نَقل و نُقل‌های یک گعده تلویزیونی
در گپ‌وگعده‌های فرهنگی مخاطب تلویزیون می‌تواند ساعتی از وقت‌شان را درکنار خانواده به این بگذرانند که یک بحث شنیدنی و یک همنشینی تماشایی را شاهد باشند. برنامه «نَقل‌ونُقل» با همین رویکرد روی آنتن رفته وحالا بعد از پخش 15قسمت از آن، فصل دوم و سری تازه با یک رویکرد جدید آغاز به کار کرده است.
سری جدید به میزبانی حامد عسکری به‌تازگی روی آنتن شبکه دو رفته است. این برنامه یک دورهمی صمیمانه با اهالی فرهنگ و هنر است که میزبان مهمانان ویژه خواهد شد. برنامه نَقل‌ونُقل کاری از گروه معارف اسلامی شبکه دوی سیما به تهیه‌کنندگی محمدحسام مدنی و سردبیری و کارگردانی علیرضا کاردان‌امین است که سری جدید آن شنبه ۵ آبان در 25قسمت حوالی ساعت ۲۲ روانه آنتن شده است. این برنامه به‌صورت مستمر شنبه‌هاویکشنبه‌ها میزبان مخاطبان شبکه دوی سیماست.
علیرضا کاردان‌امین در خصوص فصل تازه این برنامه به جام‌جم می‌گوید: مهم‌ترین تفاوت این فصل دکور است که به‌کلی تغییر کرده. فصل قبل دکور نداشتیم برنامه را در یک خانه ضبط می‌کردیم که محدودیت‌های خودش را داشت. برای فصل جدید، دکوری طراحی کردیم که دست ما را برای برنامه بازتر می‌کند. دکور جدید به نوعی القاکننده دفتر و محل کار حامد عسکری است که آنجا میزبان مهمانانش می‌شود و خیلی فرم اداری ندارد. تلاش کردیم در طراحی دکور، کاراکتر حامد عسکری در قامت میزبان را هم در نظر داشته باشیم و آکسسواری که در برنامه قرار می‌گیرد، نزدیک به زیست واقعی او باشد.
وی درخصوص تغییرات محتوایی برنامه هم تصریح می‌کند: در حوزه بحث محتوایی، تلاش کردیم این را بگوییم که گعده می‌تواند در قامت یک فناوری باشد. یعنی یکی از داشته‌های ماست که می‌توان روی آن مانور داد. معتقدم اگر بتوانیم گعده را تلویزیونی کنیم، جذاب خواهد بود. ویژگی این گعده، از نظر ما نشستی است که لزوما کسی سوال‌‌کننده نیست، بلکه دور هم یک بحث را جلو می‌برند و بحث درمی‌گیرد. هرکسی یک بخشی از گفت‌وگو را جلو می‌برد. تمام تلاش ما این بوده که یک گعده را در موضوعات مختلف خلق کنیم. هنر، اندیشه، روایت و فرهنگ محورهایی است که برای ما اهمیت داشته است. یعنی تلاش کردیم گعده‌هایی در این فضا با آدم‌های اهل این فضا ترتیب دهیم و حتی اگر قرار است به موضوعاتی مثل شهادت یحیی سنوار بپردازیم، از این زاویه به آن نگاه کنیم.
سه روش انتخاب موضوع
اما یک نکته مهم که می‌توانست مثل یک آسیب یقه برنامه را بگیرد، دچار شدن به روزمرگی و درهم شدن موضوعات است. بااین‌حال، نَقل‌ونُقل به‌درستی توانسته از کنار آن عبور کند. کاردان در این خصوص توضیح می‌دهد: گعده‌ای که ما می‌خواهیم به مردم نشان دهیم، قرار نیست شبیه گعده‌هایی باشد که اطراف خود می‌بینیم، قرار نیست به گونه‌ای باشد که موضوع اصلی، تازه در زمان گعده روشن شود. برای این کار، در درجه اول در تیم سردبیری تلاش کردیم به برخی موضوعات برسیم که برای بحث مطلوب باشد و دوم این‌که به آدم‌هایی برسیم که برای حضور در گعده انتخاب درستی هستند. در مرحله بعد، نظام مسائل و موضوعات را به گونه‌ای طراحی می‌کنیم که یک ابرموضوع باشد و خطوط کلی برای آن داشته باشیم. مثلا اگر قرار است درباره قیصر امین‌پور صحبت کنیم، موارد مختلفی شامل اشعار قبل و بعد انقلاب او و کارنامه‌اش باشد. با صحبتی که پیش از برنامه با مهمانان داریم، به این کلیت می‌رسیم تا مشخص شود مهمانان قرار است درباره کدام بخش موضوع صحبت کنند. درواقع این کار را می‌کنیم تا گعده به هر‌سمتی نرود. نمی‌گوییم حرف ما را بزنند اما طی مصاحبه پیش از برنامه، نوع پرداخت با موضوع را هماهنگ می‌کنیم. به دنبال فرهنگ‌سازی برای گعده مطلوب نیستیم، بلکه می‌خواهیم بگوییم خود گعده یک فناوری است و اگر رسانه‌ای شود، برای بیان بسیاری از حرف‌هایی مناسب خواهد بود که شاید بیان آن از سوی کارشناسان خسته‌کننده به نظر برسد. در حقیقت دنبال این هستیم از ظرفیت‌های گعده استفاده کنیم.
وی در خصوص نحوه انتخاب موضوعات هم بیان می‌کند: چند نکته در انتخاب موضوعات در نظر داشتیم. یکی اتفاقات تقویمی بود. یعنی در چند ماه آینده مناسبت‌های مهمی در تقویم داریم که قابلیت پرداخت در برنامه را دارند، ازجمله درگذشت قیصر امین‌پور، شهادت میرزاکوچک‌خان، درگذشت جلال آل‌احمد، روز اصفهان، بزرگداشت فردوسی، روز بیهقی و ... . البته برخی مناسبت‌ها اتفاق روز است و لزوما تقویمی نیست. اما به‌هرحال بخشی از مناسبت‌های تقویمی برای تولیدمحتوای ما مناسب است. نکته دیگر این‌که تلاش کردیم موضوعات جذاب را انتخاب کنیم و سراغش برویم. موضوعاتی مثل سفر، زیست دانشجویی یا مهاجرت. هر برنامه اغلب یک موضوع دارد. راه دیگر برای انتخاب موضوع هم این بوده که آدم‌ها را انتخاب می‌کنیم و بر اساس آن جلو می‌رویم. یعنی افرادی که آدم‌حسابی هستند و گعده خوبی با حضور آنها شکل می‌گیرد.
بیشترین بازخورد مهمانان از یک برنامه
این کارگردان در خصوص بازخوردهای صورت‌گرفته از برنامه هم می‌گوید: بازخوردهای مختلفی گرفتیم و خیلی از تغییراتی که در طراحی برنامه داشتیم، براساس همین بازخوردها بود. بسیاری از بازخوردهای مثبت مربوط به خود گعده بود. بسیاری معتقد بودند ظرفیت خوبی دارد و می‌توان به آن پرداخت. درعین‌حال بحث انتخاب موضوعات هم بازخوردهای مختلفی داشت. مثلا در قسمت‌های قبل گعده، شاعرانه‌ای درباره دیدار شعررهبری داشتیم. برخی ازافرادحاضر در آن برنامه اذعان می‌کردند که بیشترین واکنش مخاطبان باحضورشان دراین برنامه اتفاق افتاده. برخی بازخوردها هم درباره محدودیت‌های ضبط در فضای یک خانه بود. به‌هرحال چند بار لوکیشن را تغییر دادیم وهمین باعث شدبه این نتیجه برسیم که بایدیک لوکیشن ثابت داشته باشیم.
مردی از قبیله کلمات
کاردان درخصوص کار باحامد عسکری که درتیم نویسندگان هم حضور دارد،عنوان می‌کند:حامد عسکری بیشتر ازاین‌که مجری توانمندی باشد، شاعر و نویسنده و از قبیله کلمات است وحرف برای گفتن دارد.همین خیلی اتفاق مهمی است. یعنی فردی که خودش یک شخصیت فرهنگی وهنری واهل روایت وقصه است، در این برنامه حضور دارد. زیست خود او هم همین‌طور است. یعنی در دفتر واقعی خودش هم با رفقایش گعده دارد. ماهم تلاش کردیم مهمانان برنامه ازدوستان واقعی او باشند تا رفت‌وآمدهای واقعی خودشان در آنتن تکرار شود. به همین دلیل دنبال فردی مثل او بودیم که زیست این‌چنینی داشته باشد.به نظرم حامد عسکری همه این ویژگی‌ها را داشته است. البته من تهیه‌کننده برنامه سحر شبکه افق هم هستم و تجربه کار با او را داشتم.
سپیده اشرفی - گروه رسانه
علیرضا کاردان‌امین در خصوص فصل تازه این برنامه به جام‌جم می‌گوید: مهم‌ترین تفاوت این فصل دکور است که به‌کلی تغییر کرده. فصل قبل دکور نداشتیم برنامه را در یک خانه ضبط می‌کردیم که محدودیت‌های خودش را داشت. برای فصل جدید، دکوری طراحی کردیم که دست ما را برای برنامه بازتر می‌کند. دکور جدید به نوعی القاکننده دفتر و محل کار حامد عسکری است که آنجا میزبان مهمانانش می‌شود و خیلی فرم اداری ندارد. تلاش کردیم در طراحی دکور، کاراکتر حامد عسکری در قامت میزبان را هم در نظر داشته باشیم و آکسسواری که در برنامه قرار می‌گیرد، نزدیک به زیست واقعی او باشد.
وی درخصوص تغییرات محتوایی برنامه هم تصریح می‌کند: در حوزه بحث محتوایی، تلاش کردیم این را بگوییم که گعده می‌تواند در قامت یک فناوری باشد. یعنی یکی از داشته‌های ماست که می‌توان روی آن مانور داد. معتقدم اگر بتوانیم گعده را تلویزیونی کنیم، جذاب خواهد بود. ویژگی این گعده، از نظر ما نشستی است که لزوما کسی سوال‌‌کننده نیست، بلکه دور هم یک بحث را جلو می‌برند و بحث درمی‌گیرد. هرکسی یک بخشی از گفت‌وگو را جلو می‌برد. تمام تلاش ما این بوده که یک گعده را در موضوعات مختلف خلق کنیم. هنر، اندیشه، روایت و فرهنگ محورهایی است که برای ما اهمیت داشته است. یعنی تلاش کردیم گعده‌هایی در این فضا با آدم‌های اهل این فضا ترتیب دهیم و حتی اگر قرار است به موضوعاتی مثل شهادت یحیی سنوار بپردازیم، از این زاویه به آن نگاه کنیم.
سه روش انتخاب موضوع
اما یک نکته مهم که می‌توانست مثل یک آسیب یقه برنامه را بگیرد، دچار شدن به روزمرگی و درهم شدن موضوعات است. بااین‌حال، نَقل‌ونُقل به‌درستی توانسته از کنار آن عبور کند. کاردان در این خصوص توضیح می‌دهد: گعده‌ای که ما می‌خواهیم به مردم نشان دهیم، قرار نیست شبیه گعده‌هایی باشد که اطراف خود می‌بینیم، قرار نیست به گونه‌ای باشد که موضوع اصلی، تازه در زمان گعده روشن شود. برای این کار، در درجه اول در تیم سردبیری تلاش کردیم به برخی موضوعات برسیم که برای بحث مطلوب باشد و دوم این‌که به آدم‌هایی برسیم که برای حضور در گعده انتخاب درستی هستند. در مرحله بعد، نظام مسائل و موضوعات را به گونه‌ای طراحی می‌کنیم که یک ابرموضوع باشد و خطوط کلی برای آن داشته باشیم. مثلا اگر قرار است درباره قیصر امین‌پور صحبت کنیم، موارد مختلفی شامل اشعار قبل و بعد انقلاب او و کارنامه‌اش باشد. با صحبتی که پیش از برنامه با مهمانان داریم، به این کلیت می‌رسیم تا مشخص شود مهمانان قرار است درباره کدام بخش موضوع صحبت کنند. درواقع این کار را می‌کنیم تا گعده به هر‌سمتی نرود. نمی‌گوییم حرف ما را بزنند اما طی مصاحبه پیش از برنامه، نوع پرداخت با موضوع را هماهنگ می‌کنیم. به دنبال فرهنگ‌سازی برای گعده مطلوب نیستیم، بلکه می‌خواهیم بگوییم خود گعده یک فناوری است و اگر رسانه‌ای شود، برای بیان بسیاری از حرف‌هایی مناسب خواهد بود که شاید بیان آن از سوی کارشناسان خسته‌کننده به نظر برسد. در حقیقت دنبال این هستیم از ظرفیت‌های گعده استفاده کنیم.
وی در خصوص نحوه انتخاب موضوعات هم بیان می‌کند: چند نکته در انتخاب موضوعات در نظر داشتیم. یکی اتفاقات تقویمی بود. یعنی در چند ماه آینده مناسبت‌های مهمی در تقویم داریم که قابلیت پرداخت در برنامه را دارند، ازجمله درگذشت قیصر امین‌پور، شهادت میرزاکوچک‌خان، درگذشت جلال آل‌احمد، روز اصفهان، بزرگداشت فردوسی، روز بیهقی و ... . البته برخی مناسبت‌ها اتفاق روز است و لزوما تقویمی نیست. اما به‌هرحال بخشی از مناسبت‌های تقویمی برای تولیدمحتوای ما مناسب است. نکته دیگر این‌که تلاش کردیم موضوعات جذاب را انتخاب کنیم و سراغش برویم. موضوعاتی مثل سفر، زیست دانشجویی یا مهاجرت. هر برنامه اغلب یک موضوع دارد. راه دیگر برای انتخاب موضوع هم این بوده که آدم‌ها را انتخاب می‌کنیم و بر اساس آن جلو می‌رویم. یعنی افرادی که آدم‌حسابی هستند و گعده خوبی با حضور آنها شکل می‌گیرد.
بیشترین بازخورد مهمانان از یک برنامه
این کارگردان در خصوص بازخوردهای صورت‌گرفته از برنامه هم می‌گوید: بازخوردهای مختلفی گرفتیم و خیلی از تغییراتی که در طراحی برنامه داشتیم، براساس همین بازخوردها بود. بسیاری از بازخوردهای مثبت مربوط به خود گعده بود. بسیاری معتقد بودند ظرفیت خوبی دارد و می‌توان به آن پرداخت. درعین‌حال بحث انتخاب موضوعات هم بازخوردهای مختلفی داشت. مثلا در قسمت‌های قبل گعده، شاعرانه‌ای درباره دیدار شعررهبری داشتیم. برخی ازافرادحاضر در آن برنامه اذعان می‌کردند که بیشترین واکنش مخاطبان باحضورشان دراین برنامه اتفاق افتاده. برخی بازخوردها هم درباره محدودیت‌های ضبط در فضای یک خانه بود. به‌هرحال چند بار لوکیشن را تغییر دادیم وهمین باعث شدبه این نتیجه برسیم که بایدیک لوکیشن ثابت داشته باشیم.
مردی از قبیله کلمات
کاردان درخصوص کار باحامد عسکری که درتیم نویسندگان هم حضور دارد،عنوان می‌کند:حامد عسکری بیشتر ازاین‌که مجری توانمندی باشد، شاعر و نویسنده و از قبیله کلمات است وحرف برای گفتن دارد.همین خیلی اتفاق مهمی است. یعنی فردی که خودش یک شخصیت فرهنگی وهنری واهل روایت وقصه است، در این برنامه حضور دارد. زیست خود او هم همین‌طور است. یعنی در دفتر واقعی خودش هم با رفقایش گعده دارد. ماهم تلاش کردیم مهمانان برنامه ازدوستان واقعی او باشند تا رفت‌وآمدهای واقعی خودشان در آنتن تکرار شود. به همین دلیل دنبال فردی مثل او بودیم که زیست این‌چنینی داشته باشد.به نظرم حامد عسکری همه این ویژگی‌ها را داشته است. البته من تهیه‌کننده برنامه سحر شبکه افق هم هستم و تجربه کار با او را داشتم.
سپیده اشرفی - گروه رسانه