کوچولورا اقتباسی وفادارانه ودرعین حال امروزی و صمیمی از نوول دیکنز معرفی کردند.ازجمله منتقد نشریه ایندیپندنت نوشت: «با آنکه داستان دیکنز گل سرسبد سریال به حساب میآید، بازیهای بازیگرانش تمامی توجهات را به خود جلب میکند.درحقیقت همین بازیهای قوی و منطبق بر داستان و حال و هوای درونی آن است که تماشاگران را کاملا درگیر ماجراهای داستان کلاسیک دیکنز میکند. این بازیها تماشاگر را همراه خود به قلب انگلستان عصر ویکتوریا میبرد و ازهمان زمان، به زمان حال برمیگرداند.انجام دقیق وتمام وکمال این موضوع،تنها و تنها بهواسطه کارگردانی دقیق و نظارت برنامهساز موفقی است که نبض کار را میداند و شیوه کارش را بلد است.»
چارلز دیکنزمعلم بازیگری
کلر فوی، بازیگر نقش دوریت کوچولو در مصاحبهای در اینباره گفت که حضورش در این مجموعه باعث شد تا چیزهای زیادی در رابطه با هنر بازیگری یاد بگیرد و به شوخی اعلام کرد چارلز دیکنز، معلم بازیگریاش بوده است!
مهکامه درودی - مترجم