درباره تله‌تئاتر «کاتب اعظم» که ماه صفر بازپخش شد
روایت عاشورا از خیمه کاتبان
بخشی از خاطره دهه‌های ۶۰ و ۷۰ تلویزیون با تله‌تئاترهایی همراه است که جایگاه ویژه‌ای در جدول پخش شبکه‌های دو و چهار سیما داشتند و از مخاطب عام تا خاص را جذب می‌کردند. احیای آن دوران طلایی می‌تواند جزو خواست مخاطبان تلویزیون باشد.
در پی این خواسته، به‌تازگی مجموعه «کاتب اعظم» با همین حال‌وهوا به کارگردانی، نویسندگی و کارگردانی هنری مهدی غفوری و کارگردانی تلویزیونی علی عبادی روی آنتن شبکه آی‌فیلم رفت.
تله‌تئاتر کاتب اعظم که از سری تولیدات مرکز سینمایی سوره است و از رمان «اعترافات کاتب کشته‌شده» نوشته ساسان ناطق اقتباس شده، به روایت اتفاقات عصر تا شب عاشورا از زبان کاتبانی که در خیمه سپاه عمربن‌سعد حضور دارند، می‌پردازد. در حقیقت قصه این نمایش از سپیده صبح عاشورا آغاز می‌شود و تا نبرد نهایی عصر عاشورا و تا صدای «هل من ناصر» امام‌حسین(ع) ادامه دارد. قصه درباره آدم‌هایی است که در جناح دیگر واقعه عاشورا حضور دارند و ما ماجرا را از زاویه اشقیا می‌بینیم.
بی‌شک داستان پرکشش، جذاب و متن قوی نمایش که از منظر ساختار و دیالوگ‌نویسی و نوع نگاه ادبی و ساختاری قابلیت تصویری‌شدن دارد، به موفقیت آن کمک کرده است. کارگردان توانسته از حکایت یک شبان که فرزند کاتب فراری و کشته‌شده دربار معاویه است، به‌خوبی بهره ببرد. او خود را به کربلا رسانده تا وقایع‌نگار اتفاقی باشد که فقط ناظر آن است؛ رودررویی سپاه شمر و عمربن سعد با یاران و خاندان امام حسین(ع).
بی‌شک آنچه این متن قوی را در تصویر ماندگار و موفق می‌کند، اجرای دیدنی و بازی‌های درخشان بازیگرانی چون امین زندگانی، سیامک صفری، نادر فلاح، فاطمه گودرزی، نازنین فراهانی و حدیث میرامینی است. در این میان کارگردانی حرفه‌ای و موسیقی مناسب آن که توسط آریا عظیمی‌نژاد ساخته شده نیز به امتیازهای این تئاتر تلویزیونی کمک کرده است.
همکاری با پیرغلامان برای اثری ماندگار
عظیمی‌نژاد برای آهنگ‌سازی این اثر به سراغ موسیقی مقامی ــ آیینی رفته و هشت پاساژ یا گذر موسیقایی را برای میان‌پرده‌های این کار تولید کرده است. او که پیش از این با ساخت قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» با صدای مرحوم کریمخانی در وصف امام رضا(ع) ارادتش را به موسیقی آیینی نشان داده، این بار در رثای امام حسین(ع) آن فضا را تکرار کرده و با همکاری پیرغلامان حسینی که این آواهای مقامی را می‌خوانند، برای هر قسمت کاتب اعظم یک قطعه آیینی مرتبط با فضای فیلمنامه ساخته است. از این رو با تصویرسازی به‌کاررفته در صحنه، این قطعات حداکثر امکان برای فضاسازی احساسی و حماسی را به وجود آورده و مخاطب را با خود همراه می‌کند.
نگاهی نو در فرم و اجرا
در کنار احیای فرمی و قالبی این تله‌تئاتر، کارگردان تلاش کرده با استفاده از فضای رئال فرم تله‌تئاتر را نیز تغییر دهد و حتی از فضای سالن و دکور بهره نبرده و فیلمبرداری داخل خیابان و خیمه‌ها، این اثر را واقعی کرده است. در واقع نوع دکوپاژ این اثر سبک‌وسیاق جدیدی را به تله‌تئاتر آورده است. کاتب اعظم همچنان که تلاش کرده چه در صحنه‌های داخلی و چه خارجی، وفاداری‌اش را به زاویه دید تماشاگر که اصل مهم در تله‌تئاتر است، حفظ کند و کاملا به قاعده تله‌تئاتر وفادار بماند، اما نوآوری‌هایی در پلان‌بندی‌ها و دکوپاژها آورده که به نظر من اتفاق خوبی را در این عرصه رقم زده و موجب جلب نظر هنرمندان و مخاطبان شده است؛ اثری اقتباسی از نویسنده‌ای ایرانی که از زاویه نگاهی نو به واقعه عاشورا پرداخته و کارگردانی‌ای که نوید تبدیل‌شدن متون ادبی و نمایش‌های پرمخاطب را به تله‌تئاتر تلویزیونی می‌دهد.
نیره رضایی مطلق - خبرنگار
تله‌تئاتر کاتب اعظم که از سری تولیدات مرکز سینمایی سوره است و از رمان «اعترافات کاتب کشته‌شده» نوشته ساسان ناطق اقتباس شده، به روایت اتفاقات عصر تا شب عاشورا از زبان کاتبانی که در خیمه سپاه عمربن‌سعد حضور دارند، می‌پردازد. در حقیقت قصه این نمایش از سپیده صبح عاشورا آغاز می‌شود و تا نبرد نهایی عصر عاشورا و تا صدای «هل من ناصر» امام‌حسین(ع) ادامه دارد. قصه درباره آدم‌هایی است که در جناح دیگر واقعه عاشورا حضور دارند و ما ماجرا را از زاویه اشقیا می‌بینیم.
بی‌شک داستان پرکشش، جذاب و متن قوی نمایش که از منظر ساختار و دیالوگ‌نویسی و نوع نگاه ادبی و ساختاری قابلیت تصویری‌شدن دارد، به موفقیت آن کمک کرده است. کارگردان توانسته از حکایت یک شبان که فرزند کاتب فراری و کشته‌شده دربار معاویه است، به‌خوبی بهره ببرد. او خود را به کربلا رسانده تا وقایع‌نگار اتفاقی باشد که فقط ناظر آن است؛ رودررویی سپاه شمر و عمربن سعد با یاران و خاندان امام حسین(ع).
بی‌شک آنچه این متن قوی را در تصویر ماندگار و موفق می‌کند، اجرای دیدنی و بازی‌های درخشان بازیگرانی چون امین زندگانی، سیامک صفری، نادر فلاح، فاطمه گودرزی، نازنین فراهانی و حدیث میرامینی است. در این میان کارگردانی حرفه‌ای و موسیقی مناسب آن که توسط آریا عظیمی‌نژاد ساخته شده نیز به امتیازهای این تئاتر تلویزیونی کمک کرده است.
همکاری با پیرغلامان برای اثری ماندگار
عظیمی‌نژاد برای آهنگ‌سازی این اثر به سراغ موسیقی مقامی ــ آیینی رفته و هشت پاساژ یا گذر موسیقایی را برای میان‌پرده‌های این کار تولید کرده است. او که پیش از این با ساخت قطعه «آمدم ای شاه پناهم بده» با صدای مرحوم کریمخانی در وصف امام رضا(ع) ارادتش را به موسیقی آیینی نشان داده، این بار در رثای امام حسین(ع) آن فضا را تکرار کرده و با همکاری پیرغلامان حسینی که این آواهای مقامی را می‌خوانند، برای هر قسمت کاتب اعظم یک قطعه آیینی مرتبط با فضای فیلمنامه ساخته است. از این رو با تصویرسازی به‌کاررفته در صحنه، این قطعات حداکثر امکان برای فضاسازی احساسی و حماسی را به وجود آورده و مخاطب را با خود همراه می‌کند.
نگاهی نو در فرم و اجرا
در کنار احیای فرمی و قالبی این تله‌تئاتر، کارگردان تلاش کرده با استفاده از فضای رئال فرم تله‌تئاتر را نیز تغییر دهد و حتی از فضای سالن و دکور بهره نبرده و فیلمبرداری داخل خیابان و خیمه‌ها، این اثر را واقعی کرده است. در واقع نوع دکوپاژ این اثر سبک‌وسیاق جدیدی را به تله‌تئاتر آورده است. کاتب اعظم همچنان که تلاش کرده چه در صحنه‌های داخلی و چه خارجی، وفاداری‌اش را به زاویه دید تماشاگر که اصل مهم در تله‌تئاتر است، حفظ کند و کاملا به قاعده تله‌تئاتر وفادار بماند، اما نوآوری‌هایی در پلان‌بندی‌ها و دکوپاژها آورده که به نظر من اتفاق خوبی را در این عرصه رقم زده و موجب جلب نظر هنرمندان و مخاطبان شده است؛ اثری اقتباسی از نویسنده‌ای ایرانی که از زاویه نگاهی نو به واقعه عاشورا پرداخته و کارگردانی‌ای که نوید تبدیل‌شدن متون ادبی و نمایش‌های پرمخاطب را به تله‌تئاتر تلویزیونی می‌دهد.
نیره رضایی مطلق - خبرنگار