مسیر تازه مسکو و پکن
پیروزی ترامپ و روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا مسیر تازهای را برای مسکو و پکن ترسیم کرده و طرفین برنامههای جدیدی را برای مهار این کشور در نظر دارند.
اخیرا دبیر شورای امنیت روسیه در دیدار با وانگ یی، وزیر خارجه چین گفت که مسکو و پکن باید با هرگونه تلاش واشنگتن برای مهار آنها مقابله کنند.شویگو در دیدار با وانگ یی در پکن بر تاثیر ثباتبخش روابط قدرتمند مسکو و پکن بر جهان تاکید کرد و گفت: معتقدم که مهمترین وظیفه ما، مقابله با سیاست «مهار دوگانه» روسیه و چین به دست آمریکا و متحدانش است.
همچنین وزیر خارجه چین با اشاره به این نکته که این کشور آماده تقویت هماهنگیها با روسیه در خصوص مسائل امنیتی و توسعه دو کشور و همچنین افزایش سطح اعتماد راهبردی است، افزود: «چین آماده تقویت هماهنگیها با روسیه در خصوص مسائل امنیتی و توسعه دو کشور و همچنین افزایش سطح اعتماد استراتژیک است.»
اما دلیل اتخاذ این رویکرد از سوی دو ابرقدرت چیست؟
نگاهی به مواضع اخیر دونالد ترامپ در مورد چین و روسیه نشان میدهدکه کاخ سفید زنگ خطررا برای مسکو و پکن به صدا درآورده است.دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب آمریکا تهدید به اعمال تعرفههای شدید بر چین وسایرکشورها کرده و هراسها از جنگ تجاری را افزایش داده است. آمریکا، چین را بزرگترین رقیب و روسیه را بزرگترین تهدید علیه واشنگتن میداند.
پیشینه روابط
نگاهی به روابط جمهوری خلق چین و فدراسیون روسیه دردهه اخیر ازشتاب بسیاربالایی برخورداربوده است.افزایش دوبرابری تبادلات تجاری دو کشور، امضای توافقنامههای مهم در حوزههای اقتصادی، انرژی، نظامی، فضا و...از جمله شاخصهای مهم گسترش همکاریهای چین و روسیه است.همچنین مواضع سیاسی دو کشور در بسیاری از موضوعات مهم سیاسی، بینالمللی و منطقهای در سالهای اخیر همراستا و یا نزدیکبههم بوده و مسکو و پکن درمخالفت با نظم لیبرال آمریکایی و نظام تکقطبی، مواضع یکسانی اتخاذ کردهاند. براساس برنامهریزی و هدفگذاری پکن و مسکو، انتظار میرود گسترش سطح همکاریهای دو کشور بهجهت کمی و کیفی، تداوم یافته و به درجات بالاتر ارتقا یابد.
عصر نوین مشارکت
سران مسکو وپکن درهمین راستا برنامه جدیدی راتحت عنوان عصرنوین مشارکت دردستور کارخود قراردادهاند.شی جینپینگ، رئیسجمهور چین در دیدار با ولادیمیر پوتین به این موضوع اشاره کرد. این دو رقیب قدرتمند آمریکا، متعهد شدند کشوری که به باور آنها هژمون متخاصم جنگ سرد است و در سراسر جهان هرجومرج ایجاد میکند، باید مهار شود. شی جینپینگ و پوتین در سخنان خود تاکید کردند که دوران سلطه شدید پساجنگسرد آمریکا رو به اتمام است.
نگرانی آمریکا
با اینحال گزارشها نشان میدهند که آمریکا نیز نگران تصمیمات مشترک روسیه و چین بوده و همچنین از بروز یک بحران همزمان در روابط با مسکو و پکن وحشت دارد.مجله «اکونومیست» در تحلیل خود در اینباره نوشت: «در پنتاگون نگرانیهایی درباره احتمال درگیری همزمان با روسیه و چین وجود دارد.» این نشریه چنین وضعیتی را برای آمریکا بهعنوان «یک کابوس» توصیف کرده است. اکونومیست در این مطلب بهنقل از مقامات عالیرتبه آمریکایی یادآور شده که در این صورت ایالات متحده «احتمالا برای مدت طولانی دوام نخواهد آورد».
پایان عصر راستی آزمایی هستهای
چین از مشارکت با آمریکایی ها در مورد کنترل و راستی آزمایی تسلیحات هستهای خودداری کرده است. این کشور ادعا می کند که نیروهای هستهای استراتژیکش در مقایسه با نیروهای آمریکا آنقدر اندک است که صحبت از مذاکره بی فایده خواهد بود. برخلاف جنگ سرد، آمریکا در دهه آینده رویاروی دو دشمن هسته ای قرار خواهد گرفت که در مجموع دو برابر بیشتر از این بازیگر سلاح هستهای استراتژیک خواهند داشت. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، چین تا سال ۲۰۳۴ به همان اندازه سلاح های هسته ای استراتژیک خواهد داشت که ایالات متحده امروز دارد. بنابراین، یک دهه بعد، از روسیه و چین با داشتن بیش از ۳ هزار کلاهک هستهای ممکن است استراتژیک از آمریکا که دارای ۱۵۰۰ کلاهک هست، پیشی بگیرند.ایالات متحده و روسیه از اوایل دهه ۱۹۷۰ تاکنون در مورد کاهش تسلیحات هستهای استراتژیک رایزنیهای مثبتی داشتند. در اوج جنگ سرد، زرادخانه هسته ای ایالات متحده بیش از ۳۲ هزار سلاح و زرادخانه شوروی بیش از ۴۵ هزار سلاح داشت. این دو بازیگر همچنین حدود ۱۴هزار سلاح هستهای تاکتیکی را سرزمینهایی مانند اروپا مستقر کردند. اما اکنون این سوال مطرح میشود که آیا عصر راستیآزمایی تواناییهای هستهای استراتژیک به پایان رسیده است؟