شکست قانون 100ساله
اگر قانون نباشد، سنگ روی سنگ بند نمیشود! اما گاهی علم قانونهای قبلی خودش را میشکند تا سنگهای جدیدی را روی سنگ بند کند؛ مثل مولکولهایی موسوم به مولکولهای «غیرممکن» که قانون 100 ساله پیوند مولکولی را خواهد شکست. این مولکولهای آلی که حاوی کربن هستند به دلیل نحوه پیوند اتمهایشان، اشکال خاصی تشکیل میدهند و فعلا به شکل آزمایشگاهی ساخته شدهاند.
برای نخستینبار در جهان، شیمیدانها مولکولهایی را ساختهاند که قبلا تصور میشد وجود آنها بسیار ناپایداراست و برای تولیدشان ازترکیبهای عجیب وخاصی استفاده کردهاند.این مولکولهای غیرممکن که به اسم«اُلفینهای ضدبِرِدت»یا ABOs شناختهمیشوند، مسیر جدیدی را برای سنتز و تولید داروهای خاص و اصطلاحا چالشبرانگیز، باز میکنند. این یافته جدید در مجله ساینس به چاپ رسیده است. مولکولهای آلی که حاوی کربن هستند، معمولا بهدلیل نحوه پیوند اتمهایشان با یکدیگر، اشکال خاصی دارند. برای مثال الفینها که آلکنها هم نامیده میشوند ــ هیدروکربنهایی که معمولا در تولید دارو کاربرد دارند ــ دارای یک یا چند پیوند دوگانه بین دو اتم کربن هستند که در نتیجه ساختار اتمها دریک صفحه قرارمیگیرند. قانون 100ساله بِردت ــ که درسال1924 میلادی توسط شیمیدانی به نام جولیوس بردت پیشنهاد شد ــ بیان میکند که بین مولکولهای کوچکی که ازدوحلقه تشکیل شده و اتمهایمشترک دارند ــ مانند بعضی ازآلکنها ــ پیونددوگانه بین دواتمکربن ایجاد نمیشود.نقطه اتصال حلقهها،سَرپُل نامیده میشود.
نیل گارگ، شیمیدان و استاد دانشگاه کالیفرنیا و یکی از پژوهشگران این تحقیق جدید میگوید: «این قانون سالهاست که وارد کتاب درسی شده و دلیل این وضعیتی که بردت آن را توضیح میدهد، شکل سهبعدی این پیوندها و تحت فشار بودن آنهاست که باعث شده بسیار ناپایدار و واکنشپذیر باشند.»
در آخرین تلاشها، نیل گارگ و همکارانش موفق شدهاند ترکیبی پیشساز را با ساختاری حاوی فلوراید تغییر دهند. به این ترتیب واکنش خفیفتری برای حذف آغاز شد تا گروهی از اتمها از مولکولها حذف شوند. این تغییر به تولید مولکولی با پیوند دوگانه کربنی ABO منجرشد. پس از آن، به ABO به دست آمده، مواد شیمیاییای که مولکولهای ناپایدار را هنگام واکنش جذب میکنند، اضافه شد. درنتیجه چند ترکیب پیچیده به دست آمد. به گفته نیل گارگ، این اتفاق میتواند در ادامه برای سنتز مولکولهای سهبعدی که برای طراحی داروهای جدید مفید هستند، مورد استفاده قرار گیرد.
منبع: nature. com
مهتاب خسروشاهی - گروه دانش