موج کره‌ای در برابر هالیوود!
تحلیلگران اقتصادی سینما با توجه به وضعیت فروش فیلم‌های سینمایی در کره‌جنوبی، باوجود سلطه آمریکایی‌ها درباره اوضاع بغرنج و نه‌چندان خوب سینمای بومی در این کشور صنعتی دور آسیا صحبت می‌کنند.به باور آنها،میزان استقبال ازتولیدات بومی کمتر از قبل شده و این نکته می‌تواند صدمات زیادی به کلیت صنعت سینمای کره‌جنوبی بزند.
از همین روست که هم‌اکنون صحبت‌هایی در رابطه با مداخله نهادها و مراکز دولتی در این رابطه شنیده می‌شود و بخشی از اهل فن می‌گویند مدیران فرهنگی و هنری این کشور باید به کمک اهالی سینما آمده و آنها را از وضعیت نه‌چندان مناسب پدیدآمده نجات دهند. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که در سطح بین‌المللی دو فیلم مطرح، پرفروش و پرسروصدای «نبش قبر» و «قانون‌شکنان: مجازات» با برخورد گرم و مثبت تماشاگران و منتقدان مواجه شده‌است.
نشانه‌های متناقض
جدول گیشه سینماهای کره در چند ماه اخیر نشانه‌های متناقضی را به نمایش گذاشته است. از یک‌سو، برخی از تولیدات بومی با استقبال بالای تماشاگران مواجه شده و از سوی دیگر، تعدادی از محصولاتی که امید زیادی به موفقیت آنها می‌رفت، نتوانسته‌اند انتظارات را برآورده کرده و به فروش مورد انتظار و پیش‌بینی‌شده دست یابد. «من، جلاد» ازجمله تولیداتی است که حرف اول را در یک ماه اخیر در جدول گیشه نمایش کره‌جنوبی زده است. این فیلم با هزینه تولید پایین 10میلیون دلاری‌اش، توانسته به فروش بسیار خوب بالای 60 میلیون دلاری در این کشور دست پیدا کند. این درام جنایتکارانه کره‌ای را ریو سیونگ وان ساخته که از فیلمسازان تراز اول کره به حساب می‌آید و حتی مایکل مان، فیلمساز مؤلف انگلیسی‌زبان که معمولا درام‌های جنایی سطح بالایی با مضامین اجتماعی می‌سازد، در فکر ساخت نسخه انگلیسی‌زبان از این فیلم است. بااین‌حال، بسیاری می‌گویند این فیلم نتوانسته موفقیت کلان اثری چون «انگل» را تکرار کند که دو سال قبل توانست نظر مثبت سینمادوستان زیادی را در سراسر جهان جلب نماید.
تداوم اعتراض سینمایی
بحث‌های جدیدی که به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز راه یافته، به تقسیم سینمای کره به دو دسته اشاره دارد. در یک‌سو، فیلم‌های تجاری و گیشه‌پسند قرار دارد که چرخ اقتصادی سینما را در این کشور آسیایی به گردش درمی‌آورد. در سوی دیگر، تولیدات سطح بالا و اجتماعی با رویکردی روشنفکرانه است که به بیان دردها و رنج‌های عمومی مردم می‌پردازد و داستان‌های خود را در ژانرهای مختلف سینمایی به تصویر می‌کشد. آنچه نظر منتقدان را به خود جلب کرده این است که این دسته از فیلم‌ها هم با وجود حال‌وهوای غیرمتعارف و سنگین خود، در بسیاری اوقات با برخورد گرم تماشاگران روبه‌رو شده و فروش‌های بالایی در جدول گیشه نمایش می‌کند. مضمون اصلی این فیلم‌ها عموما ضد سرمایه‌داری، ضد فساد دولتی، افشاگرانه و حتی ضد آمریکایی است. اهل فن عقیده دارند این دسته از فیلم‌ها با مشکلات زیادی در زمان تولید روبه‌رو می‌شود و تلاش سختی برای بقا می‌کند.
منشأ مشکل!
اما مشکل پدیدآمده از کدام سو است؟ بسیاری تقصیر را به گردن کووید ــ 19و مشکلات مربوط به آن می‌اندازند و می‌گویند این بیماری مهلک که دنیا را تحت تاثیر خود قرار داد، کار تولید محصولات سینمایی را با مشکلات و دردسرهای زیادی همراه کرد. از سوی دیگر، قیمت بالای بلیت سینماها و مولتی‌پلکس‌ها و فعالیت بسیار زیاد شبکه‌های پخش استریم و اینترنتی، از دیگر عواملی به حساب می‌آید که زنگ خطر را برای سینمای کره به صدا درآورده‌است. برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که شبکه‌های پخش استریم و اینترنتی که بیشتر آمریکایی هستند، دست به توطئه علیه صنعت سینمای کره زده‌اند و تلاش دارند که با فیلم‌های بلک‌باکستر؛ صنعت سرگرمی‌ای که با موج کره‌ای آغاز شده راتحت تاثیر قراردهند.درحالی‌که پخش زنده اینترنتی فیلم‌ها در پلتفرم‌های معروف، تعداد زیادی از تماشاگران را به خود جذب کرده است، از سوی دیگر، افزایش قیمت بلیت سینما موجب دوری علاقه‌مندان از سالن‌های تاریک سینما شده است.این موضوع تأثیرات منفی قابل توجهی بر افراد فعال در حوزه فیلمسازی گذاشته و شرایط اقتصادی را برای آنها دشوارتر کرده است. این در شرایطی است که به سه عامل فوق باید بالاتر رفتن هزینه‌های تولید را نیز اضافه کرد. در این شرایط یک فیلم سینمایی باید تعداد بالایی بلیت را به فروش برساند تا بتواند هزینه‌های تولید را پوشش داده و به مرحله سوددهی برسد.
نشانه‌های یک توطئه آمریکایی
اهالی صنعت سینمای کره در زمان شیوع کرونا و برای جبران خسارت‌های خود، تعدادی از تولیدات خود را به شبکه‌های استریم فروختند. آن زمان سالن‌های سینما بسته بود و پخش استریم تنها راه‌حل برای نمایش عمومی فیلم‌ها و بازگشت سرمایه به حساب می‌آمد. گرچه در دوران بعد از کووید، فیلم‌ها دوباره به سالن‌های تاریک برگشت، اما رقم فروش کلی فیلم‌ها نتوانسته به آن دوران طلایی برگردد. از سوی دیگر با جذب سینمادوستان به شبکه‌های استریم، هالیوودی‌ها که از صنعت فرهنگی موج کره‌ای شکست سختی خورده بودند، شرایطی را پیدا کردند تا با جذب مخاطبان سینما به سمت فیلم‌های ابرقهرمانی هالیوودی به فکر جبران شکست باشند و تا حدودی نیز در این زمینه موفق بودند اما سیاست فرهنگی کره در تلاش است تا با کمک‌های دولتی روزهای درخشان سینمای بومی این کشور را دوباره تکرار کند.
رمزگشایی با آمارها
سال 2019 سینمای کره مقام چهارم را از نظر میزان فروش محصولات سینمایی در کل جهان داشت. استقبال بسیار خوب تماشاگران از تولیدات داخلی، همواره دست بالا را به فیلم‌های بومی داده و بیش از 50درصد از فروش گیشه اختصاص به این محصولات داشت. در تمام این سال‌ها، هالیوود و بلاک‌باسترهایش نتوانست رقیبی جدی برای تولیدات داخلی باشد. در سال‌های 2022 و 2023 که محصولات هالیوودی تهاجمی کم‌نظیر را به جدول گیشه سینماهای کره آغاز کردند، هنرمندان بومی با چالش‌های زیادی روبه‌رو شدند. تولیدکنندگان سینمایی که منتظر فرصت‌های مناسب برای اکران عمومی فیلم‌های‌شان بودند، حتی زمان نمایش عمومی آنها را تغییر دادند تا بتوانند تماشاگران بیشتری را جذب خود کنند. این تلاش‌ها نتیجه داد و در نهایت، بازهم محصولات بومی بود که حرف اول را در جدول گیشه می‌زد.
راه نجات؛ درام‌های تاریخی
فروش کلی فیلم‌ها در سال 2022 در جدول گیشه رقمی معادل 884میلیون دلار بود. این رقم در سال 2023 به 964میلیون دلار رسید. با مقایسه این ارقام با رقم فروش کلی یک‌میلیارد و 46میلیون دلار سال 2019 سینمای کره (در دوران قبل از کووید ــ 19) می‌توان متوجه این نکته شد که چرا دست‌اندرکاران کره‌ای از رقم‌های فروش چند سال اخیر خود رضایت چندانی ندارند. این مسأله تاثیر مستقیم خود را روی توزیع فیلم‌ها گذاشته و اکنون خبری از نمایش عمومی چندصد فیلم کره‌ای درطول سال نیست و تعداد محصولاتی که اکران عمومی می‌شود با افت قابل توجهی همراه بوده است.دراین میان،سورپرایزهایی چون درام تاریخی «12.12:روز»هم است که غوغایی در جدول گیشه نمایش به‌راه می‌اندازد.داستان این اثر پرسروصدا درباره کودتای معروف نظامی سال 1979 کشور است. فیلم همزمان هم واکنش مثبت منتقدان را به همراه داشت و تماشاگران زیادی را به سالن‌های نمایش کشاند. این در نقطه مقابل افسانه علمی ــ تخیلی گران‌قیمت «ماه» است که در جدول گیشه شکست فجیع تجاری خورد.
تحقیر هالیوود
کیم وون کوک، یکی ازتهیه‌کنندگان« 12.12: روز» می‌گوید: «بعد از اپیدمی بازار سینمایی کره با بحران روبه‌رو بوده است. البته این روزها روند کار بهتر شده و سینما در حال بازپروری خود است. بااین‌حال، سرمایه‌گذاران هنوز مردد هستند. همه این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که تماشاگران سینما همیشه حامی اصلی تولیدات بومی بوده‌اند و چراغ سینما را روشن نگه‌داشته‌اند. من به این حمایت اطمینان کامل دارم و باورم این است که در سال جدید میلادی، شرایط صنعت سینمای کره بسیار بهتر از اینها خواهد شد. تولیدات پرزرق‌وبرق هالیوودی هیچ‌وقت نتوانسته دست‌بالا را در جدول گیشه نمایش سینماهای کره داشته باشد و در آینده هم چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.»
کیکاوس زیاری - گروه فرهنگ و هنر
نشانه‌های متناقض
جدول گیشه سینماهای کره در چند ماه اخیر نشانه‌های متناقضی را به نمایش گذاشته است. از یک‌سو، برخی از تولیدات بومی با استقبال بالای تماشاگران مواجه شده و از سوی دیگر، تعدادی از محصولاتی که امید زیادی به موفقیت آنها می‌رفت، نتوانسته‌اند انتظارات را برآورده کرده و به فروش مورد انتظار و پیش‌بینی‌شده دست یابد. «من، جلاد» ازجمله تولیداتی است که حرف اول را در یک ماه اخیر در جدول گیشه نمایش کره‌جنوبی زده است. این فیلم با هزینه تولید پایین 10میلیون دلاری‌اش، توانسته به فروش بسیار خوب بالای 60 میلیون دلاری در این کشور دست پیدا کند. این درام جنایتکارانه کره‌ای را ریو سیونگ وان ساخته که از فیلمسازان تراز اول کره به حساب می‌آید و حتی مایکل مان، فیلمساز مؤلف انگلیسی‌زبان که معمولا درام‌های جنایی سطح بالایی با مضامین اجتماعی می‌سازد، در فکر ساخت نسخه انگلیسی‌زبان از این فیلم است. بااین‌حال، بسیاری می‌گویند این فیلم نتوانسته موفقیت کلان اثری چون «انگل» را تکرار کند که دو سال قبل توانست نظر مثبت سینمادوستان زیادی را در سراسر جهان جلب نماید.
تداوم اعتراض سینمایی
بحث‌های جدیدی که به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز راه یافته، به تقسیم سینمای کره به دو دسته اشاره دارد. در یک‌سو، فیلم‌های تجاری و گیشه‌پسند قرار دارد که چرخ اقتصادی سینما را در این کشور آسیایی به گردش درمی‌آورد. در سوی دیگر، تولیدات سطح بالا و اجتماعی با رویکردی روشنفکرانه است که به بیان دردها و رنج‌های عمومی مردم می‌پردازد و داستان‌های خود را در ژانرهای مختلف سینمایی به تصویر می‌کشد. آنچه نظر منتقدان را به خود جلب کرده این است که این دسته از فیلم‌ها هم با وجود حال‌وهوای غیرمتعارف و سنگین خود، در بسیاری اوقات با برخورد گرم تماشاگران روبه‌رو شده و فروش‌های بالایی در جدول گیشه نمایش می‌کند. مضمون اصلی این فیلم‌ها عموما ضد سرمایه‌داری، ضد فساد دولتی، افشاگرانه و حتی ضد آمریکایی است. اهل فن عقیده دارند این دسته از فیلم‌ها با مشکلات زیادی در زمان تولید روبه‌رو می‌شود و تلاش سختی برای بقا می‌کند.
منشأ مشکل!
اما مشکل پدیدآمده از کدام سو است؟ بسیاری تقصیر را به گردن کووید ــ 19و مشکلات مربوط به آن می‌اندازند و می‌گویند این بیماری مهلک که دنیا را تحت تاثیر خود قرار داد، کار تولید محصولات سینمایی را با مشکلات و دردسرهای زیادی همراه کرد. از سوی دیگر، قیمت بالای بلیت سینماها و مولتی‌پلکس‌ها و فعالیت بسیار زیاد شبکه‌های پخش استریم و اینترنتی، از دیگر عواملی به حساب می‌آید که زنگ خطر را برای سینمای کره به صدا درآورده‌است. برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که شبکه‌های پخش استریم و اینترنتی که بیشتر آمریکایی هستند، دست به توطئه علیه صنعت سینمای کره زده‌اند و تلاش دارند که با فیلم‌های بلک‌باکستر؛ صنعت سرگرمی‌ای که با موج کره‌ای آغاز شده راتحت تاثیر قراردهند.درحالی‌که پخش زنده اینترنتی فیلم‌ها در پلتفرم‌های معروف، تعداد زیادی از تماشاگران را به خود جذب کرده است، از سوی دیگر، افزایش قیمت بلیت سینما موجب دوری علاقه‌مندان از سالن‌های تاریک سینما شده است.این موضوع تأثیرات منفی قابل توجهی بر افراد فعال در حوزه فیلمسازی گذاشته و شرایط اقتصادی را برای آنها دشوارتر کرده است. این در شرایطی است که به سه عامل فوق باید بالاتر رفتن هزینه‌های تولید را نیز اضافه کرد. در این شرایط یک فیلم سینمایی باید تعداد بالایی بلیت را به فروش برساند تا بتواند هزینه‌های تولید را پوشش داده و به مرحله سوددهی برسد.
نشانه‌های یک توطئه آمریکایی
اهالی صنعت سینمای کره در زمان شیوع کرونا و برای جبران خسارت‌های خود، تعدادی از تولیدات خود را به شبکه‌های استریم فروختند. آن زمان سالن‌های سینما بسته بود و پخش استریم تنها راه‌حل برای نمایش عمومی فیلم‌ها و بازگشت سرمایه به حساب می‌آمد. گرچه در دوران بعد از کووید، فیلم‌ها دوباره به سالن‌های تاریک برگشت، اما رقم فروش کلی فیلم‌ها نتوانسته به آن دوران طلایی برگردد. از سوی دیگر با جذب سینمادوستان به شبکه‌های استریم، هالیوودی‌ها که از صنعت فرهنگی موج کره‌ای شکست سختی خورده بودند، شرایطی را پیدا کردند تا با جذب مخاطبان سینما به سمت فیلم‌های ابرقهرمانی هالیوودی به فکر جبران شکست باشند و تا حدودی نیز در این زمینه موفق بودند اما سیاست فرهنگی کره در تلاش است تا با کمک‌های دولتی روزهای درخشان سینمای بومی این کشور را دوباره تکرار کند.
رمزگشایی با آمارها
سال 2019 سینمای کره مقام چهارم را از نظر میزان فروش محصولات سینمایی در کل جهان داشت. استقبال بسیار خوب تماشاگران از تولیدات داخلی، همواره دست بالا را به فیلم‌های بومی داده و بیش از 50درصد از فروش گیشه اختصاص به این محصولات داشت. در تمام این سال‌ها، هالیوود و بلاک‌باسترهایش نتوانست رقیبی جدی برای تولیدات داخلی باشد. در سال‌های 2022 و 2023 که محصولات هالیوودی تهاجمی کم‌نظیر را به جدول گیشه سینماهای کره آغاز کردند، هنرمندان بومی با چالش‌های زیادی روبه‌رو شدند. تولیدکنندگان سینمایی که منتظر فرصت‌های مناسب برای اکران عمومی فیلم‌های‌شان بودند، حتی زمان نمایش عمومی آنها را تغییر دادند تا بتوانند تماشاگران بیشتری را جذب خود کنند. این تلاش‌ها نتیجه داد و در نهایت، بازهم محصولات بومی بود که حرف اول را در جدول گیشه می‌زد.
راه نجات؛ درام‌های تاریخی
فروش کلی فیلم‌ها در سال 2022 در جدول گیشه رقمی معادل 884میلیون دلار بود. این رقم در سال 2023 به 964میلیون دلار رسید. با مقایسه این ارقام با رقم فروش کلی یک‌میلیارد و 46میلیون دلار سال 2019 سینمای کره (در دوران قبل از کووید ــ 19) می‌توان متوجه این نکته شد که چرا دست‌اندرکاران کره‌ای از رقم‌های فروش چند سال اخیر خود رضایت چندانی ندارند. این مسأله تاثیر مستقیم خود را روی توزیع فیلم‌ها گذاشته و اکنون خبری از نمایش عمومی چندصد فیلم کره‌ای درطول سال نیست و تعداد محصولاتی که اکران عمومی می‌شود با افت قابل توجهی همراه بوده است.دراین میان،سورپرایزهایی چون درام تاریخی «12.12:روز»هم است که غوغایی در جدول گیشه نمایش به‌راه می‌اندازد.داستان این اثر پرسروصدا درباره کودتای معروف نظامی سال 1979 کشور است. فیلم همزمان هم واکنش مثبت منتقدان را به همراه داشت و تماشاگران زیادی را به سالن‌های نمایش کشاند. این در نقطه مقابل افسانه علمی ــ تخیلی گران‌قیمت «ماه» است که در جدول گیشه شکست فجیع تجاری خورد.
تحقیر هالیوود
کیم وون کوک، یکی ازتهیه‌کنندگان« 12.12: روز» می‌گوید: «بعد از اپیدمی بازار سینمایی کره با بحران روبه‌رو بوده است. البته این روزها روند کار بهتر شده و سینما در حال بازپروری خود است. بااین‌حال، سرمایه‌گذاران هنوز مردد هستند. همه این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که تماشاگران سینما همیشه حامی اصلی تولیدات بومی بوده‌اند و چراغ سینما را روشن نگه‌داشته‌اند. من به این حمایت اطمینان کامل دارم و باورم این است که در سال جدید میلادی، شرایط صنعت سینمای کره بسیار بهتر از اینها خواهد شد. تولیدات پرزرق‌وبرق هالیوودی هیچ‌وقت نتوانسته دست‌بالا را در جدول گیشه نمایش سینماهای کره داشته باشد و در آینده هم چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.»
کیکاوس زیاری - گروه فرهنگ و هنر