معرفی کتاب‌هایی برای ترانه‌سرایان و ترانه‌دوست‌ها
ترنم کتاب
به‌طور کلی ترانه‌نویسی را نمی‌توان به‌عنوان یک هنر و یا حیطه مستقل دسته‌بندی کرد اما این دلیل نمی‌شود تا اهمیت آن در ادبیات و زندگی روزمره ما کم باشد. ترانه به‌سبب ویژگی‌های خاصش، قرابت بیشتری به زبان گفتار دارد تا زبان رسمی و نوشتاری، ماندگاری بیشتری در ذهن دارد و اثر‌گذاری آن بر روح و روان آدمی سریع‌تر و در برخی از موارد عمیق‌تر است.
نزدیک‌تر بودن ترانه به زبان گفتار باعث نمی‌شود که ترانه و ترانه‌سرایی از قاعده خارج شود و هر چیزی که صرفا آهنگین باشد را ترانه بنامند. بسیاری از صاحب‌نظران در این حوزه بر این باورند که در دهه اخیر در حق ترانه اجحاف شده و آیندگان این دوره از تاریخ را به‌عنوان افول ایرانیان در ترانه‌نویسی خواهند شناخت. بنابراین نوجوانه‌ای‌ها تصمیم گرفتند به‌جهت این‌که به ترانه و ترانه‌سرایان کمک کنند، یک صفحه معرفی در رابطه با کتاب‌هایی در مورد ترانه و ترانه‌نویسی در این ضمیمه فخیمه تحریر کنند. باشد که دین خود را به این هنر کهن ادا کرده و تأثیری در جهت جلوگیری از خرابکاری بیشتر در این هنر داشته باشیم. این شما و این‌هم معرفی این هفته:
مبانی ترانه‌سرایی
سرایش ترانه نیز مانند هرهنر دیگری نیاز به آگاهی و دانش دارد.قسمتی از این آگاهی از‌طریق خواندن آثار متعدد به‌دست می‌‌آید. قسمت دیگری از این آگاهی با آموزش‌های پایه‌ای و همراه با مطالعه مبانی و پایه‌ها همراه است. حال اگر شما بتوانید همزمان با خواندن آثار متفاوت، مبانی آن اثر را نیز مورد مطالعه قراردهید، شیب رشدوپیشرفت‌تان بیشتر میشود.سعید کریمی، با بررسی 400 ترانه از میان بیش از 100ترانه‌سرای معاصر در کتاب «مبانی ترانه‌سرایی» این‌کار را کرده است. این کتاب که اولین اثر مکتوب و جامع برای علاقه‌مندان به ترانه‌سرایی به‌حساب می‌‌آید و حدود 350 صفحه دارد، هر ترانه را از لحاظ سبک‌شناسی و به‌لحاظ فنی مورد بررسی قرار داده است. سعید کریمی تا حد امکان سعی کرده از تعریف و تمجید یا حتی انتقاد‌کردن در مورد این آثار بپرهیزد و صرفا از نگاه فنی وبه‌عنوان یک ابزار برای آموزش آنها رامعرفی وتحلیل کند. همچنین در این کتاب به بررسی پیش‌زمینه‌های شکل‌‌گیری ترانه صحبت شده است.به‌طور کلی اگر علاقه‌مند به ترانه‌سرایی هستید، می‌توانید از این کتاب به‌عنوان یک منبع آموزشی خوب استفاده کنید. همچنین این کتاب برای انجام پژوهش‌های دانشگاهی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
هنر ترانه‌سرایی
کتاب دیگری که از آن به‌عنوان یک ابزار آموزشی می‌توان استفاده کرد، کتاب «هنر ترانه‌سرایی» از علی کمارجی است. این کتاب در چهار فصل به بررسی و آموزش ترانه‌سرایی می‌پردازد. در این کتاب، شما با وزن، قافیه، تکنیک‌های ترانه‌سرایی و... آشنا می‌شوید.نکته قابل توجه در‌مورد این کتاب این است که شما با انواع شیوه‌های انتشار ترانه و مسائلی مانند ممنوع‌الکاری و سرقت ادبی هم آشنا می‌شوید. بنابراین از این کتاب می‌توان به‌عنوان یک راهنمای جامع و عملی برای نوشتن ترانه یاد کرد. کمارجی در این کتاب سعی کرده مباحث نظری مربوط به ترانه‌سرایی را با تجربه خود مخلوط کند و یک محتوای قابل استناد به شما ارائه کند. همچنین در تمام این کتاب سعی شده از حاشیه‌ها پرهیز کرده و تا حد امکان فقط در مورد مسائل مرتبط و مربوط به ترانه‌سرایی صحبت شود. این کتاب با حجم کمی که دارد، می‌تواند سریع‌السیر شما را با ابتدائیات یک ترانه خوب آشنا کند و شما را یک قدم به تبدیل‌شدن به ترانه‌سرای حرفه‌ای نزدیک کند. کتاب کمارجی در‌کنار کتاب سعید کریمی می‌تواند به‌تنهایی کار یک مدرسه ترانه‌سرایی را برای شما انجام داده و علم آمیخته با تجربه را به شما هدیه دهد.
آریان
بعضی از ترانه‌ها فارغ از این‌که توسط چه‌کسی و در‌چه‌سالی سروده شده‌است، ما را درگیر خود می‌کند و باعث میشود در حال‌و‌هوای آن ترانه غرق شویم. این ترانه‌ها می‌تواند سالیان سال در ذهن مردم بمانند و هیچ وقت تکراری نشو‌د. یکی از این ترانه‌ها که سروده علیرضا آذر است با تک‌مصرع «بی‌تو با غمگین‌ترین حالت تهران چه‌کنم» شناخته میشود و به‌نظر می‌رسد که هرچقدر هم گرد‌و‌غبار روز‌ها روی این ترانه بنشیند، باز‌هم از ذهن‌مان محو نمی‌شود. ترانه‌های علیرضا آذر به این تک‌مصرع و این ترانه ختم نمی‌شود؛ در سال 1395 یک مجموعه‌ترانه از این شاعر با عنوان «آریان» منتشر شد که با استقبال بی‌نظیری هم مواجه شد. ترانه‌های این مجموعه از سال 1389 شروع و شامل ترانه‌های اجتماعی، ملی و میهنی میشود اما غالب ترانه‌های این کتاب را ترانه‌های عاشقانه علیرضا آذر تشکیل می‌دهد. آریان با 304 صفحه یکی از کتاب‌های مجموعه پازل شعر امروزی است.
مجموعه‌ترانه‌های خانه ترانه
افشین یداللهی از دسته‌شاعرانی بود که به‌معنای واقعی ادبیات و شعر را زندگی می‌کرد؛ به‌نظر می‌رسد او کمی عمیق‌تر از دیگران به مقوله ترانه و ترانه‌سرایی نگاه می‌کرد. غالب ترانه‌سرایان و صاحب‌نظران بر این باورند که خانه ترانه در دوره مرحوم دکتر افشین یداللهی در اوج خود بوده و این به‌سبب صبوری و تلاش این فرد بوده است. دکتر یداللهی با پشتوانه شاعرانه خود خانه‌ای را ایجاد کرد که در آن ترانه‌سرایان زیادی به‌امید ورود به آن قلم زدند و نتیجه‌اش ترانه‌هایی که در تاریخ ادبیات این کشور ماندگار شد. مهدی ایوبی که خود موسس خانه ترانه اصفهان است و سال‌ها با افشین یداللهی مشق رفاقت کرده، در سال 1396موفق به انتشار مجموعه‌ای تحت عنوان «ترانه‌های خانه ترانه» شد. این کتاب، آثار بیش از 60 ترانه‌سرا را در دوره ریاست افشین یداللهی در خانه ترانه گردآوری کرده و به‌احترام افشین یداللهی، روی جلد از عکس او استفاده شده است. این کتاب 456 صفحه دارد و توسط انتشارات فصل پنجم منتشر شده. تمام این ترانه‌ها جای خود را در تاریخ ترانه‌سرایی ایران پیدا کرده و نفس آنها بسته به نفس‌های مرحوم یداللهی بوده است. شاید درست‌تر این باشد که بگوییم افشین یداللهی لابه‌لای این ترانه‌ها کماکان زنده است و با هر دمی که برای خواندن این ترانه‌ها فرو می‌رود، نفس می‌کشد.
امیرعلی حبیبی - نوجوانه
مبانی ترانه‌سرایی
سرایش ترانه نیز مانند هرهنر دیگری نیاز به آگاهی و دانش دارد.قسمتی از این آگاهی از‌طریق خواندن آثار متعدد به‌دست می‌‌آید. قسمت دیگری از این آگاهی با آموزش‌های پایه‌ای و همراه با مطالعه مبانی و پایه‌ها همراه است. حال اگر شما بتوانید همزمان با خواندن آثار متفاوت، مبانی آن اثر را نیز مورد مطالعه قراردهید، شیب رشدوپیشرفت‌تان بیشتر میشود.سعید کریمی، با بررسی 400 ترانه از میان بیش از 100ترانه‌سرای معاصر در کتاب «مبانی ترانه‌سرایی» این‌کار را کرده است. این کتاب که اولین اثر مکتوب و جامع برای علاقه‌مندان به ترانه‌سرایی به‌حساب می‌‌آید و حدود 350 صفحه دارد، هر ترانه را از لحاظ سبک‌شناسی و به‌لحاظ فنی مورد بررسی قرار داده است. سعید کریمی تا حد امکان سعی کرده از تعریف و تمجید یا حتی انتقاد‌کردن در مورد این آثار بپرهیزد و صرفا از نگاه فنی وبه‌عنوان یک ابزار برای آموزش آنها رامعرفی وتحلیل کند. همچنین در این کتاب به بررسی پیش‌زمینه‌های شکل‌‌گیری ترانه صحبت شده است.به‌طور کلی اگر علاقه‌مند به ترانه‌سرایی هستید، می‌توانید از این کتاب به‌عنوان یک منبع آموزشی خوب استفاده کنید. همچنین این کتاب برای انجام پژوهش‌های دانشگاهی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
هنر ترانه‌سرایی
کتاب دیگری که از آن به‌عنوان یک ابزار آموزشی می‌توان استفاده کرد، کتاب «هنر ترانه‌سرایی» از علی کمارجی است. این کتاب در چهار فصل به بررسی و آموزش ترانه‌سرایی می‌پردازد. در این کتاب، شما با وزن، قافیه، تکنیک‌های ترانه‌سرایی و... آشنا می‌شوید.نکته قابل توجه در‌مورد این کتاب این است که شما با انواع شیوه‌های انتشار ترانه و مسائلی مانند ممنوع‌الکاری و سرقت ادبی هم آشنا می‌شوید. بنابراین از این کتاب می‌توان به‌عنوان یک راهنمای جامع و عملی برای نوشتن ترانه یاد کرد. کمارجی در این کتاب سعی کرده مباحث نظری مربوط به ترانه‌سرایی را با تجربه خود مخلوط کند و یک محتوای قابل استناد به شما ارائه کند. همچنین در تمام این کتاب سعی شده از حاشیه‌ها پرهیز کرده و تا حد امکان فقط در مورد مسائل مرتبط و مربوط به ترانه‌سرایی صحبت شود. این کتاب با حجم کمی که دارد، می‌تواند سریع‌السیر شما را با ابتدائیات یک ترانه خوب آشنا کند و شما را یک قدم به تبدیل‌شدن به ترانه‌سرای حرفه‌ای نزدیک کند. کتاب کمارجی در‌کنار کتاب سعید کریمی می‌تواند به‌تنهایی کار یک مدرسه ترانه‌سرایی را برای شما انجام داده و علم آمیخته با تجربه را به شما هدیه دهد.
آریان
بعضی از ترانه‌ها فارغ از این‌که توسط چه‌کسی و در‌چه‌سالی سروده شده‌است، ما را درگیر خود می‌کند و باعث میشود در حال‌و‌هوای آن ترانه غرق شویم. این ترانه‌ها می‌تواند سالیان سال در ذهن مردم بمانند و هیچ وقت تکراری نشو‌د. یکی از این ترانه‌ها که سروده علیرضا آذر است با تک‌مصرع «بی‌تو با غمگین‌ترین حالت تهران چه‌کنم» شناخته میشود و به‌نظر می‌رسد که هرچقدر هم گرد‌و‌غبار روز‌ها روی این ترانه بنشیند، باز‌هم از ذهن‌مان محو نمی‌شود. ترانه‌های علیرضا آذر به این تک‌مصرع و این ترانه ختم نمی‌شود؛ در سال 1395 یک مجموعه‌ترانه از این شاعر با عنوان «آریان» منتشر شد که با استقبال بی‌نظیری هم مواجه شد. ترانه‌های این مجموعه از سال 1389 شروع و شامل ترانه‌های اجتماعی، ملی و میهنی میشود اما غالب ترانه‌های این کتاب را ترانه‌های عاشقانه علیرضا آذر تشکیل می‌دهد. آریان با 304 صفحه یکی از کتاب‌های مجموعه پازل شعر امروزی است.
مجموعه‌ترانه‌های خانه ترانه
افشین یداللهی از دسته‌شاعرانی بود که به‌معنای واقعی ادبیات و شعر را زندگی می‌کرد؛ به‌نظر می‌رسد او کمی عمیق‌تر از دیگران به مقوله ترانه و ترانه‌سرایی نگاه می‌کرد. غالب ترانه‌سرایان و صاحب‌نظران بر این باورند که خانه ترانه در دوره مرحوم دکتر افشین یداللهی در اوج خود بوده و این به‌سبب صبوری و تلاش این فرد بوده است. دکتر یداللهی با پشتوانه شاعرانه خود خانه‌ای را ایجاد کرد که در آن ترانه‌سرایان زیادی به‌امید ورود به آن قلم زدند و نتیجه‌اش ترانه‌هایی که در تاریخ ادبیات این کشور ماندگار شد. مهدی ایوبی که خود موسس خانه ترانه اصفهان است و سال‌ها با افشین یداللهی مشق رفاقت کرده، در سال 1396موفق به انتشار مجموعه‌ای تحت عنوان «ترانه‌های خانه ترانه» شد. این کتاب، آثار بیش از 60 ترانه‌سرا را در دوره ریاست افشین یداللهی در خانه ترانه گردآوری کرده و به‌احترام افشین یداللهی، روی جلد از عکس او استفاده شده است. این کتاب 456 صفحه دارد و توسط انتشارات فصل پنجم منتشر شده. تمام این ترانه‌ها جای خود را در تاریخ ترانه‌سرایی ایران پیدا کرده و نفس آنها بسته به نفس‌های مرحوم یداللهی بوده است. شاید درست‌تر این باشد که بگوییم افشین یداللهی لابه‌لای این ترانه‌ها کماکان زنده است و با هر دمی که برای خواندن این ترانه‌ها فرو می‌رود، نفس می‌کشد.
امیرعلی حبیبی - نوجوانه