بررسی کلاهبرداری‌های اینترنتی از منظر شرعی در گفت‌وگوی «جام‌جم» با کارشناس مذهبی
حرام‌خواری به سبک مزون‌های مجازی
صفحه اینستاگرامش را که باز کردم، اسم مستعارش به همراه واژه مزون در قسمت بیوی اینستاگرام دیده می‌شد و در دورترین نقطه کشور مستقر بود.تصویری پر‌رنگ ولعاب ازچهره زنانه‌اش گذاشته بودوچندین آدرس پیج‌تبلیغی زیرعکسش بود. صفحه‌اش پر بود از پست‌هایی که با لوندی و عشوه‌گری خاصی یکسری پوشاک زنانه از دامن، مانتو، شال و روسری را با قیمت‌هایی نه‌چندان ارزان تبلیغ می‌کرد. بیشتر به‌نظر می‌رسید، اجناس قاچاق باشد تا مزون‌دوز!
از طریق دایرکت، روند سفارش و ارسال یک جنس را پرسیدم و هزینه را یک‌جا به حسابش واریز کردم. چند روزی در انتظار دریافت جنس بودم. خبری نشد. تماس گرفتم و علت را جویا شدم. دیگر آن رفتار صمیمانه، پر‌مهر و محترمانه در کلامش موج نمی‌زد. در مورد کسری جنس گفت و این‌که باید بیشتر منتظر بمانم. به رفتارش مشکوک شدم و درخواست عودت هزینه را کردم. چند روزی امروز و فردا کرد و در‌نهایت پیام‌هایم را بی‌پاسخ گذاشت و صفحه‌ام را مسدود کرد. این گفته‌های یکی از خوانندگان روزنامه بود که البته با جزئیات بیشتری این ماجرا را برایم تعریف کرد.
هزینه‌ای که این مشتری اینترنتی، بابت آن جنس پرداخت کرده بود چندان چشمگیر و قابل توجه نبود که بخواهد وقتی صرف کند و به پلیس فتا شکایت کند یا در دادسرای کیفری یا جرایم رایانه‌ای، پرونده‌ای تشکیل دهد اما برای آن به‌اصطلاح مزون‌کار نابکار و متخلفی که آن طرف کشور در دور‌دست‌ترین موقعیت ممکن در حال کسب درآمد غیرحلال بود، می‌توانست مبلغ چشمگیری باشد؛ چرا که این قبیل مشتری‌ها، اولین و آخرین کسانی نیستند که صید آن به اصطلاح مزون‌کار می‌شوند. چه می‌داند کسی شاید همان خانه و خودرویی که زیر پای آن مزون‌کار بود از همین درآمد حرام به‌دست آمده باشد. همان ظواهری که ما می‌بینیم و با باطن زندگی‌های معصومانه، پاک و بی‌آلایش خودمان مقایسه می‌کنیم. این ماجرا یکی از هزاران ماجرایی است که روزانه در خریدهای اینترنتی، اتفاق می‌افتد و علاوه بر خسارت مالی از نظر روانی هم آسیب‌زننده است.
پیامدهای اجتماعی کسب‌و‌کار‌غیرحلال
کسب‌و‌کار و درآمدزایی اینترنتی غیرحلال می‌تواند پیامدهای اجتماعی زیادی به همراه داشته باشد. علاوه بر این‌که، سبب خدشه وارد‌کردن به اعتبار و حیثیت عرضه‌کنندگانی می‌شود که از طریق شبکه‌های اجتماعی با تلاش و از راه حلال، کسب درآمد می‌کنند، بلکه می‌تواند در شکل‌گیری تصورات منفی و بروز بی‌اعتمادی در مشتری‌های اینترنتی نیز تأثیرگذار باشد. خریدهای آنلاین و اینترنتی در همه کشورها به جهت رفاه حال افراد آن جامعه روبه رشد وگسترش است ونمی‌توان از وجود چنین عرضه و تقاضاهایی اجتناب کرد اما لازم است چنین متخلفانی حداقل به جهت ارشاد و التزام به اجرای تعهدات کسب حلال، به‌سرعت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن ردیابی و شناسایی شوند. چه بسا، عدم شناسایی و پیگیری چنین افرادی سبب بی‌باکی و ترویج تخلفات در بازارهای کسب‌و‌کار اینترنتی شود.
تاوان ایجاد نارضایتی و سوءاستفاده از اعتماد دیگران چیست؟
حجت‌الاسلام و‌المسلمین سید‌محسن منصوری، کارشناس علوم دینی، سطح 3 حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با جام‌جم، اظهار کرد: کلاهبرداری، ایجاد نارضایتی و سوءاستفاده از اعتماد و اطمینان دیگران از‌جمله گناهان بزرگی است که برخی افراد در کسب‌و‌کار خود مرتکب می‌شوند که نه تنها از نظر عرف اقدامی ناپسند و پذیرفته شده نیست و ویران‌کننده رفاه عمومی جامعه است، بلکه نارضایتی مردم می‌تواند اثرات زیادی در زندگی چنین افراد متخلف و بی‌وجدانی داشته باشد. اعمال خوب این افراد بی‌تأثیر می‌شود و بلافاصله یا پس از مدتی همان بلا یا مصیبت‌های دیگر مانند بیماری، تصادف، مشکلات روانی و ضرر مالی گریبان فرد را می‌گیرد. گاهی طوری اثرات این بلایا مکشوف و واضح است که فرد اقرار می‌کند که در حال پس دادن تاوان تخلفاتش است.متاسفانه بستر فضای مجازی به‌گونه‌ای است که راه را برای چنین متخلفانی هموار کرده و گاهی سادگی افراد، کم‌فکری یا طمع زیاد در خریدهای اینترنتی که جنسی زیر قیمت عرضه می‌شود، باعث بروز چنین تخلفاتی می‌شود که اتفاقا اینجا هم خریدار متضرر می‌شود و هم این اقدام سبب تقویت و رونق کسب درآمد حرام برای چنین افراد بی‌وجدانی می‌شود.
علت کسب روزی غیرحلال چیست؟
شیفتگی به دنیا و تبعاتش مثل جهالت، خباثت، طمع و نفسانیت، رأس همه خطاهاست که سبب ورود افراد به چنین مسیرهایی می‌شود. برخی افراد ضعیف‌النفس هم به جهت علاقه به داشتن رفاه و ثروت بر این باور بسیار نادرست هستند که از راه حلال و با‌صداقت و درستی نمی‌توان به درآمد مناسب و موفقیت رسید.این در‌حالی است که گاهی در کشورهایی که چارچوب اعتقادی قوی و درستی ندارند، بسیار قوی‌تر عمل کرده و برای رسیدن به لذات و امکانات دنیوی با به‌کارگیری عقل، وجدان و تجربه، بر این باورند که اگر خیلی از چارچوب‌ها را رعایت و حریم‌ها را حفظ کنند به موفقیت‌های بیشتری خواهند رسید. گاهی هم وسوسه‌های اطرافیان و فقدان آدم‌های فهمیده، مؤمن و دلسوز در اطراف چنین افرادی باعث این نیات و اعمال پلید می‌شود.
فاخره بهبهانی - گروه جامعه
هزینه‌ای که این مشتری اینترنتی، بابت آن جنس پرداخت کرده بود چندان چشمگیر و قابل توجه نبود که بخواهد وقتی صرف کند و به پلیس فتا شکایت کند یا در دادسرای کیفری یا جرایم رایانه‌ای، پرونده‌ای تشکیل دهد اما برای آن به‌اصطلاح مزون‌کار نابکار و متخلفی که آن طرف کشور در دور‌دست‌ترین موقعیت ممکن در حال کسب درآمد غیرحلال بود، می‌توانست مبلغ چشمگیری باشد؛ چرا که این قبیل مشتری‌ها، اولین و آخرین کسانی نیستند که صید آن به اصطلاح مزون‌کار می‌شوند. چه می‌داند کسی شاید همان خانه و خودرویی که زیر پای آن مزون‌کار بود از همین درآمد حرام به‌دست آمده باشد. همان ظواهری که ما می‌بینیم و با باطن زندگی‌های معصومانه، پاک و بی‌آلایش خودمان مقایسه می‌کنیم. این ماجرا یکی از هزاران ماجرایی است که روزانه در خریدهای اینترنتی، اتفاق می‌افتد و علاوه بر خسارت مالی از نظر روانی هم آسیب‌زننده است.
پیامدهای اجتماعی کسب‌و‌کار‌غیرحلال
کسب‌و‌کار و درآمدزایی اینترنتی غیرحلال می‌تواند پیامدهای اجتماعی زیادی به همراه داشته باشد. علاوه بر این‌که، سبب خدشه وارد‌کردن به اعتبار و حیثیت عرضه‌کنندگانی می‌شود که از طریق شبکه‌های اجتماعی با تلاش و از راه حلال، کسب درآمد می‌کنند، بلکه می‌تواند در شکل‌گیری تصورات منفی و بروز بی‌اعتمادی در مشتری‌های اینترنتی نیز تأثیرگذار باشد. خریدهای آنلاین و اینترنتی در همه کشورها به جهت رفاه حال افراد آن جامعه روبه رشد وگسترش است ونمی‌توان از وجود چنین عرضه و تقاضاهایی اجتناب کرد اما لازم است چنین متخلفانی حداقل به جهت ارشاد و التزام به اجرای تعهدات کسب حلال، به‌سرعت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن ردیابی و شناسایی شوند. چه بسا، عدم شناسایی و پیگیری چنین افرادی سبب بی‌باکی و ترویج تخلفات در بازارهای کسب‌و‌کار اینترنتی شود.
تاوان ایجاد نارضایتی و سوءاستفاده از اعتماد دیگران چیست؟
حجت‌الاسلام و‌المسلمین سید‌محسن منصوری، کارشناس علوم دینی، سطح 3 حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با جام‌جم، اظهار کرد: کلاهبرداری، ایجاد نارضایتی و سوءاستفاده از اعتماد و اطمینان دیگران از‌جمله گناهان بزرگی است که برخی افراد در کسب‌و‌کار خود مرتکب می‌شوند که نه تنها از نظر عرف اقدامی ناپسند و پذیرفته شده نیست و ویران‌کننده رفاه عمومی جامعه است، بلکه نارضایتی مردم می‌تواند اثرات زیادی در زندگی چنین افراد متخلف و بی‌وجدانی داشته باشد. اعمال خوب این افراد بی‌تأثیر می‌شود و بلافاصله یا پس از مدتی همان بلا یا مصیبت‌های دیگر مانند بیماری، تصادف، مشکلات روانی و ضرر مالی گریبان فرد را می‌گیرد. گاهی طوری اثرات این بلایا مکشوف و واضح است که فرد اقرار می‌کند که در حال پس دادن تاوان تخلفاتش است.متاسفانه بستر فضای مجازی به‌گونه‌ای است که راه را برای چنین متخلفانی هموار کرده و گاهی سادگی افراد، کم‌فکری یا طمع زیاد در خریدهای اینترنتی که جنسی زیر قیمت عرضه می‌شود، باعث بروز چنین تخلفاتی می‌شود که اتفاقا اینجا هم خریدار متضرر می‌شود و هم این اقدام سبب تقویت و رونق کسب درآمد حرام برای چنین افراد بی‌وجدانی می‌شود.
علت کسب روزی غیرحلال چیست؟
شیفتگی به دنیا و تبعاتش مثل جهالت، خباثت، طمع و نفسانیت، رأس همه خطاهاست که سبب ورود افراد به چنین مسیرهایی می‌شود. برخی افراد ضعیف‌النفس هم به جهت علاقه به داشتن رفاه و ثروت بر این باور بسیار نادرست هستند که از راه حلال و با‌صداقت و درستی نمی‌توان به درآمد مناسب و موفقیت رسید.این در‌حالی است که گاهی در کشورهایی که چارچوب اعتقادی قوی و درستی ندارند، بسیار قوی‌تر عمل کرده و برای رسیدن به لذات و امکانات دنیوی با به‌کارگیری عقل، وجدان و تجربه، بر این باورند که اگر خیلی از چارچوب‌ها را رعایت و حریم‌ها را حفظ کنند به موفقیت‌های بیشتری خواهند رسید. گاهی هم وسوسه‌های اطرافیان و فقدان آدم‌های فهمیده، مؤمن و دلسوز در اطراف چنین افرادی باعث این نیات و اعمال پلید می‌شود.
فاخره بهبهانی - گروه جامعه