روز جهانی دیابت؛ روزی برای یادآوری
چهاردهمین روز از ماه نوامبر، در تقویم بینالمللی به روز دیابت اختصاص دارد؛ روزی که متخصصان آن را از آن جهت با اهمیت میدانند که دوباره و چندباره، از دیابت میشود گفت و مردم دنیا از خطرات آن آگاه کرد.
دیابت ازجمله بیماریهای متابولیک بوده و یک اختلال چندعاملی است که با افزایش مزمن قند خون یا هیپرگلیسمی (طبق معیارهای تشخیصی) مشخص میشود و ناشی از اختلال در ترشح یا عمل انسولین یا هر دوی آنها است. انواع دیابت شامل دیابت نوع یک، نوع 2 و دیابت حاملگی است. شایع ترین نوع دیابت، نوع 2 است بیش از 90% کل افراد مبتلا به دیابت در سراسر جهان مبتلا به این نوع دیابت هستند و اغلب میتوان ابتلا به آن را به تعویق انداخت یا از آن پیشگیری کرد. دیابت نوع یک که به طورعمده در سنین کودکی و نوجوانی بروز میکند، یک بیماری اتوایمیون است که شروع سریع علائم بالینی، شیوع بسیار کم بیماری و فقدان راه حلی عملی برای پیشگیری (حداقل تاکنون) یا به تأخیر انداختن بروز بیماری، اهمیت غربالگری و روشهای پیشگیری را کمرنگ میکند؛ اما دیابت نوع2به دلیل شیوع بالا،عدم وجودعلائم در سالهای اولیه و وجود راهکارهای پیشگیرانه مؤثر، اهمیت برنامههای بهداشتی را در این خصوص نشان میدهد. دیابت با اختلالهای مختلف در متابولیسم گلوکز، پروتئین و چربی همراه است و افزایش مزمن قند خون موجب تخریب، اختلال عمل و نارسایی عضوهای مختلف به خصوص در چشمها، کلیهها، اعصاب، قلب وعروق میشود.دیابت درجمعیت بزرگسالان بسیاری ازکشورها علت اصلی نابینایی، نارسایی پیشرفته کلیه و قطع عضو است. بیماریهای قلبی عروقی شایعترین علت مرگ ومیر در بسیاری از جوامع و از شایعترین عوارض دیابت هستند. ازطرفی دیابت علاج قطعی ندارد و به نظر نمیرسد که در آینده نزدیک درمان قطعی آن میسر باشد و مانند بسیاری از بیماریها بهترین درمان برای این بیماری، پیشگیری از آن است. تا چندی پیش میزان تأثیر و کارآیی کنترل دقیق قند خون در پردهای از ابهام قرارداشت، اما مطالعههای معتبری ثابت کردند که کنترل دقیق قند خون مانع از بروز یا پیشرفت عوارض دیابت میشود. هزینههای دیابت بر هرفرد و درهمه جا تأثیرگذار است. این هزینهها فقط مخارج مالی نیستند. هزینههای نامحسوس همچون درد، اضطراب، ناراحتی، سردرد و به طورعمده کاهش کیفیت زندگی است که به طور کلی در زندگی مبتلایان و خانواده آنها تأثیرگذار بوده و تقریبا غیرقابل محاسبه است.هزینههای مستقیم بیماران و خانواده آنها عبارتند از: مراقبتهای طبی، داروها، انسولین و دیگرملزومات.دراکثر کشورهاپرهزینهترین موارددردرمان دیابت، مخارج بیمارستانی، عوارض دیررس دیابت نظیر حملههای قلبی و نارسایی کلیه و مشکلات ناشی از پای دیابتی است. براساس آمار نگران کننده و روبه افزایشی که سازمان جهانی بهداشت و انجمن بینالمللی دیابت در سالهای اخیر منتشرکردهاند، دیابت یک اپیدمی بزرگ است. به طوری که افزایش شیوع این بیماری در کشورهای در حال توسعه چشمگیر است.
زهرا شیرشاهی | کارشناس بیماریهای غیرواگیر مرکز بهداشت شمال تهران