سبک زندگی درپیش‌گرفته‌شده نسل جدید، احتمال وجود و بروز سنگ در کیسه صفرا را بالا برده است
فست‌فود بیشتر، سنگ بیشتر!
شاید اگرنگاهی به دور و اطراف‌تان بیندازید، تعداد افرادی که در کیسه صفرایشان سنگ وجود دارد، بیشتر از هر وقت دیگری، توجه‌تان راجلب کند؛موضوعی‌که نشان‌دهنده شیوع این بیماری درنسل امروزاست ودکترسیدمحمود اسحاق حسینی، فوق‌تخصص گوارش و کبد هم آن را تایید کرده و در گفت‌وگو با جام‌جم، علتش را سبک زندگی زندگی ماشینی امروز می‌داند.
اما این‌طور که معلوم است، به همان اندازه که ابتلا به آن زیاد شده و افراد بیشتری در معرض این بیماری قرار می‌گیرند اما به همان اندازه هم درمان آسانی دارد؛ این را متخصصینی می‌گویند که معتقدند در بیشتر مواقع سنگ‌های صفرا مشکل جدی برای فرد ایجاد نمی‌کنند و تنها درصورتی‌که این سنگ‌ها واردمجاری صفراوی شوند،فرد باید هرچه سریع‌تر تحت درمان قرار بگیرد.
فرض ما این است که ابتلا به سنگ کیسه صفرا در بین افراد، به نسبت گذشته بیشتر شده است؛ این موضوع صحت دارد؟
متأسفانه باید بگویم که این موضوع کاملا درست است. در گذشته، افراد مسن، دارای اضافه‌وزن و چاق، و در برخی موارد، زنانی که تعداد زایمان‌های زیادی داشتند، بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا بودند؛ اما در دو دهه اخیر، تفاوت‌های خاصی در این زمینه وجود ندارد و احتمال ابتلا به سنگ‌های کیسه صفرا در میان افراد لاغر، جوان، و حتی کسانی که هیچ زایمانی نداشته‌اند نیز افزایش یافته است.
علت این تغییر از گذشته تا به امروز چیست؟
مهم‌ترین عامل این مساله، سبک زندگی و تغذیه نامناسب خانواده‌های ایرانی است. در این میان، فست‌فود نقش مهمی را ایفا می‌کند و به محبوبیت بالایی در بین خانواده‌ها و افراد دست یافته است.
فست‌فود چطور می‌تواند باعث تشکیل سنگ در کیسه صفرا شود؟
فست‌فود مملو از چربی است؛ چربی‌هایی که باعث می‌شوند کلسترول در داخل ترکیب صفرا شکل بگیرد و حضور پررنگی داشته باشد. در چنین مواقعی، نسبت اسیدهای صفراوی به‌هم‌می‌خورد و احتمال تشکیل سنگ بالا می‌رود.
چه زمانی این سنگ تشکیل خواهد شد؟
جالب است بدانید که تشکیل سنگ پنج مرحله دارد و رسیدن به مرحله نهایی و پنجم آن، بین سه تا 36 ماه زمان می‌برد. یعنی این‌طور نیست که یک‌شبه و یک‌روزه سنگ تشکیل شود و کار از کار بگذرد.
اما زمانی که به مرحله نهایی برسد، لازم است که درمان را شروع کنیم؟
همچنان معتقدم که بهترین درمان، نه‌تنها پیش از بروز بیماری، بلکه حتی در حین آن، پرهیز از فست‌فود و گنجاندن تحرک کافی در سبک زندگی‌مان است. زندگی‌های ماشینی که خواه‌ناخواه با کم‌تحرکی همراهند، می‌توانند ما را در معرض انواع مختلفی از بیماری‌ها قرار دهند، ازجمله سنگ کیسه صفرا. یکی از بهترین راهکارها برای درمان سنگ کیسه صفرا، مصرف غلات و سبوس است. در این روش، سبوس به مواد صفراوی موجود در روده متصل می‌شود و آنها را از بدن دفع می‌کند.
در کنار مراعات غذایی، به نظر شما، تنها راه درمان سنگ‌های کیسه صفرا، عمل جراحی است؟
اتفاقا اصلا این‌طور نیست و اولین توصیه ما به بیمار جراحی نیست؛ بلکه جراحی آخرین راه برای درمان سنگ‌های کیسه صفراست و لزوما برای درمان لازم نیست متوسل به عمل جراحی شویم. ضمن این‌که درحال‌حاضر جراحی‌هایی هم وجود دارد که دیگر آن خط زشت و بدترکیب را روی بدن فرد بیمار نمی‌اندازد و کار درمان افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا را راحت‌تر از گذشته کرده است.
پس چه کسانی کاندیدای عمل جراحی برای درمان سنگ‌های کیسه صفرا هستند؟
زمانی که جدار دیواره کیسه صفرا ضخامت پیدا می‌کند و فرد را به علائمی مانند تب و لرز و تیرکشیدن کتف سمت راست بدن و...می‌رساند، یعنی این فرد مراحل اولیه را ردکرده و احتمالا نیاز به جراحی دارد؛ البته که تشخیص نهایی با پزشک متخصص است.
یعنی شما معتقدید فردی که دچارسنگ کیسه صفرا شده است،همچنان وقت برای رعایت رژیم غذایی وتغییر سبک زندگی‌اش دارد؟
بله، همین‌طور است؛ چنان‌که تجربه نشان داده است رژیم غذایی و تحرک در زمانی که سنگ تشکیل شده اما در مراحل اولیه است می‌تواند تا 40 درصد در درمان بیمار موثر باشد. البته که ما همیشه معتقد به پیشگیری هستیم که با تغییر سبک زندگی از وقوع چنین پدیده‌ای پیشگیری خواهد شد.
در صورت بروز چه علائمی فرد می‌تواند به وجود سنگ در کیسه صفرایش شک کند؟
واقعیت این است که شایع‌ترین علامت این بیماری، بی‌علامتی است و همین موضوع ممکن است فرد را به مراحل پیشرفته‌تری از بیماری برساند؛ یعنی زمانی که سنگ‌ها حرکت کرده و مجرای صفرا را مسدود می‌کنند. در این شرایط، فرد درد و علائم مختلفی ازجمله درد در قسمت بالای شکم و زیر دنده‌ها را تجربه خواهد کرد.
نرگس خانعلی‌زاده - گروه جامعه
فرض ما این است که ابتلا به سنگ کیسه صفرا در بین افراد، به نسبت گذشته بیشتر شده است؛ این موضوع صحت دارد؟
متأسفانه باید بگویم که این موضوع کاملا درست است. در گذشته، افراد مسن، دارای اضافه‌وزن و چاق، و در برخی موارد، زنانی که تعداد زایمان‌های زیادی داشتند، بیشتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا بودند؛ اما در دو دهه اخیر، تفاوت‌های خاصی در این زمینه وجود ندارد و احتمال ابتلا به سنگ‌های کیسه صفرا در میان افراد لاغر، جوان، و حتی کسانی که هیچ زایمانی نداشته‌اند نیز افزایش یافته است.
علت این تغییر از گذشته تا به امروز چیست؟
مهم‌ترین عامل این مساله، سبک زندگی و تغذیه نامناسب خانواده‌های ایرانی است. در این میان، فست‌فود نقش مهمی را ایفا می‌کند و به محبوبیت بالایی در بین خانواده‌ها و افراد دست یافته است.
فست‌فود چطور می‌تواند باعث تشکیل سنگ در کیسه صفرا شود؟
فست‌فود مملو از چربی است؛ چربی‌هایی که باعث می‌شوند کلسترول در داخل ترکیب صفرا شکل بگیرد و حضور پررنگی داشته باشد. در چنین مواقعی، نسبت اسیدهای صفراوی به‌هم‌می‌خورد و احتمال تشکیل سنگ بالا می‌رود.
چه زمانی این سنگ تشکیل خواهد شد؟
جالب است بدانید که تشکیل سنگ پنج مرحله دارد و رسیدن به مرحله نهایی و پنجم آن، بین سه تا 36 ماه زمان می‌برد. یعنی این‌طور نیست که یک‌شبه و یک‌روزه سنگ تشکیل شود و کار از کار بگذرد.
اما زمانی که به مرحله نهایی برسد، لازم است که درمان را شروع کنیم؟
همچنان معتقدم که بهترین درمان، نه‌تنها پیش از بروز بیماری، بلکه حتی در حین آن، پرهیز از فست‌فود و گنجاندن تحرک کافی در سبک زندگی‌مان است. زندگی‌های ماشینی که خواه‌ناخواه با کم‌تحرکی همراهند، می‌توانند ما را در معرض انواع مختلفی از بیماری‌ها قرار دهند، ازجمله سنگ کیسه صفرا. یکی از بهترین راهکارها برای درمان سنگ کیسه صفرا، مصرف غلات و سبوس است. در این روش، سبوس به مواد صفراوی موجود در روده متصل می‌شود و آنها را از بدن دفع می‌کند.
در کنار مراعات غذایی، به نظر شما، تنها راه درمان سنگ‌های کیسه صفرا، عمل جراحی است؟
اتفاقا اصلا این‌طور نیست و اولین توصیه ما به بیمار جراحی نیست؛ بلکه جراحی آخرین راه برای درمان سنگ‌های کیسه صفراست و لزوما برای درمان لازم نیست متوسل به عمل جراحی شویم. ضمن این‌که درحال‌حاضر جراحی‌هایی هم وجود دارد که دیگر آن خط زشت و بدترکیب را روی بدن فرد بیمار نمی‌اندازد و کار درمان افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا را راحت‌تر از گذشته کرده است.
پس چه کسانی کاندیدای عمل جراحی برای درمان سنگ‌های کیسه صفرا هستند؟
زمانی که جدار دیواره کیسه صفرا ضخامت پیدا می‌کند و فرد را به علائمی مانند تب و لرز و تیرکشیدن کتف سمت راست بدن و...می‌رساند، یعنی این فرد مراحل اولیه را ردکرده و احتمالا نیاز به جراحی دارد؛ البته که تشخیص نهایی با پزشک متخصص است.
یعنی شما معتقدید فردی که دچارسنگ کیسه صفرا شده است،همچنان وقت برای رعایت رژیم غذایی وتغییر سبک زندگی‌اش دارد؟
بله، همین‌طور است؛ چنان‌که تجربه نشان داده است رژیم غذایی و تحرک در زمانی که سنگ تشکیل شده اما در مراحل اولیه است می‌تواند تا 40 درصد در درمان بیمار موثر باشد. البته که ما همیشه معتقد به پیشگیری هستیم که با تغییر سبک زندگی از وقوع چنین پدیده‌ای پیشگیری خواهد شد.
در صورت بروز چه علائمی فرد می‌تواند به وجود سنگ در کیسه صفرایش شک کند؟
واقعیت این است که شایع‌ترین علامت این بیماری، بی‌علامتی است و همین موضوع ممکن است فرد را به مراحل پیشرفته‌تری از بیماری برساند؛ یعنی زمانی که سنگ‌ها حرکت کرده و مجرای صفرا را مسدود می‌کنند. در این شرایط، فرد درد و علائم مختلفی ازجمله درد در قسمت بالای شکم و زیر دنده‌ها را تجربه خواهد کرد.
نرگس خانعلی‌زاده - گروه جامعه