ضرورت حمایت از سینمای اقتباس
تعامل و ارتباط دوسویه بین ادبیات و سینما، از دیرباز یکی از جریانهای مهم و پایدار در سینمای جهان و ایران بوده و هست و در این رهگذر، آثار ماندگار بسیاری تابهحال خلق شده که اکنون از پشتوانههای قوی سینما در جهان و ایران محسوب میشوند.
اگر ازسینما و ادبیات جهان که موضوع اقتباسهای سینمایی از آثار ادبی پررنگ و قابل توجه است بگذریم، وقتی به سینمای ایران برمیگردیم میبینیم که اقتباس در سینمای ما آنچنان که باید و شاید از جایگاه بالایی نزد فیلمسازان برخوردار نیست. حذف شدن سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه اقتباسی جشنواره فجر که آخرین آن در سیامین دوره این جشنواره به فیلم «پله آخر» اهدا شد، خود نشاندهنده بیمهری سینما نسبت به ادبیات مکتوب است. بهطورکلی رابطه سینما و ادبیات درایران هیچوقت آنقدر قوی نبوده است. ادبیات غنی ایرانی،هیچگاه آنچنان که بایدوشاید به سینما راه نیافته و ارتباط سینماگران با ادبیات خارجی هم محدود و انگشتشمار بوده است. درچند سال اخیر که معضل فیلمنامه و فقدان طرح داستانی منسجم برای شکلگیری فیلمنامهای مستحکم، نقصی در سینمای کشور بهشمار میرود، ضرورت نگاهی دوباره و جدی به گنجینه ادبیات داستانی غنی ایران، بیش از پیش حس میشود. آیا رویکرد سینماگران به ادبیات سرزمین مادری، نتیجهای مثبت در پی داشته و به ترقی فیلمساز و نویسنده انجامیده است یا نه و فیلمسازانی که از این طریق به خلق آثارشان پرداختهاند، توانستهاند برای خود صاحب جایگاهی شوند و بهاصطلاح، به سینمای «خود» برسند؟
طی این سالها سازمانها و نهادهای مختلفی مانند سیمافیلم، سازمان سینمایی سوره و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پای کار آمدهاند. هرکدام از این ارگانها به نوبه خود با بررسی آثار مکتوب ادبیات داستان ایران تلاش کردهاند تا سهمی در تولید فیلمهای اقتباسی داشته باشند. مرکز سیمافیلم بهعنوان یکی از تخصصیترین و حرفهایترین مراکز تولید فیلم و سریال هم در حوزه سینما و هم در رسانهملی همواره نگاه ویژهای به مبحث اقتباس ادبی داشته است. شورای اقتباس این مرکز چند سالی است که با تشکیل جلسات مستمر هفتگی در دو حوزه اقتباس بزرگسال و کودکونوجوان آثار متعددی از ادبیات ایران و جهان را بهمنظور بهرهبرداری تصویری مورد بررسی قرار میدهد. دیگر سازمانی که در سالهای اخیر پای کار تولید آثار اقتباسی مخصوصا در حوزه رویدادهای تاریخی آمده سازمان سینمایی سوره است که در این سالها با تولید فیلمهایی چون هناس، ضد، باغ کیانوش و ...ازجمله سازمانهایی بهحساب میآید که در تولید آثار اقتباسی پیشرو بوده. کانون پرورش فکری بهعنوان مرجع تولید و انتشار کتاب برای ردههای سنی مختلف، در طول سالها فعالیت خود به منبعی معتبر برای آثار اقتباسی تبدیل شده است. نکته مهمی که درباره فیلمهای اقتباسی باید مد نظر قرار داد این است که این آثار، هم در مراحل تولید و هم در زمان اکران، نیاز به حمایت دارند تا مخاطبان سینما بیشتر با آنها ارتباط برقرار کنند. اگرچه در برنامه اکران با راهاندازی گروه سینمایی فرهنگ، حمایت از فیلمهایی که از نظر کیفی در سطح قابل قبولی هستند، آغاز شده است و استقبال از آنها نیز چندان بالا نیست، اما نکتهای که بایدبه آن توجه کرد،حمایت ازفیلمسازانی است که اقدام به تولید این آثارمیکنند. این حمایت میتواندموجب افزایش اقبال به این فیلمها، چه در میان کارگردانان و چه در میان مخاطبان عمومی سینما شود.
امیرحسین حیدری | گروه فرهنگ و هنر