چراغ بیماری خاموش را روشن نکنید!
پوکی استخوان یا استئوپروز به کاهش توده استخوانی و ضعیف و سست شدن بافت استخوان گفته میشود. این حالت سرانجام به شکستن استخوان منتهی خواهد شد. این بیماری بسیار شایع است. مطالعات نشان دادهاند که تقریبا هشت میلیون زن و دو میلیون مرد به این بیماری مبتلا هستند.
این رقم با افزایش سن بیشتر میشود، زیرا ساختار استخوان به تدریج تخریب میشود. به علاوه، آمارها نشان میدهد تقریبا 31 تا 51 درصد زنان و 15 تا 31درصد مردان در طول زندگی دچار شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان میشوند. به طور کلی، استئوپروز یا همان پوکی استخوان، به دو دسته تقسیم میشود. به از دست دادن بافت استخوانی به دلیل کمبود استروژن، پوکی استخوان پس از یائسگی یا نوع یک میگویند. نوع دیگری از بیماری، پوکی استخوان وابسته به سن یا نوع دو است که با افزایش سن رخ میدهد و پس از 71سالگی هم در زنان و هم در مردان اتفاق میافتد. خوب است بدانید که پوکی استخوان بیماری خاموش نیز نامیده میشود؛ چرا که در مراحل اولیه علامتی ندارد و همین امر تشخیص را با مشکل مواجه میکند. تا همین اواخر، شکستگی استخوان تنها راه تشخیص پوکی استخوان بیمار بود. اما اکنون، با استفاده از اندازهگیریهای تراکم استخوان، توده استخوانی را پیش از شکستگی میتوان اندازه گرفت. شکستگی خودبهخودی یا با کمترین ضربه به استخوان به ویژه در نواحی کمر، لگن و مچ دست، درد شدید کمر در نقطه ای خاص که میتواند بر شکستگی مهره دلالت کند، قوز پشت که موجب انحنای پشت میشود، کوتاه شدن قد نسبت به دوران جوانی به میزان بیشتر از 2.5ساتی متر و...ازجمله نشانههای پوکی استخوان است که باید جدی گرفته شود. اما در این میان لازم است بدانیم که چه عواملی باعث بروز این بیماری میشود. در میانم عوامل، برخی غیرقابل کنترل هستند، عواملی مانند جنسیت، سن، یائسگی، سابقه خانوادگی، نوع استخوانبندی، نژاد و ... اما برخی دیگر از عوامل، قابل کنترل و پیشگیری هستند مانند وزن، تحرک، تغذیه، دخانیات و استفاده از برخی از داروها که با رعایت صحیح میتوان در زمان مناسب، مانع وقوع این بیماری شد. اما این یک واقعیت است که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. چنآنکه بر اساس تخمین بنیاد بینالمللی استئوپروز،211میلیون زن درسرتاسر جهان از این بیماری رنج میبرند. کاهش تراکم استخوان درخانمها زودتر و باسرعت بیشتری آغاز شده ودر نتیجه استئوپروز سریعتر رخ میدهد. بدیهی است که عوامل مختلف در ابتلا به این بیماری نقش دارند که ازجمله موارد مهم آن میتوان به عوامل باروری مانندبارداری، شیردهی،استفاده ازقرصهای پیشگیری ازبارداری نام برد.برای همین است که زنان نیازبه پیشگیریهای جدیتری برای ممانعت به پوکی استخوان لازم دارند. البته که استئوپروز، تنها بیماری زنان نیست و از هر 5 مرد یک نفر به این مشکل مبتلا میشود. چنآنکه بر اساس آمارها، حدود یک ششم کل شکستگیهای لگن در مردان اتفاق افتاده و تعداد قابل ملاحظهای از آنها به مرگ هم منجر میشود. با درنظرگرفتن همه این دانستهها،بهتر است که پوکی استخوان را جدی بگیریم.
مهیندخت مقدمی | کارشناس بیماریهای غیرواگیر