پرونده ویژه تپش درباره موج‌های مرگبار توزیع مشروبات دست‌ساز در کشور
به سلامتی مرگ
با وجود کوری مطلق، مسمومیت و مرگ ده‌ها نفر در اثر مصرف مشروبات الکلی در سال‌های گذشته، هیچ‌کدام از این عوارض غیر‌‌قابل‌برگشت، باعث نشده تا برخی افراد سراغ آن نروند.
این اتفاق در‌حالی رخ می‌دهدکه متخصصان و کارشناسان حوزه بارها در خصوص مصرف این نوع مشروبات هشدار دادهاند تا شاید در این میان کسانی با هراس از رویارویی با عوارض مصرف این نوشیدنی‌ها دیگر سراغ آن نروند اما با این وجود هم‌چنان به‌روال قبل شاهد وقوع فجایع ناشی از مصرف مشروبات الکلی هستیم. در‌این میان، عده‌ای سودجو که جان و زندگی مردم کوچک‌ترین اهمیتی برایشان ندارد و تنها به پرکردن جیب‌های خود فکر می‌کنند از استقبال مشتریان سوء‌استفاده کرده و اقدام به تولید مشروبات الکلی با استفاده از مواد غیرمجاز از جمله متانول، نابینایی و مسمومیت و مرگ‌و‌میر افراد را رقم می‌زنند. بر‌اساس اعلام محمدعلی توکلی، مدیرکل امور آزمایشگاهی سازمان پزشکی‌قانونی کشور، در پنج‌ماهه ابتدایی امسال، ۲۲۹ نفر در اثر مصرف الکل فوت شدند که این آمار در مدت مشابه سال گذشته ۳۹۲ مورد بود و این آمار کاهش 6/41 درصدی را نشان می‌دهد. هم‌چنین ۹۵ مورد فوتی بر‌اثر مصرف متانول بوده است. این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که ۲۴۸ مورد بود کاهش بیش از ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد. با یک حساب سرانگشتی به‌راحتی می‌توان دریافت که امسال و تقریبا هر سه‌روز، یک نفر در اثر مصرف مشروبات الکلی سمی تهیه شده با متانول فوت شده است.
مریم اخگری، رئیس کنترل کیفی آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی کشور نیز با بیان این‌که مشروبات غیرمجاز با متانول ساخته می‌شوند، تاکید کرد: مسمومیت با متانول به‌شکل تأخیری بروز پیدا می‌کند و بیشتر مصرف‌کنندگان در ابتدا این موضوع را انکار کرده اما زمانی‌که به مرحله کوری یا مرگ نزدیک می‌شوند به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. به‌گفته او، شش تا هشت ساعت پس از مصرف مشروبات الکلی غیراستاندارد و حاوی متانول، عوارض آنها از قبیل تاری دید و حالت تهوع نمایان شده و اگر به مراکز درمانی مراجعه نشود منجر‌به نابینایی یا مرگ می‌شود.
علاوه بر مردم عادی که هدف عمده سودجویان هستند، حتی پزشکان نیز از عوارض مشروبات غیرمجاز درامان نبودند و برخی از پزشکان نیز امسال درگیر عوارض ناشی از نوشیدن این نوع مشروبات شدند. خبری که بازتاب زیادی در رسانه‌ها و فضای مجازی داشت. در یک مراسم مهمانی که در شیراز برگزار شد، 29 پزشک حضور داشتند که یک پزشک زن در اثر مصرف نوشیدنی غیرمجاز جان خود را از دست داد و یک نفر دیگر به کما رفت.
مصرف الکل‌های سمی به‌هر‌اندازه خطرناک است
شاهین شادنیا، رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم در خصوص مسمومیت با الکل‌های سمی گفت: اغلب موارد، مسمومیت‌هایی هستند که به بهانه تفریح، اقدام به مصرف مشروبات دست‌ساز و سمی کرده‌اند. در کشور ما تولید و واردات مشروبات الکلی ممنوع است و الکل‌هایی که به‌صورت دست‌ساز تولید و یا قاچاق وارد کشور می‌شوند زمینه‌ساز بروز مسمومیت‌های خطرناک می‌شوند. ماده اصلی در مشروبات الکلی «اتانول» است که در مقدار و دوز مشخص معمولا باعث بروز مسمومیت‌های جدی در افراد نمی‌شود. مشروبات الکلی که به‌صورت قاچاق وارد کشور و یا به‌صورت غیرمجاز تهیه می‌شوند خطراتی جدی برای مصرف‌کننده به‌همراه دارند. معمولا افراد سودجو در مراحل ساخت این مواد از الکل‌های حاوی متانول و یا سایر الکل‌های سمی استفاده می‌کنند و همین موضوع زمینه‌ساز بروز مسمومیت شده است.
رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم ادامه داد: به‌طور کلی مصرف بیشتر از حد مشروبات الکلی حاوی اتانول (الکل اتیلیک) با نشانه‌هایی همراه است. اختلال تعادل، ناهماهنگی بین فعالیت‌های عضلانی و مغزی، پرخاشگری، خواب‌آلودگی یا افت قندخون از نشانه‌های مصرف این مشروبات الکلی است. به‌دنبال مصرف مشروبات الکلی حاوی اتانول و به‌محض بالا‌رفتن سطح آن در خون، علایم مسمومیت سریع ایجاد می‌شود. در مورد الکل‌های سمی و غیراستاندارد مشکل اینجاست که این مواد سمی در فاز اولیه بعد از مصرف نشانه یا علامت خاصی ندارند و وقتی این مواد سمی وارد بدن می‌شوند، شروع به متابولیزه‌شدن می‌کنند و باعث بروز علایم مسمومیت می‌شوند. ایجاد علایم مسمومیت با متانول زمان‌بر است و عمده بیماران بین ۱۲ ساعت یا حتی در مواردی تا ۷۲ ساعت بعد از مصرف این الکل‌های سمی دچار نشانه‌های مسمومیت می‌شوند.
وی با اشاره به این‌که مصرف مشروبات الکلی سمی با درجاتی از اختلال بینایی همراه است، افزود: افراد به‌دنبال مصرف این‌گونه مشروبات، معمولا بعد از چند ساعت یکباره دچار تاری یا سیاهی دید می‌شوند. نشانه‌هایی مثل برفکی‌شدن دید و یا مگس‌پران‌شدن چشم و متأسفانه در موارد وخیم‌تر، کوری مطلق از مهم‌ترین عارضه‌های مصرف مشروبات الکلی سمی و دست‌ساز حاوی متانول است. در‌چنین شرایطی و به‌دنبال مسمومیت با مشروبات الکلی باید به‌سرعت به پزشک مراجعه کرد اما در این میان بسیاری از افراد با فرض این‌که با گذشت زمان نشانه‌های مسمومیت کمتر می‌شود در همان ساعات اولیه به مراکز پزشکی مراجعه نمی‌کنند که اینکار می‌تواند با خطرات جدی همراه باشد و آسیب‌های چشمی، کوری، کاهش سطح هوشیاری و حتی مرگ از جمله آن است. وی با یادآوری این‌که نشانه‌های مسمومیت با الکل‌های سمی با تأخیر بروز می‌کند، اظهار کرد: نکته مهم درباره الکل‌های سمی این است که هر فردی که از این مشروبات استفاده کند، دچار مسمومیت می‌شود. بنابراین میزان مصرف عامل تعیین‌کننده در بروز نشانه‌ها و آسیب نیست؛ مصرف این الکل‌های سمی در هر اندازه‌ای خطرناک است. با وجود تمام هشدارهایی‌که متخصصان و کارشناسان دادهاند اما بازار مصرف مشروبات الکلی سمی هم‌چنان داغ است و سودجویان بدون توجه به این‌که خانواده‌ای ممکن است سرپرست، جوان، برادر یا همسر خود را از دست بدهد، هم‌چنان تنور بازار فروش را با استفاده از ترفندهای مختلف گرم نگه داشته‌اند، تا‌حدی که برای افزایش سود خود از فضای سنتی به فضای مجازی نقل مکان کرده و بسیاری از این ساقی‌ها در این فضای بی‌سرو‌ته نه‌تنها محصولات مرگبار خود را به‌فروش می‌رسانند، بلکه نحوه تهیه آن را نیز با ریزنکات به مخاطبان خود آموزش می‌دهند که همت ویژه پلیس در خصوص شناسایی و مسدود‌کردن صفحات مجازی و دستگیری آنان را می‌طلبد.
لیلا حسین‌زاده - گروه تپشمریم اخگری، رئیس کنترل کیفی آزمایشگاه‌های سازمان پزشکی قانونی کشور نیز با بیان این‌که مشروبات غیرمجاز با متانول ساخته می‌شوند، تاکید کرد: مسمومیت با متانول به‌شکل تأخیری بروز پیدا می‌کند و بیشتر مصرف‌کنندگان در ابتدا این موضوع را انکار کرده اما زمانی‌که به مرحله کوری یا مرگ نزدیک می‌شوند به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. به‌گفته او، شش تا هشت ساعت پس از مصرف مشروبات الکلی غیراستاندارد و حاوی متانول، عوارض آنها از قبیل تاری دید و حالت تهوع نمایان شده و اگر به مراکز درمانی مراجعه نشود منجر‌به نابینایی یا مرگ می‌شود.
علاوه بر مردم عادی که هدف عمده سودجویان هستند، حتی پزشکان نیز از عوارض مشروبات غیرمجاز درامان نبودند و برخی از پزشکان نیز امسال درگیر عوارض ناشی از نوشیدن این نوع مشروبات شدند. خبری که بازتاب زیادی در رسانه‌ها و فضای مجازی داشت. در یک مراسم مهمانی که در شیراز برگزار شد، 29 پزشک حضور داشتند که یک پزشک زن در اثر مصرف نوشیدنی غیرمجاز جان خود را از دست داد و یک نفر دیگر به کما رفت.
مصرف الکل‌های سمی به‌هر‌اندازه خطرناک است
شاهین شادنیا، رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم در خصوص مسمومیت با الکل‌های سمی گفت: اغلب موارد، مسمومیت‌هایی هستند که به بهانه تفریح، اقدام به مصرف مشروبات دست‌ساز و سمی کرده‌اند. در کشور ما تولید و واردات مشروبات الکلی ممنوع است و الکل‌هایی که به‌صورت دست‌ساز تولید و یا قاچاق وارد کشور می‌شوند زمینه‌ساز بروز مسمومیت‌های خطرناک می‌شوند. ماده اصلی در مشروبات الکلی «اتانول» است که در مقدار و دوز مشخص معمولا باعث بروز مسمومیت‌های جدی در افراد نمی‌شود. مشروبات الکلی که به‌صورت قاچاق وارد کشور و یا به‌صورت غیرمجاز تهیه می‌شوند خطراتی جدی برای مصرف‌کننده به‌همراه دارند. معمولا افراد سودجو در مراحل ساخت این مواد از الکل‌های حاوی متانول و یا سایر الکل‌های سمی استفاده می‌کنند و همین موضوع زمینه‌ساز بروز مسمومیت شده است.
رئیس بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم ادامه داد: به‌طور کلی مصرف بیشتر از حد مشروبات الکلی حاوی اتانول (الکل اتیلیک) با نشانه‌هایی همراه است. اختلال تعادل، ناهماهنگی بین فعالیت‌های عضلانی و مغزی، پرخاشگری، خواب‌آلودگی یا افت قندخون از نشانه‌های مصرف این مشروبات الکلی است. به‌دنبال مصرف مشروبات الکلی حاوی اتانول و به‌محض بالا‌رفتن سطح آن در خون، علایم مسمومیت سریع ایجاد می‌شود. در مورد الکل‌های سمی و غیراستاندارد مشکل اینجاست که این مواد سمی در فاز اولیه بعد از مصرف نشانه یا علامت خاصی ندارند و وقتی این مواد سمی وارد بدن می‌شوند، شروع به متابولیزه‌شدن می‌کنند و باعث بروز علایم مسمومیت می‌شوند. ایجاد علایم مسمومیت با متانول زمان‌بر است و عمده بیماران بین ۱۲ ساعت یا حتی در مواردی تا ۷۲ ساعت بعد از مصرف این الکل‌های سمی دچار نشانه‌های مسمومیت می‌شوند.
وی با اشاره به این‌که مصرف مشروبات الکلی سمی با درجاتی از اختلال بینایی همراه است، افزود: افراد به‌دنبال مصرف این‌گونه مشروبات، معمولا بعد از چند ساعت یکباره دچار تاری یا سیاهی دید می‌شوند. نشانه‌هایی مثل برفکی‌شدن دید و یا مگس‌پران‌شدن چشم و متأسفانه در موارد وخیم‌تر، کوری مطلق از مهم‌ترین عارضه‌های مصرف مشروبات الکلی سمی و دست‌ساز حاوی متانول است. در‌چنین شرایطی و به‌دنبال مسمومیت با مشروبات الکلی باید به‌سرعت به پزشک مراجعه کرد اما در این میان بسیاری از افراد با فرض این‌که با گذشت زمان نشانه‌های مسمومیت کمتر می‌شود در همان ساعات اولیه به مراکز پزشکی مراجعه نمی‌کنند که اینکار می‌تواند با خطرات جدی همراه باشد و آسیب‌های چشمی، کوری، کاهش سطح هوشیاری و حتی مرگ از جمله آن است. وی با یادآوری این‌که نشانه‌های مسمومیت با الکل‌های سمی با تأخیر بروز می‌کند، اظهار کرد: نکته مهم درباره الکل‌های سمی این است که هر فردی که از این مشروبات استفاده کند، دچار مسمومیت می‌شود. بنابراین میزان مصرف عامل تعیین‌کننده در بروز نشانه‌ها و آسیب نیست؛ مصرف این الکل‌های سمی در هر اندازه‌ای خطرناک است. با وجود تمام هشدارهایی‌که متخصصان و کارشناسان دادهاند اما بازار مصرف مشروبات الکلی سمی هم‌چنان داغ است و سودجویان بدون توجه به این‌که خانواده‌ای ممکن است سرپرست، جوان، برادر یا همسر خود را از دست بدهد، هم‌چنان تنور بازار فروش را با استفاده از ترفندهای مختلف گرم نگه داشته‌اند، تا‌حدی که برای افزایش سود خود از فضای سنتی به فضای مجازی نقل مکان کرده و بسیاری از این ساقی‌ها در این فضای بی‌سرو‌ته نه‌تنها محصولات مرگبار خود را به‌فروش می‌رسانند، بلکه نحوه تهیه آن را نیز با ریزنکات به مخاطبان خود آموزش می‌دهند که همت ویژه پلیس در خصوص شناسایی و مسدود‌کردن صفحات مجازی و دستگیری آنان را می‌طلبد.