آیا باید تمام خواسته‌های فرزندانمان را انجام دهیم؟
ظرفیت‌های تربیتی «نه»گفتن به بچه‌ها
درست است که بچه‌ها خیلی دوست‌داشتنی و شیرین هستند و در سنین کودکی، به‌خصوص در زیر هفت سال، به‌نوعی فرمانروای خانه به‌شمار می‌روند و نباید خیلی به آنها سخت گرفت اما این بدین‌معنا نیست که در‌برابر همه خواسته‌های فرزندمان تسلیم شویم و هر‌چیزی که گفتند و هر خواستهای که داشتند، به آنها بگوییم چشم!
خیلی‌وقت‌ها فرزندان ماخواسته‌های معقولی ندارند یا ممکن است از ما چیزی بخواهند که برای سلامتی خودشان مضر باشد. مثل تقاضای بستنی درایام سرما‌خوردگی یاتقاضاهایی که واقعا درتوان مانیست که انجام دهیم ویا لااقل برای خریدبخشی از چیزهایی که ممکن است از ما بخواهند، نیازمند زمان بیشتری هستیم.خلاصه که به هزار‌و‌یک دلیل، گاهی‌وقت‌ها باید در‌مقابل خواسته‌های فرزندانمان «نه» بگوییم. این ماجرا سوای اینکه ممکن است به‌دلیل خواسته‌های غیرمعقول و غیر‌منطقی آنها باشد، می‌تواند جنبه‌های تربیتی هم داشته باشد؛ بدین‌معنا که بچه‌ها باید متوجه شوند در مسیر زندگی، قرار نیست همیشه با جواب مثبت روبهرو شوند و خیلی‌وقت‌ها ممکن است «نه» بشنوند؛ حتی از پدر و مادر و اطرافیان خودشان. پس باید ظرفیت این نه‌شنیدن را در خودشان ایجاد کنند. این مسأله اما نیازمند تدابیر و مهارت‌هایی است که در‌ادامه با هم مرور می‌کنیم.
تربیت انسان‌هایی خودخواه!
یکی از عللی که باعث می‌شود کودکان لوس و خودخواه شوند، پاسخ مثبت دادن به تمام خواسته‌های معقول و غیرمعقول آن‌هاست. از طرفی بی‌توجهی به نیازهای کودک و شنیدن مداوم پاسخ منفی از سوی والدین نیز باعث می‌شود کودکان سرخورده شوند و اعتماد به نفس خود را از دست بدهند؛ همچنین نه گفتن زیاد باعث می‌شود که کلمه «نه» بی‌اثر شود و کودک آن را ناشنیده و نادیده بگیرد. از این‌رو، دنبال‌کردن یک رویه ثابت تربیتی و نحوه پاسخگویی به خواسته‌ها و درخواست‌های کودکان و فرزندان، تأثیر زیادی در شکل‌گیری شخصیت آنها خواهد داشت.
عذاب وجدان نداشته باشید
گاهی لازم است کودکان از شما «نه» بشنوند؛ بنابراین لزومی ندارد وقتی به کودک خود «نه» می‌گویید عذاب وجدان داشته باشید. «نه»گفتن شما مزایای تربیتی متعددی برای کودک دارد. نه‌گفتن آنها را در مورد درس‌های حیاتی زندگی مانند نحوه مقابله با ناامیدی آموزش می‌دهد. آنها یاد می‌گیرند برای چیزهایی که می‌خواهند صبر کنند. آنها یاد می‌گیرند چه‌زمانی و چگونه بپرسند و چرا بحث‌کردن خوب نیست. نظم‌و‌انضباط را یاد می‌گیرند. پس نه عذاب وجدان بگیرید نه از «نه»گفتن به بچه‌ها و رد خواسته‌های غیر‌منطقی آنها نگران باشید.
چرا باید به برخی خواسته‌های کودکان نه بگوییم؟
در بسیاری از مواقع نه‌گفتن به کودکان کمک می‌کند تا به استقلال و رشد احساسات دست پیدا کنند و از آسیب‌های اجتماعی‌ای که پیش‌رو دارند محافظت شوند. کودکان می‌توانند مهارت‌های نه‌گفتن و صبور‌بودن و ارزش‌های رفتاری در برابر خانواده و دوستان و جامعه را به‌درستی آموزش ببینند. همچنین بسیاری از والدین با محدود‌کردن کودکان تمایل به آموزش‌دادن تجربیات و دانش خود به آنها برای رسیدن به تربیت مناسب را دارند.
زود تسلیم نشوید
زمانی‌که کودکان با مخالفت والدین روبهرو می‌شوند، دائما خواسته خود را تکرار می‌کنند تا شاید والدین‌شان خسته شوند و بتوانند آنها را در برابر خواسته خود راضی کنند و کلمه بله را از آنها بشنوند؛ اما اگر برای این نه‌گفتن دلیل منطقی دارید تسلیم نشوید، چرا که با این‌کار به فرزندتان یاد می‌دهید در برابر مخالفت شما می‌تواند با اصرار، گریه، قهر و لجبازی به خواسته‌‌اش برسد و این مسأله در ادامه راه و برای مسائل مهم‌تر می‌تواند شما را دچار چالش کند.
مهربان اما قاطع‌و‌جدی باشید
باید به کودکان خود بیاموزیم که در هر‌جا و هر موقعیتی که قرار دارند، مقررات خاصی وجود دارد و لازم است به قوانین احترام گذاشته شود. والدین نیز همیشه نباید با خواسته‌های کودکان خود مخالفت کنند، زیرا ممکن است بچه‌ها سَرخورده شوند و افکار نادرستی نسبت به محبت و صمیمیت والدین خود پیدا کنند. بهتر است در صورت لزوم، دلیل مخالفت خود را به فرزند خود بگویید. کاملاً جدی و قاطع با لحنی آرام در مورد خواسته‌های او با کودک خود صحبت کنید. کودک خود را هوشیار کنید که از کاری که کرده یا خواستهای که دارد، ناراحت شده‌اید.
منعطف و منطقی باشید
پدر و مادرهاهم ممکن است اشتباه کنند. گاهی‌وقت‌ها نه‌گفتن‌های ما به بچه‌ها خیلی هم منطقی نیست. خوب است که والدین ابتدا با فرزند خود در رابطه با آن موضوع صحبت کنند وبگذارند تا نظر خود رابیان کند،زمانی که احساس کردندحق با اوست، می‌توانند به‌طور منطقی عمل کنند وکمی لطافت داشته باشند وخواسته او رابپذیرند. در این‌صورت او نیز خواهد پذیرفت که برای رسیدن به خواسته‌هایش باید دلایل منطقی داشته باشد و تلاش کند.به‌عنوان مثال برخی از خواسته‌های کودک را می‌توان به‌عنوان پاداش و تشویق کار مثبت او اجابت کرد.
چگونه به کودک‌مان «نه» بگوییم؟
برای رد خواسته‌های فرزندانمان، خیلی‌وقت‌ها لازم نیست مستقیما به آنها نه بگوییم و می‌توانیم از عبارت‌های بهتری استفاده کنیم. مثلا بچه‌ها را به صبر کردن دعوت کنیم. گاهی اوقات هم لازم است دلیل محکم و قاطع ابه‌کار‌بردن کلمه «نه» را برای فرزندان‌تان توضیح دهید.راهکاردیگر این است که همه راه‌ها رابه روی آنها نبندید؛می‌توانیدبه جای خواسته غیرمعقول فرزندتان یک جایگزین به اوپیشنهاد کنید.گاهی هم می‌توانید با فرزندان خود همدردی کنید و خود را جای او قرار دهید و شرایط را برایش توضیح دهید. خیلی وقت‌ها بچه‌ها بسیار‌بیشتر از آن‌چیزی که ما تصور می‌کنیم مسائل را متوجه می‌شوند. البته گاهی هم لازم است قاطعانه به آنها «نه» بگوییم.
مریم زاهدی - خبرنگار چاردیواری
تربیت انسان‌هایی خودخواه!
یکی از عللی که باعث می‌شود کودکان لوس و خودخواه شوند، پاسخ مثبت دادن به تمام خواسته‌های معقول و غیرمعقول آن‌هاست. از طرفی بی‌توجهی به نیازهای کودک و شنیدن مداوم پاسخ منفی از سوی والدین نیز باعث می‌شود کودکان سرخورده شوند و اعتماد به نفس خود را از دست بدهند؛ همچنین نه گفتن زیاد باعث می‌شود که کلمه «نه» بی‌اثر شود و کودک آن را ناشنیده و نادیده بگیرد. از این‌رو، دنبال‌کردن یک رویه ثابت تربیتی و نحوه پاسخگویی به خواسته‌ها و درخواست‌های کودکان و فرزندان، تأثیر زیادی در شکل‌گیری شخصیت آنها خواهد داشت.
عذاب وجدان نداشته باشید
گاهی لازم است کودکان از شما «نه» بشنوند؛ بنابراین لزومی ندارد وقتی به کودک خود «نه» می‌گویید عذاب وجدان داشته باشید. «نه»گفتن شما مزایای تربیتی متعددی برای کودک دارد. نه‌گفتن آنها را در مورد درس‌های حیاتی زندگی مانند نحوه مقابله با ناامیدی آموزش می‌دهد. آنها یاد می‌گیرند برای چیزهایی که می‌خواهند صبر کنند. آنها یاد می‌گیرند چه‌زمانی و چگونه بپرسند و چرا بحث‌کردن خوب نیست. نظم‌و‌انضباط را یاد می‌گیرند. پس نه عذاب وجدان بگیرید نه از «نه»گفتن به بچه‌ها و رد خواسته‌های غیر‌منطقی آنها نگران باشید.
چرا باید به برخی خواسته‌های کودکان نه بگوییم؟
در بسیاری از مواقع نه‌گفتن به کودکان کمک می‌کند تا به استقلال و رشد احساسات دست پیدا کنند و از آسیب‌های اجتماعی‌ای که پیش‌رو دارند محافظت شوند. کودکان می‌توانند مهارت‌های نه‌گفتن و صبور‌بودن و ارزش‌های رفتاری در برابر خانواده و دوستان و جامعه را به‌درستی آموزش ببینند. همچنین بسیاری از والدین با محدود‌کردن کودکان تمایل به آموزش‌دادن تجربیات و دانش خود به آنها برای رسیدن به تربیت مناسب را دارند.
زود تسلیم نشوید
زمانی‌که کودکان با مخالفت والدین روبهرو می‌شوند، دائما خواسته خود را تکرار می‌کنند تا شاید والدین‌شان خسته شوند و بتوانند آنها را در برابر خواسته خود راضی کنند و کلمه بله را از آنها بشنوند؛ اما اگر برای این نه‌گفتن دلیل منطقی دارید تسلیم نشوید، چرا که با این‌کار به فرزندتان یاد می‌دهید در برابر مخالفت شما می‌تواند با اصرار، گریه، قهر و لجبازی به خواسته‌‌اش برسد و این مسأله در ادامه راه و برای مسائل مهم‌تر می‌تواند شما را دچار چالش کند.
مهربان اما قاطع‌و‌جدی باشید
باید به کودکان خود بیاموزیم که در هر‌جا و هر موقعیتی که قرار دارند، مقررات خاصی وجود دارد و لازم است به قوانین احترام گذاشته شود. والدین نیز همیشه نباید با خواسته‌های کودکان خود مخالفت کنند، زیرا ممکن است بچه‌ها سَرخورده شوند و افکار نادرستی نسبت به محبت و صمیمیت والدین خود پیدا کنند. بهتر است در صورت لزوم، دلیل مخالفت خود را به فرزند خود بگویید. کاملاً جدی و قاطع با لحنی آرام در مورد خواسته‌های او با کودک خود صحبت کنید. کودک خود را هوشیار کنید که از کاری که کرده یا خواستهای که دارد، ناراحت شده‌اید.
منعطف و منطقی باشید
پدر و مادرهاهم ممکن است اشتباه کنند. گاهی‌وقت‌ها نه‌گفتن‌های ما به بچه‌ها خیلی هم منطقی نیست. خوب است که والدین ابتدا با فرزند خود در رابطه با آن موضوع صحبت کنند وبگذارند تا نظر خود رابیان کند،زمانی که احساس کردندحق با اوست، می‌توانند به‌طور منطقی عمل کنند وکمی لطافت داشته باشند وخواسته او رابپذیرند. در این‌صورت او نیز خواهد پذیرفت که برای رسیدن به خواسته‌هایش باید دلایل منطقی داشته باشد و تلاش کند.به‌عنوان مثال برخی از خواسته‌های کودک را می‌توان به‌عنوان پاداش و تشویق کار مثبت او اجابت کرد.
چگونه به کودک‌مان «نه» بگوییم؟
برای رد خواسته‌های فرزندانمان، خیلی‌وقت‌ها لازم نیست مستقیما به آنها نه بگوییم و می‌توانیم از عبارت‌های بهتری استفاده کنیم. مثلا بچه‌ها را به صبر کردن دعوت کنیم. گاهی اوقات هم لازم است دلیل محکم و قاطع ابه‌کار‌بردن کلمه «نه» را برای فرزندان‌تان توضیح دهید.راهکاردیگر این است که همه راه‌ها رابه روی آنها نبندید؛می‌توانیدبه جای خواسته غیرمعقول فرزندتان یک جایگزین به اوپیشنهاد کنید.گاهی هم می‌توانید با فرزندان خود همدردی کنید و خود را جای او قرار دهید و شرایط را برایش توضیح دهید. خیلی وقت‌ها بچه‌ها بسیار‌بیشتر از آن‌چیزی که ما تصور می‌کنیم مسائل را متوجه می‌شوند. البته گاهی هم لازم است قاطعانه به آنها «نه» بگوییم.
مریم زاهدی - خبرنگار چاردیواری