نگاهی به کارکردهای فرهنگی، اجتماعی مساجد به بهانه 31مرداد‌ماه روز جهانی مساجد
مساجد کانون همدلی و انسجام اجتماعی
بخشی ازخاطرات کودکی ما باحضور درمسجد محله،گره خورده است.برگزاری هیأت درمناسبت‌های گوناگون وهمراهی بایکدیگر برای تدارکات این هیأت‌هابچه‌هارا ازهرسن وسالی به مسجدمحله می‌کشید وروحانی مسجدوبزرگ‌ترها سعی می‌کردندبا مسئولیت‌دادن به‌هر‌کدام ازاین بچه‌ها باعث شوندتا شوق‌حضوردرمسجدمیان آنهاتقویت شود.
گاهی بین بچه‌ها برای اذان، اقامه و مکبر‌شدن رقابتی سخت درمی‌گرفت. به همین‌‌دلیل هم همیشه روحانی و بزرگ‌ترها برای‌مان نوبت می‌گذاشتند یا هر کس که کارهایش را بهتر انجام می‌داد، قرائت قرآنش بهتر یا سوره جدیدی را از حفظ کرده بود می‌توانست به‌عنوان جایزه مکبر نمازجماعت‌شود. تابستان‌ها هم که اغلب مساجد پایگاه‌های تابستانی داشتند و همه بچه‌های محله را جمع می‌کردند تا هم بچه‌ها چیزی یاد بگیرند و هم اوقات‌فراغت‌شان پربارتر و باخاطرات خوب ازمسجد و اهالی آن برگزارشود.هنوز هم خیلی از ما ارتباط‌مان را با مسجد محله حفظ کرده‌ایم و این ارتباط به شرکت درمراسم و نماز جماعت محدود نمی‌شود. مساجد یک‌جورهایی قلب محلات ایران هستند. جایی که هم صندوق قرض‌الحسنه برقراراست وهم دختروپسرهای مومن ومذهبی را برای آغاز یک زندگی به یکدیگر معرفی می‌کنند و هم چشم فقرا وبی‌بضاعتان به دریافت کمک‌های بی‌منت و بی‌ریای مردمی به این مکان‌های مقدس است.
اهمیت مساجد در اسلام
مسجد نخستین مرکز و پایگاهی است که به‌منظور عبادت و پرستش خدای یگانه در زمین بنا نهاده شد و پیش از آن، عبادتگاه دیگری که کانون عبادت و نیایش موحدان و خداپرستان باشد، وجود نداشته است. نکته جالب‌توجه اینکه، خداوند به جهت اهمیت و فضیلت مساجد بر دیگر مکان‌ها، مسجد را به خود منسوب کرده و متعلق به خود دانسته است تا مزیت آن بر دیگر مکان‌ها روشن شود.
از پیامبراکرم(ص)روایت شده است که خداوند فرمود:«مساجد خانه‌های من درزمینند،همانگونه که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند، مساجد نیز برای اهل آسمان نور افشانی می‌کنند.»
درساختار نظام اسلامی ومطابق آنچه که رسول خدا(ص)بنا گذاشته‌اند،مسجد مرکز هدایت و فرماندهی جامعه مسلمانان بود. همچنان‌که پیامبر با ورود به مکه دستور ساخت مسجد قبا را صادر کردند و مسجد قبا فقط محلی برای نمازگزاردن و به‌جا آوردن اعمال نبود بلکه محلی برای مشورت و دورهم جمع‌شدن مسلمان و محفلی برای مهم‌ترین تصمیمات برای نبردها و شرایط اضطراری هم بود.
کانون انسجام و همدلی
درسال‌های اخیر هم اگرچه با گسترش فضای‌مجازی و شبکه‌های اجتماعی، نقش مساجد نسبت به گذشته کم‌رنگ‌تر و تریبون و رسانه منبر نسبت به رسانه‌های دیگر اثرگذاری‌شان کمتر شده اما هنوز هم مساجد قلب محلات محسوب می‌شوند و همچنان هستند مساجد فعالی که کانون وفاق و همدلی اعضای محله به‌شمار می‌روند و هم‌محلی‌ها و هم‌مسجدی‌هایی که مانند یک خانواده بزرگ در کنار هم حضور دارند و یکدیگرراحمایت می‌کنند. بر این اساس هم‌محله‌ای‌ها با حضور در مراسم معنوی و نمازجماعت مسجد از حال یکدیگر باخبر می‌شوند و اگر روزی مشکلی برای یکی از اهالی محل به‌وجود بیاید همه اهل محل با محوریت مسجدی‌ها به یکدیگر کمک می‌کنند تا زودتر مشکلات حل شود.
روز جهانی مساجد چه روزی است؟
21 آگوست هرسال مصادف با 31مرداد، روزجهانی مساجد نام‌گذاری شده است. درسال1348 در چنین روزی مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها به‌آتش کشیده شد. یک جریان مسیحی‌صهیونیستی در آمریکا شکل‌گرفته که اعتقاد دارد ویرانی مسجدالاقصی و ساخت معبد سوم سلیمان، شرط ظهور حضرت‌مسیح (ع) است و در غیر این‌صورت ایشان ظهور نمی‌کنند. بر پایه این اعتقاد مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها به‌آتش کشیده شد. مسجدالاقصی در اسلام، دومین مسجد به‌شمارمی‌آید واز نظر درجه اهمیت، پس از مسجدالحرام و مسجد‌النبی قرار می‌گیرد. واقعه معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) و نمازگزاردن دیگر پیامبران به امامت ایشان در مسجدالاقصی موجب‌شده تا محبوبیت این مکان مقدس نزد مسلمانان دوچندان شود.
نقش محوری مساجد در انقلاب و دفاع‌مقدس
در ایران اسلامی هم مساجد نقشی محوری داشتند و انقلاب اسلامی ایران از کانون مساجد آغاز شد و گسترش یافت. روحانیون و سخنرانان از تریبون همین منبر مساجد مردم را آگاه می‌کردند و اعلامیه‌های علیه رژیم پهلوی در مساجد تکثیر و بین مردم توزیع می‌شد.بعد از انقلاب و در دوران جنگ هم مساجد محلی برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای رزمندگان، انجام تدارکات پشت‌جبهه و بسیاری از تصمیمات و کارهای استراتژیک بود. همچنان که مسجد خرمشهر در دوران دفاع‌مقدس در ایام اشغال این شهر به قلب تپنده مبارزات مردم این شهر با رژیم بعث عراق تبدیل شد و تا همیشه مسجد‌جامع خرمشهر نمادی از مقاومت مردم دلاور خرمشهر به‌شمار می‌آید و با دیدن گنبد فیروزه‌ای این مسجد یاد و خاطره مبارزات مردم این منطقه در دروان دفاع‌مقدس دوباره زنده می‌شود.
کمک به کاهش آسیب‌های اجتماعی
کمک به نیازمندان محله، جمع‌آوری جهیزیه برای زوج‌های بی‌بضاعت و وام‌های قرض‌الحسنه برای کمک به حل مشکلات اهالی محله از جمله کارهایی است که در مساجد انجام می‌شود. همچنین مساجد، محل خوبی برای توانمندسازی افراد بی‌بضاعت و زنان سرپرست‌خانوار هستند و اغلب مساجد کلاس‌هایی مانند قالیبافی، خیاطی و هنرهای دستی را برای این بانوان برگزار می‌کنند تا آنها را برای چرخاندن چرخ‌های زندگی خودتوانمند کنند وحتی گاهی بازارچه‌هایی برای فروش دست‌ساخته‌های این بانوان برگزار می‌کنند و از این طریق می‌توانند در کاهش آسیب‌های اجتماعی نقش بسزایی داشته باشند.
مریم زاهدی - خبرنگار چاردیواری
اهمیت مساجد در اسلام
مسجد نخستین مرکز و پایگاهی است که به‌منظور عبادت و پرستش خدای یگانه در زمین بنا نهاده شد و پیش از آن، عبادتگاه دیگری که کانون عبادت و نیایش موحدان و خداپرستان باشد، وجود نداشته است. نکته جالب‌توجه اینکه، خداوند به جهت اهمیت و فضیلت مساجد بر دیگر مکان‌ها، مسجد را به خود منسوب کرده و متعلق به خود دانسته است تا مزیت آن بر دیگر مکان‌ها روشن شود.
از پیامبراکرم(ص)روایت شده است که خداوند فرمود:«مساجد خانه‌های من درزمینند،همانگونه که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند، مساجد نیز برای اهل آسمان نور افشانی می‌کنند.»
درساختار نظام اسلامی ومطابق آنچه که رسول خدا(ص)بنا گذاشته‌اند،مسجد مرکز هدایت و فرماندهی جامعه مسلمانان بود. همچنان‌که پیامبر با ورود به مکه دستور ساخت مسجد قبا را صادر کردند و مسجد قبا فقط محلی برای نمازگزاردن و به‌جا آوردن اعمال نبود بلکه محلی برای مشورت و دورهم جمع‌شدن مسلمان و محفلی برای مهم‌ترین تصمیمات برای نبردها و شرایط اضطراری هم بود.
کانون انسجام و همدلی
درسال‌های اخیر هم اگرچه با گسترش فضای‌مجازی و شبکه‌های اجتماعی، نقش مساجد نسبت به گذشته کم‌رنگ‌تر و تریبون و رسانه منبر نسبت به رسانه‌های دیگر اثرگذاری‌شان کمتر شده اما هنوز هم مساجد قلب محلات محسوب می‌شوند و همچنان هستند مساجد فعالی که کانون وفاق و همدلی اعضای محله به‌شمار می‌روند و هم‌محلی‌ها و هم‌مسجدی‌هایی که مانند یک خانواده بزرگ در کنار هم حضور دارند و یکدیگرراحمایت می‌کنند. بر این اساس هم‌محله‌ای‌ها با حضور در مراسم معنوی و نمازجماعت مسجد از حال یکدیگر باخبر می‌شوند و اگر روزی مشکلی برای یکی از اهالی محل به‌وجود بیاید همه اهل محل با محوریت مسجدی‌ها به یکدیگر کمک می‌کنند تا زودتر مشکلات حل شود.
روز جهانی مساجد چه روزی است؟
21 آگوست هرسال مصادف با 31مرداد، روزجهانی مساجد نام‌گذاری شده است. درسال1348 در چنین روزی مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها به‌آتش کشیده شد. یک جریان مسیحی‌صهیونیستی در آمریکا شکل‌گرفته که اعتقاد دارد ویرانی مسجدالاقصی و ساخت معبد سوم سلیمان، شرط ظهور حضرت‌مسیح (ع) است و در غیر این‌صورت ایشان ظهور نمی‌کنند. بر پایه این اعتقاد مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها به‌آتش کشیده شد. مسجدالاقصی در اسلام، دومین مسجد به‌شمارمی‌آید واز نظر درجه اهمیت، پس از مسجدالحرام و مسجد‌النبی قرار می‌گیرد. واقعه معراج پیامبر گرامی اسلام(ص) و نمازگزاردن دیگر پیامبران به امامت ایشان در مسجدالاقصی موجب‌شده تا محبوبیت این مکان مقدس نزد مسلمانان دوچندان شود.
نقش محوری مساجد در انقلاب و دفاع‌مقدس
در ایران اسلامی هم مساجد نقشی محوری داشتند و انقلاب اسلامی ایران از کانون مساجد آغاز شد و گسترش یافت. روحانیون و سخنرانان از تریبون همین منبر مساجد مردم را آگاه می‌کردند و اعلامیه‌های علیه رژیم پهلوی در مساجد تکثیر و بین مردم توزیع می‌شد.بعد از انقلاب و در دوران جنگ هم مساجد محلی برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای رزمندگان، انجام تدارکات پشت‌جبهه و بسیاری از تصمیمات و کارهای استراتژیک بود. همچنان که مسجد خرمشهر در دوران دفاع‌مقدس در ایام اشغال این شهر به قلب تپنده مبارزات مردم این شهر با رژیم بعث عراق تبدیل شد و تا همیشه مسجد‌جامع خرمشهر نمادی از مقاومت مردم دلاور خرمشهر به‌شمار می‌آید و با دیدن گنبد فیروزه‌ای این مسجد یاد و خاطره مبارزات مردم این منطقه در دروان دفاع‌مقدس دوباره زنده می‌شود.
کمک به کاهش آسیب‌های اجتماعی
کمک به نیازمندان محله، جمع‌آوری جهیزیه برای زوج‌های بی‌بضاعت و وام‌های قرض‌الحسنه برای کمک به حل مشکلات اهالی محله از جمله کارهایی است که در مساجد انجام می‌شود. همچنین مساجد، محل خوبی برای توانمندسازی افراد بی‌بضاعت و زنان سرپرست‌خانوار هستند و اغلب مساجد کلاس‌هایی مانند قالیبافی، خیاطی و هنرهای دستی را برای این بانوان برگزار می‌کنند تا آنها را برای چرخاندن چرخ‌های زندگی خودتوانمند کنند وحتی گاهی بازارچه‌هایی برای فروش دست‌ساخته‌های این بانوان برگزار می‌کنند و از این طریق می‌توانند در کاهش آسیب‌های اجتماعی نقش بسزایی داشته باشند.
مریم زاهدی - خبرنگار چاردیواری