سوخت سبز، همیار طبیعت آسیب دیده زمین
معضل گرمایش جهانی و تغییر اقلیم ناشی ازگازهای گلخانهای که دردهههای اخیربه مشکلی بسیار جدی تبدیل شده، پژوهشگران را به فکر جایگزینی سوختهای فسیلی با منابعی حاوی کربن کمتر و در نتیجه کاهش اثرات گلخانهای انداخته است.
یکی ازاین منابع جایگزین، سوخت زیستی یاسوخت سبز است؛ سوخت زیستی که براساس مایعات وگازهایی نظیر اتانول، بیودیزل، بیوگاز، بیوهیدروژن وبیوبوتانول برای ما تولید گرما و انرژی میکند، ازمنابع تجدیدپذیر محسوب میشود. سوختهای زیستی عمدتا از منابع گیاهی بهدست میآید. این سوختها میتواند از محصولات کشاورزی با میزان کربوهیدرات (مواد قندی) زیاد همچون نیشکر، ذرت و سایر غلات یا روغنهای گیاهی و چربیهای حیوانی تولید شود (سوختهای زیستی نسل اول)، یا ممکن است از زبالههای آلی مانند پسماندهای کشاورزی، خردهچوب و... تهیه شود (سوختهای زیستی نسل دوم) یا از برخی جلبکهای دریایی نظیر سارگاسوم و نیز از میکروارگانیسمها ساخته شود (سوختهای زیستی نسل سوم). در نتیجه، استفاده از چنین منابعی به-عنوان سوخت میتواند تأثیر بهسزایی در کاهش انتشار کربن به جو زمین و جلوگیری از گرم شدن بیشتر سیاره ما داشته باشد.جلبکها بهعنوان یکی از منابع مهم سوختهای زیستی نسل سوم شناخته میشود. استفاده از جلبک در حجم زیاد برای تولید سوخت زیستی برای اولین بار در دهه1960میلادی مورد آزمایش قرارگرفت.جلبکها تحت فرآیندهای مختلفی قابل تبدیل به سوخت زیستی است، از جمله فرآیند حرارتی و هضم بیهوازی که موجب تولید گازهای زیستی یا همان سوخت سبز بیضرر میشود. در مقایسه با تودههای زیستی بهدست آمده از گیاهان خشکی، جلبکها سلولز کمتری دارد، فاقد ماده لیگنین است و بنابراین تجزیه (هیدرولیز) آنها کاملتر انجام میشود. در دهه اخیر پژوهشگران این حوزه توانستهاند با بهرهگیری از مخمر، قندهای بهدست آمده از برخی جلبکهای قهوهای را به اتانول تبدیل کنند. از فواید استفاده از جلبکها برای تولید سوختهای زیستی، این است که برای کاشت بسیاری از آنها نیازی به زمینهای زراعی قابل استفاده برای کاشت محصولات زراعی خوراکی، آب شیرین و کودهای زراعی نیست. با پیشرفت فناوریهای جدید، انتظار میرود کارآیی تولید سوختهای زیستی افزایش و هزینه تولید آنها کاهش یابد. توسعه سوختهای زیستی نسل سوم از جلبکها و همچنین امکان تولید سوختهای زیستی نسل چهارم از مواد زیستی مصنوعی میتواند چشماندازهای جدیدی را برای آینده تأمین انرژی در جهان، تعدیل مخاطرات زیستمحیطی و توسعه روش تولید انرژی پایدار و دوستدار محیطزیست به روی ما بگشاید.
دکتر محمدمهدی زمانی جمشیدی | پژوهشگر زیستشناسی دریا