غفلت از فرصت اقتصادی زبالههای الکترونیکی در ایران
طبق گزارش اتاق بازرگانی تهران، کشور ما به طور سالانه حدود۴۰۰هزارتن زباله الکترونیکی تولید میکند.اگر این زبالهها به درستی جمعآوری و بازیافت شود، میتوانند میلیاردها تومان ارزش اقتصادی ایجاد کنند، اما این فرصت به دلیل کمبود برنامههای جامع و عدم فرهنگسازی درزمینه بازیافت زبالههای الکتریکی والکترونیکی به وضوح نادیده گرفته شده است.
زبالههای الکترونیکی شامل دستگاههای خارج از رده مصرف بوده که حاوی مواد با ارزش و خطرناک مانند سرب، کادمیوم و جیوه است. در صورت عدم بازیافت صحیح، این زبالهها میتوانند سلامت انسانها ومحیط زیست را تهدید کند.با وجود این تهدیدات،تنها کمتر از یک چهارم زبالههای الکترونیکی تولید شده در جهان، به صورت رسمی جمعآوری و بازیافت میشود. این در حالی است که ایران به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مصرف قطعات رایانه در منطقه، پتانسیل بالایی برای تبدیل این تهدید به یک فرصت اقتصادی دارد.در تهران، غرفههای «الکتروکاپ» برای جمعآوری ضایعات الکترونیکی فعال است و شهروندان میتوانند با تحویل این ضایعات، مبالغی دریافت کنند.بااین حال،هنوز بخش زیادی اززبالههای الکترونیکی بدون تفکیک به مراکز دفن فرستاده میشوند.عدم اطلاعرسانی کافی باعث میشود مردم این زبالهها را درمیان زبالههای شهری دور بریزند، که این امر نه تنها موجب تهدید بهداشت عمومی میشود، بلکه عناصر خطرناکی مانند جیوه و سرب را وارد زنجیره غذایی میکند. با توجه به اینکه ۷۰ درصد آلودگی فلزات سنگین موجود در شیرابهها به زبالههای الکترونیکی مربوط میشود، عدم توجه به بازیافت این نوع زبالهها نه تنها موجب از دست رفتن فلزات ارزشمند مانند طلا و نقره میشود،بلکه تهدیدی جدی برای سلامت محیط زیست وانسانها نیزبه شمارمیآید. ضرورت دارد که کاهش زبالههای الکترونیکی و ترویج فرهنگ بازیافت به عنوان یک اولویت در دستور کار مسئولان و فعالان اقتصادی قرار گیرد.
علیرضا نظری اسفنگره - پژوهشگر حوزه IT