مدیر مرکز طرح، برنامه و بودجه صداوسیما در گفتوگو با «جام‌جم» مطرح کرد
چالش‌ها و فرصت‌های رسانه‌ای هوش‌مصنوعی
مدتی است ستاد هوش مصنوعی در صداوسیما راه‌اندازی شده که شاهید مظفری، مدیر مرکز طرح، برنامه و بودجه صداوسیما و مسئول ستاد هوش مصنوعی رسانه‌ملی در گفتوگو با جام‌جم درباره فعالیت‌های این بخش توضیح می‌دهد: سازمان صداوسیما ذیل مرکز طرح و برنامه و بودجه سازمان تشکیل شده و درواقع مسئولیتش این است که در سطح سازمان بهره‌برداری از کاربردهای هوش مصنوعی را راهبری کند. این‌که در حال حاضر در چه بخشی از سازمان چه پروژه‌هایی انجام می‌شود و روند به‌کارگیری هوش مصنوعی در سطح سازمان چگونه باید باشد.
وی همچنین می‌افزاید: تابه‌حال اقداماتی را که در سازمان انجام می‌شد، جایی به صورت متمرکز رصد و راهبری نمی‌کرد. با تدبیری که ریاست سازمان، دکتر جبلی اندیشیدند، راهبرد روند بهره‌مندی از هوش مصنوعی برعهده مرکز طرح و برنامه و بودجه گذاشته شد که با استفاده از حوزه‌ها و بخش‌هایی که برعهده‌اش است، بتواند این موضوع را به صورت ویژه انجام کند. ما در ساختار جدید یک اداره‌کل خاص داریم که طراحی راهبردی می‌کند. این اداره‌کل مبتنی بر سند تحول و بقیه اسناد بالادستی که وجود دارد، کارش این است که ارکان جهت‌سازی که برای حوزه‌های مختلف سازمان باید طراحی شود را بررسی کند؛ اعم از چشم‌انداز، ماموریت، اهداف راهبردی و ارزش‌های سازمانی و بعد مبتنی بر آنها، عملیات رسانه‌ای را طراحی راهبردی کند. اینجا نگاه به هوش مصنوعی خیلی ویژه است. یعنی ما هوش مصنوعی را در مرکز طرح و برنامه و بودجه که می‌خواستیم چشم‌اندازی برای افق 1405 تعریف کنیم، این‌گونه تعریف کردیم که مرکز طرح و برنامه و بودجه می‌خواهد به یک مرکز راهبردی هوشمند برسد که بتواند حوزه‌های مختلف را مدیریت بهینه کند. اعم از این‌که سند تحول در حوزه‌های مختلف چگونه باید اجرایی شود. ما اعتقاد داریم که با فناوری‌های سنتی و ابزارهای موجود این کار شدنی نیست. در این کار باید از ظرفیت هوش مصنوعی استفاده کنیم.
مظفری در ادامه عنوان می‌کند: امروز برای اجرای سند تحول، باید یک پیشران بسیار جدی داشته باشیم که همان هوش مصنوعی است. مرکز طرح و برنامه و بودجه به عنوان هسته فکری سازمان و به عنوان مغز طراحی و تحلیل و راهبری برنامه‌های سازمان و تخصیص منابع باید از این ابزار استفاده کند تا بتواند تحول را در سطح سازمان عملیاتی و راهبری کند. ما در فرآیند کلی بعد از طراحی راهبرد کلی که باید در حوزه هوش مصنوعی، هوشمندسازی به عنوان یک راهبرد جدی باید در نظر گرفته شود و این مسأله هوشمندسازی بعد وارد مرحله اجرا و عملیاتی شود. ما برای اجرایی شدن، مجموعه‌ای از نشست‌های تخصصی را پیش بینی کردیم که اولین نشست تخصصی تالار هوش مصنوعی در نمایشگاه رصتا بود که در شهریور برگزار شد. مرکز طرح و برنامه و بودجه به مناسبت روز برنامه‌ریزی یک نشست تخصصی داشت که نقش هوش مصنوعی را در برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی سازمان‌های رسانه‌ای را بررسی کردیم که در دوم آبان برگزار شد. نشست سوم را با همکاری مرکز تحقیقات سازمان انجام دادیم که عنوانش «گسترش هوش مصنوعی و بحران‌های رسانه‌ای» بود.از آنجایی که نشست‌های بسیاری برای این امر پیش‌بینی شده است، وی در این باره ادامه می‌دهد: بحث کاربرد هوش مصنوعی در رسانه‌های صداپایه را با مشارکت معاونت صدا 26 آذر برگزار خواهیم کرد. کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه تولید و پخش تلویزیونی را در 24 دی با مشارکت معاونت سیما برگزار می‌کنیم. نقش و کاربردهای هوش مصنوعی در فضای مجازی و رسانه‌های نوین را داریم که 29 بهمن توسط معاونت فضای مجازی برگزار خواهد شد. 20 اسفند هم کاربرد هوش مصنوعی در حوزه خبر را داریم که با مشارکت معاونت سیاسی است. 25 فرورودین سال آینده هم نقش و جایگاه و کاربردهای هوش مصنوعی را در حوزه فنی و زیرساخت و شبکه در صنعت رسانه برگزار می‌کنیم که معاونت توسعه و فناوری رسانه متولی برگزاری‌اش است. همچنین در 28 اردیبهشت سال آینده که روز بین‌المللی ارتباطات هم هست، نخستین همایش ملی هوش مصنوعی، فرهنگ و رسانه را خواهیم داشت که این نشست‌هایی که از شهریور آغاز کرده‌ایم، مقدمه‌ای برای این نشست ملی است. این همایش با همکاری دانشگاه صداوسیما، پژوهشکده سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری رسانه، توسط ستاد هوش مصنوعی برگزار می‌شود که هدف از این همایش ملی شناسایی ظرفیت‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی در رسانه و طراحی افق آتی زیست‌بوم فرهنگی باتوجه به روندهایی که در زمینه هوش مصنوعی و به‌خصوص در حوزه فرهنگ و رسانه وجود دارد، است. ما برای این همایش 30 آبان فراخوان خواهیم داد و20 دی چیکده مقالات را دریافت خواهیم کرد. اصل مقالات را هم باید تا 20 اسفند برای ما ارسال کنند. این نشست کاملا علمی - تخصصی خواهد بود.
مظفری درباره محورهای این نشست و افقی که در این زمینه در رسانه پیش‌بینی می‌کند هم می‌گوید: بحث امکان‌سنجی در حوزه رسانه و این‌که ببینیم چه ظرفیت‌هایی و کاربردهایی و اولویت‌هایی وجود دارد و چه کارهایی می‌توان انجام داد را در قالب یک نقشه راه تعریف می‌کنیم تا هوش مصنوعی در رسانه و به‌خصوص رسانه‌ملی، بتواند به صورت بهینه و اثربخش استفاده کند. اینها محورهای همین همایش هوش مصنوعی در رسانه‌های مکتوب، فضای مجازی و صداپایه جزو محورهای کلیدی و دغدغه ماست که در هرکدام از انواع مدیوم‌ها چه استفاده‌ای کنیم. بحث آینده‌پژوهی هوش مصنوعی و فرهنگ را داریم که بحث خیلی جدی است و به‌سرعت در این زمینه پیش می‌رویم. هوش مصنوعی و جنگ ترکیبی با محوریت رسانه از بحث‌های مورد توجه ماست که در حال حاضر از آن در جنگ ترکیبی که استفاده می‌شود. حکمرانی فرهنگ و رسانه در شرایط ملی و فراملی. یعنی اگر بخواهد حکمرانی رسانه‌ای اتفاق بیفتد، هوش مصنوعی یک اهرم خیلی جدی است که می‌تواند این حکمرانی را محقق کند. اگر امروز رسانه سیاستگذار و حکمران از هوش مصنوعی استفاده نکند، نمی‌تواند حکمرانی کند. چون به قدری حجم اطلاعات بالا رفته و تعداد تولیدکنندگان اطلاعات زیاد شده و رسانه‌ها متعدد شده‌اند که اگر بخواهید در حوزه رسانه مرجعیت داشته باشید، قطعا باید از ابزار هوش مصنوعی استفاده کنید.
وی می‌افزاید: بحث هوش مصنوعی در حوزه فرهنگ و علوم اسلامی، بحث بسیار مهمی است که در محورهای همایش به آنها خواهیم پرداخت. نقش علوم شناختی هم در این زمینه حائز اهمیت است. چون ما مثلثی داریم که بحث کوانتوم، علوم شناختی و هوش مصنوعی است که به نظر من مثلث برمودای جهش در حوزه رسانه و ارتباطات است. در رسانه‌های امروز روند کار به صورتی است که مبتنی بر علایق و ویژگی‌های شخصی‌تان، رسانه‌ها با استفاده از هوش مصنوعی به شما محتوای خاصی می‌دهند که کاملا سفارشی‌شده برای هر فرد است. بحث هوش مصنوعی و محتوای حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای که در دنیا اتفاق می‌افتد، خیلی بحث مهمی در دنیاست. یعنی انواع محصولات فرهنگی و رسانه‌ای توسط هوش مصنوعی تولید می‌شود که البته چالش‌هایی به‌وجود می‌آورد.
زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه
مظفری در ادامه عنوان می‌کند: امروز برای اجرای سند تحول، باید یک پیشران بسیار جدی داشته باشیم که همان هوش مصنوعی است. مرکز طرح و برنامه و بودجه به عنوان هسته فکری سازمان و به عنوان مغز طراحی و تحلیل و راهبری برنامه‌های سازمان و تخصیص منابع باید از این ابزار استفاده کند تا بتواند تحول را در سطح سازمان عملیاتی و راهبری کند. ما در فرآیند کلی بعد از طراحی راهبرد کلی که باید در حوزه هوش مصنوعی، هوشمندسازی به عنوان یک راهبرد جدی باید در نظر گرفته شود و این مسأله هوشمندسازی بعد وارد مرحله اجرا و عملیاتی شود. ما برای اجرایی شدن، مجموعه‌ای از نشست‌های تخصصی را پیش بینی کردیم که اولین نشست تخصصی تالار هوش مصنوعی در نمایشگاه رصتا بود که در شهریور برگزار شد. مرکز طرح و برنامه و بودجه به مناسبت روز برنامه‌ریزی یک نشست تخصصی داشت که نقش هوش مصنوعی را در برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی سازمان‌های رسانه‌ای را بررسی کردیم که در دوم آبان برگزار شد. نشست سوم را با همکاری مرکز تحقیقات سازمان انجام دادیم که عنوانش «گسترش هوش مصنوعی و بحران‌های رسانه‌ای» بود.از آنجایی که نشست‌های بسیاری برای این امر پیش‌بینی شده است، وی در این باره ادامه می‌دهد: بحث کاربرد هوش مصنوعی در رسانه‌های صداپایه را با مشارکت معاونت صدا 26 آذر برگزار خواهیم کرد. کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه تولید و پخش تلویزیونی را در 24 دی با مشارکت معاونت سیما برگزار می‌کنیم. نقش و کاربردهای هوش مصنوعی در فضای مجازی و رسانه‌های نوین را داریم که 29 بهمن توسط معاونت فضای مجازی برگزار خواهد شد. 20 اسفند هم کاربرد هوش مصنوعی در حوزه خبر را داریم که با مشارکت معاونت سیاسی است. 25 فرورودین سال آینده هم نقش و جایگاه و کاربردهای هوش مصنوعی را در حوزه فنی و زیرساخت و شبکه در صنعت رسانه برگزار می‌کنیم که معاونت توسعه و فناوری رسانه متولی برگزاری‌اش است. همچنین در 28 اردیبهشت سال آینده که روز بین‌المللی ارتباطات هم هست، نخستین همایش ملی هوش مصنوعی، فرهنگ و رسانه را خواهیم داشت که این نشست‌هایی که از شهریور آغاز کرده‌ایم، مقدمه‌ای برای این نشست ملی است. این همایش با همکاری دانشگاه صداوسیما، پژوهشکده سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری رسانه، توسط ستاد هوش مصنوعی برگزار می‌شود که هدف از این همایش ملی شناسایی ظرفیت‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی در رسانه و طراحی افق آتی زیست‌بوم فرهنگی باتوجه به روندهایی که در زمینه هوش مصنوعی و به‌خصوص در حوزه فرهنگ و رسانه وجود دارد، است. ما برای این همایش 30 آبان فراخوان خواهیم داد و20 دی چیکده مقالات را دریافت خواهیم کرد. اصل مقالات را هم باید تا 20 اسفند برای ما ارسال کنند. این نشست کاملا علمی - تخصصی خواهد بود.
مظفری درباره محورهای این نشست و افقی که در این زمینه در رسانه پیش‌بینی می‌کند هم می‌گوید: بحث امکان‌سنجی در حوزه رسانه و این‌که ببینیم چه ظرفیت‌هایی و کاربردهایی و اولویت‌هایی وجود دارد و چه کارهایی می‌توان انجام داد را در قالب یک نقشه راه تعریف می‌کنیم تا هوش مصنوعی در رسانه و به‌خصوص رسانه‌ملی، بتواند به صورت بهینه و اثربخش استفاده کند. اینها محورهای همین همایش هوش مصنوعی در رسانه‌های مکتوب، فضای مجازی و صداپایه جزو محورهای کلیدی و دغدغه ماست که در هرکدام از انواع مدیوم‌ها چه استفاده‌ای کنیم. بحث آینده‌پژوهی هوش مصنوعی و فرهنگ را داریم که بحث خیلی جدی است و به‌سرعت در این زمینه پیش می‌رویم. هوش مصنوعی و جنگ ترکیبی با محوریت رسانه از بحث‌های مورد توجه ماست که در حال حاضر از آن در جنگ ترکیبی که استفاده می‌شود. حکمرانی فرهنگ و رسانه در شرایط ملی و فراملی. یعنی اگر بخواهد حکمرانی رسانه‌ای اتفاق بیفتد، هوش مصنوعی یک اهرم خیلی جدی است که می‌تواند این حکمرانی را محقق کند. اگر امروز رسانه سیاستگذار و حکمران از هوش مصنوعی استفاده نکند، نمی‌تواند حکمرانی کند. چون به قدری حجم اطلاعات بالا رفته و تعداد تولیدکنندگان اطلاعات زیاد شده و رسانه‌ها متعدد شده‌اند که اگر بخواهید در حوزه رسانه مرجعیت داشته باشید، قطعا باید از ابزار هوش مصنوعی استفاده کنید.
وی می‌افزاید: بحث هوش مصنوعی در حوزه فرهنگ و علوم اسلامی، بحث بسیار مهمی است که در محورهای همایش به آنها خواهیم پرداخت. نقش علوم شناختی هم در این زمینه حائز اهمیت است. چون ما مثلثی داریم که بحث کوانتوم، علوم شناختی و هوش مصنوعی است که به نظر من مثلث برمودای جهش در حوزه رسانه و ارتباطات است. در رسانه‌های امروز روند کار به صورتی است که مبتنی بر علایق و ویژگی‌های شخصی‌تان، رسانه‌ها با استفاده از هوش مصنوعی به شما محتوای خاصی می‌دهند که کاملا سفارشی‌شده برای هر فرد است. بحث هوش مصنوعی و محتوای حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای که در دنیا اتفاق می‌افتد، خیلی بحث مهمی در دنیاست. یعنی انواع محصولات فرهنگی و رسانه‌ای توسط هوش مصنوعی تولید می‌شود که البته چالش‌هایی به‌وجود می‌آورد.
زینب علیپور طهرانی - گروه رسانه