گذری کوتاه بر رمان «رویای تبت» نوشته فریبا وفی
وضعیت زنان در جامعه مردمحور
فریبا وفی را با اولین کتابش با عنوان «پرنده من» شناختم. داستان زنی خانهدار با دغدغههایی از جنس جامعه امروزی و پرداختن به مفهوم انسانی بزرگی چون مهاجرت. بین ماندن و رفتن سرگردان بودن و درگیر واکاویهای گذشته شدن. فریبا وفی از آن دسته نویسندههای دغدغهمندی است که اگر سراغ مفاهیم تکراری و دستخوردهای برود، با نگاهی متفاوت و شیوه روایتگری خاص، داستان را پیش میبرد.
«رویای تبت» به ظاهر داستان زنی به نام شعله است که خواهر بزرگترش شیوا را با شگفتی مخاطب قرار داده و از یک مهمانی که ماجرای پایانی داستان است، شروع میکند و در خلال آن به مرور داستان و گذشته زندگی خود و خواهرش را روایت میکند. راوی با مرور لحظات زندگی خواهرش که از دید دیگران بسیار عقلانی و منطقی میآید به رفتارهای متناقض و متضادی میرسد که دریچه دیگری از زندگی و ارتباط شیوا و همسرش به روی او گشوده میشود. وجود شخصیتی با عنوان «مرد آرام» بهعنوان تعلیقی قابل قبول، مخاطب را تا انتها راضی نگه میدارد. ساختار این رمان با تکنیکی هوشمندانه مهندسی شده و تمامی رخدادها برای مخاطب باورپذیر هستند.فریبا وفی یک نویسنده واقعگراست؛ به گونهای که تمامی عناصر داستانی در کتابهای او در خدمت مکتب رئالیسم هستند. شخصیتهایی که وی در جهان واقعی داستانهایش خلق میکند، آدمهای غیرعادی، عجیب یا متفاوتی نیستند که کمتر به چشم ما میآیند؛ همه آنها افرادی از طبقه متوسط و گاه کارگر هستند که دغدغه و درگیریهای انسان معاصر را دارند. وفی در بیشتر آثارش به وضعیت زنان در جامعه و بحران هویت آنان در جامعه مردمحور میپردازد. داستانهای او بیشتر روایتگر ناکامی، شکستها و آرزوهای برباد رفته زنان است و تمرکز اصلی وی در تمامی آثارش روی اجتماع، مسائل و مباحث جامعه امروزی است. نقش محوری زنان و برجسته نمودن کنشهای روایی آنها، انتقاد از نظام مردسالار، بازنمایی تصویری گویا از وضعیت زنان جامعه خود و پرداختن به المانها و بهرهگیری از معنای برخی نمادها که اشاره به هویت زنانه دارند، در رمانهای فریبا وفی به صورت برجسته دیده میشوند.رمان رویای تبت دایرهوار از نقطهای آغاز میشود و در پایانبندی به نقطه شروع بازمیگردد. مکانی که وفی بهصورت کنایی از آن بهره برده، «تبت» است؛ به واقع شاید تبت، فضایی باشد که انسان به خاطر تفکر و ایدهای خاص زندگی نمیکند و میتواند آزادانهتر فضای جدیدی راتجربه کند.رویای تبت؛ سومین اثر این نویسنده فارسیزبان در نشر مرکز منتشر شده است.
سعیده اسداللهی - منتقد ادبی