مروری بر خواص دارویی گیاه نعناع فلفلی
نعناعی از نوع فلفلی
نعناع فلفلی که در طب سنتی ایران با نام «سوسنبر» شناخته می‌شود، طبیعتی گرم و خشک دارد و مدر، خارج‌کننده کرم شکم، رفع‌کننده سنگ مثانه و سنگ کلیه بوده و برای تهوع و استفراغ و پیچش روده مفید است.
نعناع فلفلی گیاهی علفی، پایا ودارای ساقه‌هایی بر دونوع است.برگ‌های آن پوشیده ازکرک است و ازکلیه قسمت‌های هوایی این گیاه بوی معطر و مطبوع استشمام می‌شود، ولی اگر جویده شود علاوه بر بوی اسانس، احساس خنکی در مخاط دهان به وجود می‌آورد.
نعناع فلفلی چه فوایدی دارد؟
بخش مورد استفاده آن، برگ گیاه است. اسانس آن اثر رفع اسپاسم روی عضلات صاف دارد. اثرات ضدویروسی، ضدباکتریایی، حشره‌کشی، مدری، صفرا‌بری، رفع‌کننده نفخ و آرامبخشی نیز از آن مشاهده شده‌است. این گیاه برای رفع مشکلات شبه‌کرامپی مجاری دستگاه گوارش و مجرای صفرا، رفع مشکلات هضم و اسانس آن برای رفع مشکلات روده تحریک‌پذیر، نزله و التهاب مجاری تنفسی فوقانی مفید است. همچنین می‌توان به صورت موضعی برای دردهای عضلانی و عصبی از آن استفاده کرد.برگ‌های گیاه نعناع فلفلی در طب مردمی برای رفع تهوع، استفراغ، ناخوشی صبحگاهی (حالت تهوع و ناخوشی در زنان حامله)، عفونت‌های تنفسی، دردهای قاعدگی و سرماخوردگی مصرف می‌شود. با سرکه و روغن گل برای سردرد به کار می‌رود و ضماد و خوردن آن برای زنبور گزیدگی مفید است. جانشین آن مرزنجوش و بادرنجبویه و مصلح آن گشنیز و کتیراست.
کنترل دیابت
مصرف یک فنجان چای نعناع فلفلی دارای خواص قدرتمندی در کنترل دیابت است. ترکیبات فنلی و آنتی‌اکسیدان‌های نعناع نیز می‌توانند به کنترل دیابت نوع ۲ کمک کنند. علاوه بر این، آنها در مراحل آنتی‌اکسیدانی پلاسما کمک کرده و از بیماری‌های عروقی همراه با دیابت نوع ۲ جلوگیری می‌کنند. مصرف برگ‌های تازه در صبح قبل از صبحانه به صورت ناشتا می‌تواند تاثیرگذار باشد.
کنترل فشار خون
مصرف چای نعناع فلفلی با توجه به خواصی که دارد، یک درمان موثر برای فشارهای بالای خون است. اثرات آرامبخش منتول در این چای کمک می‌کند تا بدن از تنش و استرس رهایی پیدا کند؛ بنابراین فشار خون بالا به‌راحتی کنترل می‌شود.
چگونگی مصرف نعناع فلفلی
نعناع فلفلی به صورت دمکرده قابل استفاده است. برای این منظور حدود ۱۵۰ میلی‌لیتر آب داغ همراه با یک قاشق چایخوری از برگ خرد‌شده برای حدود ۱۰دقیقه در فضای دربسته قرار داده می‌شود. مقدار دوز متوسط مصرفی روزانه برگ‌ها ۳ تا۶ گرم است. می‌توان سه تا چهار بار در روز هر بار یک فنجان چای تهیه شده را در بین وعده‌های غذایی مصرف کرد. دمکرده را به شکل گرم و نه داغ به صورت جرعه‌‌جرعه مصرف می‌کنند. اسانس آن نیز هرگز نباید به صورت معمولی مصرف شود.
احتیاط در مصرف
در مورد مصرف آن باید به نحوه مصرف دقت شود. برخی فرآورده‌های نعناع فلفلی، خوراکی نیستند. در دوزهای درمانی اثرات خطرناک یا عوارض جانبی از آن دیده نشده، اما اسانس آن به‌دلیل داشتن برخی ترکیبات دارای کمی اثر حساسیت‌زایی است.مصرف اسانس نعناع فلفلی در افراد حساس می‌تواند سبب بروز مشکلات گوارشی مثل دل درد و رفلاکس شود. در دوزهای زیاد و در موارد نادر می‌تواند به راش‌های پوستی، سردرد، برادی کاردی، لرزش عضلانی و ناهماهنگی حرکتی منجر شود. در مصرف موضعی نیز ممکن است باعث التهاب پوست شود. مصرف آن در صورت انسداد مجاری صفراوی، التهاب کیسه صفرا، آسیب شدید کبدی، سنگ‌های صفراوی و مصرف موضعی روی صورت نوزادان و کودکان به‌خصوص در ناحیه بینی به‌دلیل احتمال بروز فلج تنفسی و مصرف خوراکی در حاملگی منع دارد.
لیلا ونکی - خبرنگار چاردیواری
نعناع فلفلی چه فوایدی دارد؟
بخش مورد استفاده آن، برگ گیاه است. اسانس آن اثر رفع اسپاسم روی عضلات صاف دارد. اثرات ضدویروسی، ضدباکتریایی، حشره‌کشی، مدری، صفرا‌بری، رفع‌کننده نفخ و آرامبخشی نیز از آن مشاهده شده‌است. این گیاه برای رفع مشکلات شبه‌کرامپی مجاری دستگاه گوارش و مجرای صفرا، رفع مشکلات هضم و اسانس آن برای رفع مشکلات روده تحریک‌پذیر، نزله و التهاب مجاری تنفسی فوقانی مفید است. همچنین می‌توان به صورت موضعی برای دردهای عضلانی و عصبی از آن استفاده کرد.برگ‌های گیاه نعناع فلفلی در طب مردمی برای رفع تهوع، استفراغ، ناخوشی صبحگاهی (حالت تهوع و ناخوشی در زنان حامله)، عفونت‌های تنفسی، دردهای قاعدگی و سرماخوردگی مصرف می‌شود. با سرکه و روغن گل برای سردرد به کار می‌رود و ضماد و خوردن آن برای زنبور گزیدگی مفید است. جانشین آن مرزنجوش و بادرنجبویه و مصلح آن گشنیز و کتیراست.
کنترل دیابت
مصرف یک فنجان چای نعناع فلفلی دارای خواص قدرتمندی در کنترل دیابت است. ترکیبات فنلی و آنتی‌اکسیدان‌های نعناع نیز می‌توانند به کنترل دیابت نوع ۲ کمک کنند. علاوه بر این، آنها در مراحل آنتی‌اکسیدانی پلاسما کمک کرده و از بیماری‌های عروقی همراه با دیابت نوع ۲ جلوگیری می‌کنند. مصرف برگ‌های تازه در صبح قبل از صبحانه به صورت ناشتا می‌تواند تاثیرگذار باشد.
کنترل فشار خون
مصرف چای نعناع فلفلی با توجه به خواصی که دارد، یک درمان موثر برای فشارهای بالای خون است. اثرات آرامبخش منتول در این چای کمک می‌کند تا بدن از تنش و استرس رهایی پیدا کند؛ بنابراین فشار خون بالا به‌راحتی کنترل می‌شود.
چگونگی مصرف نعناع فلفلی
نعناع فلفلی به صورت دمکرده قابل استفاده است. برای این منظور حدود ۱۵۰ میلی‌لیتر آب داغ همراه با یک قاشق چایخوری از برگ خرد‌شده برای حدود ۱۰دقیقه در فضای دربسته قرار داده می‌شود. مقدار دوز متوسط مصرفی روزانه برگ‌ها ۳ تا۶ گرم است. می‌توان سه تا چهار بار در روز هر بار یک فنجان چای تهیه شده را در بین وعده‌های غذایی مصرف کرد. دمکرده را به شکل گرم و نه داغ به صورت جرعه‌‌جرعه مصرف می‌کنند. اسانس آن نیز هرگز نباید به صورت معمولی مصرف شود.
احتیاط در مصرف
در مورد مصرف آن باید به نحوه مصرف دقت شود. برخی فرآورده‌های نعناع فلفلی، خوراکی نیستند. در دوزهای درمانی اثرات خطرناک یا عوارض جانبی از آن دیده نشده، اما اسانس آن به‌دلیل داشتن برخی ترکیبات دارای کمی اثر حساسیت‌زایی است.مصرف اسانس نعناع فلفلی در افراد حساس می‌تواند سبب بروز مشکلات گوارشی مثل دل درد و رفلاکس شود. در دوزهای زیاد و در موارد نادر می‌تواند به راش‌های پوستی، سردرد، برادی کاردی، لرزش عضلانی و ناهماهنگی حرکتی منجر شود. در مصرف موضعی نیز ممکن است باعث التهاب پوست شود. مصرف آن در صورت انسداد مجاری صفراوی، التهاب کیسه صفرا، آسیب شدید کبدی، سنگ‌های صفراوی و مصرف موضعی روی صورت نوزادان و کودکان به‌خصوص در ناحیه بینی به‌دلیل احتمال بروز فلج تنفسی و مصرف خوراکی در حاملگی منع دارد.
لیلا ونکی - خبرنگار چاردیواری