جالب اینجاست که این اثر نه به زبان لاتین و برای اهل فضل، که به زبان ایتالیایی و در نهایت برای مخاطب عام نوشته شده و به واقع این اثر نسبتا ساده است. داستان زائری که در جنگل تاریک گمراهی سرگردان است. وی سرانجام در دوردست‌ها تپه‌ای را مشاهده می‌کند که اگر بتواند به بالای آن برسد، راه بازگشت را می‌یابد؛ اما سه حیوان درنده مانع راه او و عبورش می‌شوند. نهایتا زائر به مدد روح ویرژیل، شاعر رومی، از تنگنا نجات می‌یابد. ویرژیل می‌گوید که انتخاب شده تا زائر را در این مسیر پرپیچ‌و‌خم هدایت کند. مسیری که در واقع بسیار دشوار است، چرا که او باید از دوزخ، برزخ و بهشت عبور کند. در اولین جلد که همان دوزخ است، ویرژیل و زائر از میان 9 طبقه جهنم فرود می‌آیند و به مرکزی‌ترین نقطه زمین می‌رسند. جلد دوم برزخ است. آن دو از سکوهای کوه برزخ که در بالای آن باغ عدن قرار دارد، بالا می‌روند و آنجاست که بئاتریس به آنها می‌پیوندد و ویرژیل ناپدید می‌شود. حالا بئاتریس است که زائر را برای عبور از 9 فلک آسمانی هدایت می‌کند. جلد سوم بهشت است. یعنی جایی که آنها وارد فلک‌الافلاک می‌شوند و زائر به موهبت غایی یعنی دیدار پروردگار نائل می‌شود.دانته در این سه‌گانه قصد دارد تا مخاطب را به مکان‌هایی ببرد که تا قبل از آن هرگز ندیده است و حتی تصوری از آنها ندارد. پرداختن به جزئی‌ترین توصیفات با خواننده کاری می‌کند که همه آن چشم‌اندازها را با حواس بینایی، بویایی و شنوایی درک می‌کند و خود را بخشی از آن می‌داند. از این‌رو دانته به تشبیهات پناه می‌برد. او متعلق به همان نسلی است که از تشبیهات حماسی بی‌نظیری که سالیان بسیار دور توسط هومر ابداع شده بود، بهره می‌جستند. دانته به مدد این تشبیهات و با مقایسه عناصری که در شعر برای خواننده قابل مشاهده یا درک هستند، کمک می‌کند تا آنچه پیش‌روست، محسوس دیده و قابل لمس شود. در این شعر صدها و شاید هزاران تشبیه بی‌بدیل وجود دارد و همین دلیل موجهی بود که هنرمندانی چون پل گوستاو دوره بارها در تلاش بودند تا دوزخ دانته را ترسیم کنند. این اثر ارزشمند توسط شجاع‌الدین شفا به فارسی برگردانده شده و به همت نشر امیرکبیر به چاپ رسیده است.