کارشناس شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری در گفت‌وگو با «جام‌جم»:
نیمه‌کاره‌ها مانعی در جهت توسعه و پیشرفت کشور هستند
به‌طور‌کلی اجرای هر پروژه فارغ از این‌که در چه حوزه و کدام استان باشد، طیف وسیعی از مشاوران و پیمانکاران را مشغول می‌کند و در تعامل با زندگی روزمره شهروندان زیادی قرار می‌گیرد. بر همین اساس نمی‌توان از خسارات اجتماعی ناشی از نیمه‌تمام‌ماندن این پروژه‌ها غافل شد.
از این رو انطباق‌نداشتن بودجه و هزینه در پروژه‌ها، که باعث عدم پرداخت مطالبات پیمانکاران و مشاوران از سوی کارفرما می‌شود و همچنین بی‌توجهی به جانمایی و تعریف درست از خدماتی که ارائه خواهد شد، مسائل حقوقی و اجتماعی بسیاری را پدید می‌آورد؛ اتفاقی که زمان و انرژی و بودجه قابل توجهی از بدنه اجرایی کشور را به خود مشغول می‌کند.
نگاه صحیح به پروژه‌های عمرانی از ضروریات امروز هر دولت در تامین رفاه جامعه است. بااین‌حال نیمه‌کاره ماندن بسیاری از آنها لطمات جبران‌ناپذیری را چه به لحاظ مالی و چه به لحاظ زیست محیطی و اجتماعی به مردم و دولت وارد کرده است.
تورج حاجی‌رحیمیان، کارشناس شهرسازی وبرنامه‌ریزی شهری درگفت‌وگو با جام‌جم معتقد است: «وقتی به پروژه‌های نیمه‌تمام و میزان کاری که روی آنها انجام وسپس به حال خود رها شده‌اند نظری می‌اندازیم، به‌راحتی مشخص است بودجه عمرانی زیادی صرف آنهاشده،بدون این‌که گرهی ازمشکلات‌مردم درمناطق مختلف‌کشور بازشود.بودجه‌های کلانی که بدون برنامه‌ریزی و برآورد دقیق در حوزه کارشناسی و با مدیریت احساسی و تصمیمات لحظه‌ای مدیران در این پروژه‌ها هزینه شده‌اند.»
وی ادامه می‌دهد: «تقریبا اکثر این پروژه‌ها با گذرزمان و به علت فرسودگی تاسیسات احداث‌شده، آسیب مالی دوچندانی به مردم و سازمان‌ها و نهادها وارد می‌کنند که در بسیاری از موارد صرف هزینه دوباره برای تکمیل طرح را غیرقابل توجیه می‌کند.»
این کارشناس برنامه‌ریزی شهری با تاکید بر این‌که آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از این پروژه‌ها تا مدت‌ها همچون زخمی بر چهره شهرها و شهرستان‌ها و حتی طبیعت باقی می‌ماند، تصریح می‌کند: «در بسیاری از موارد جانمایی نامناسب، علتی بر نیمه‌تمام ماندن پروژه‌ها بوده است. طرح‌هایی که بدون مطالعات اولیه دقیق و بررسی عوامل زیست‌محیطی منطقه تهیه و بی‌توجه به ویژگی‌های اکولوژیکی و پوشش گیاهی و جانوری منطقه، شروع به اجرا شده‌اند، در میانه راه، نیمه‌کاره مانده‌اند و علاوه بر خسارات مالی بسیار، بخش عمده‌ای از سیمای سرزمین را برهم زده و منظر را دچار اغتشاش کرده‌اند.»
حاجی‌رحیمیان تاکید می‌کند که وقتی پروژه‌ها غیرکارشناسانه طراحی و به اجرا درمی‌آیند عملا یک فاجعه هستند. این نکته در مناطق با حساسیت بالای زیست‌محیطی نگران‌کننده‌تر است، چراکه اکوسیستم منطقه را تغییر داده و پوشش گیاهی و جانوری را نابود کرده است. بااین‌حال مدیریت مقطعی و کوتاه‌مدت و نمایش تبلیغاتی مدیران از عملکرد خود باعث شده است تا روزبه‌روز بر تعداد این پروژه‌ها افزوده شود.
وی می‌گوید: «وقتی پروژه‌ای از تعریف جامع و اثربخش‌بودن خارج می‌شود، مسئولان بعدی را بر سر دوراهی و تردید در زمینه تکمیل یا تخریب آنها قرار می‌دهد و اغلب آنها را به نیمه‌کاره‌گذاشتن پروژه ترغیب می‌کند، چراکه تکمیل طرح علاوه بر هزینه‌های مضاعف ناشی از تورم، نیازمند صرف هزینه در جهت برطرف‌نمودن آسیب‌های واردشده به پروژه و فرسودگی مصالح است.»کارشناس برنامه‌ریزی شهری ادامه می‌دهد: «آنچه مسلم است این‌که باتوجه به کمرنگ‌شدن بیش ازپیش درآمدهای نفتی و کاهش وابستگی بودجه کشور به این درآمدها، لازم است تا مطابق با تجربه کشورهای توسعه‌یافته، برای تکمیل پروژه‌های زیربنایی، از کمک مردم وبخش خصوصی توانمند درکشور استفاده شودتاعلاوه بر ادامه‌دار بودن فرآیند توسعه در استان‌های مختلف، اقتصاد ملی از دریافت کمک‌های خارجی ازجمله فاینانس و وام‌های بین‌المللی که در شرایط تحریمی فعلی نشدنی است، بی‌نیاز شود.»
به گفته حاجی‌رحیمیان، در کل کشور بیش از ۷۰۰هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی نیمه تمام وجود دارد، این درحالی‌است که جمع اعتباراتی که سالانه برای این بخش در نظر گرفته می‌شود به صدهزار میلیارد تومان هم نمی‌رسد. با این اوصاف به نظر می‌رسد پروژه‌های نیمه‌تمام به معضلی بزرگ در سطح ملی و ادارات دولتی تبدیل شده که نه‌تنها منفعتی برای پیشرفت کشور ندارند بلکه مانعی در جهت انجام امور توسعه‌ای به شمار می‌آیند.
سیداحمد هاشمی | گروه ایران
نگاه صحیح به پروژه‌های عمرانی از ضروریات امروز هر دولت در تامین رفاه جامعه است. بااین‌حال نیمه‌کاره ماندن بسیاری از آنها لطمات جبران‌ناپذیری را چه به لحاظ مالی و چه به لحاظ زیست محیطی و اجتماعی به مردم و دولت وارد کرده است.
تورج حاجی‌رحیمیان، کارشناس شهرسازی وبرنامه‌ریزی شهری درگفت‌وگو با جام‌جم معتقد است: «وقتی به پروژه‌های نیمه‌تمام و میزان کاری که روی آنها انجام وسپس به حال خود رها شده‌اند نظری می‌اندازیم، به‌راحتی مشخص است بودجه عمرانی زیادی صرف آنهاشده،بدون این‌که گرهی ازمشکلات‌مردم درمناطق مختلف‌کشور بازشود.بودجه‌های کلانی که بدون برنامه‌ریزی و برآورد دقیق در حوزه کارشناسی و با مدیریت احساسی و تصمیمات لحظه‌ای مدیران در این پروژه‌ها هزینه شده‌اند.»
وی ادامه می‌دهد: «تقریبا اکثر این پروژه‌ها با گذرزمان و به علت فرسودگی تاسیسات احداث‌شده، آسیب مالی دوچندانی به مردم و سازمان‌ها و نهادها وارد می‌کنند که در بسیاری از موارد صرف هزینه دوباره برای تکمیل طرح را غیرقابل توجیه می‌کند.»
این کارشناس برنامه‌ریزی شهری با تاکید بر این‌که آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از این پروژه‌ها تا مدت‌ها همچون زخمی بر چهره شهرها و شهرستان‌ها و حتی طبیعت باقی می‌ماند، تصریح می‌کند: «در بسیاری از موارد جانمایی نامناسب، علتی بر نیمه‌تمام ماندن پروژه‌ها بوده است. طرح‌هایی که بدون مطالعات اولیه دقیق و بررسی عوامل زیست‌محیطی منطقه تهیه و بی‌توجه به ویژگی‌های اکولوژیکی و پوشش گیاهی و جانوری منطقه، شروع به اجرا شده‌اند، در میانه راه، نیمه‌کاره مانده‌اند و علاوه بر خسارات مالی بسیار، بخش عمده‌ای از سیمای سرزمین را برهم زده و منظر را دچار اغتشاش کرده‌اند.»
حاجی‌رحیمیان تاکید می‌کند که وقتی پروژه‌ها غیرکارشناسانه طراحی و به اجرا درمی‌آیند عملا یک فاجعه هستند. این نکته در مناطق با حساسیت بالای زیست‌محیطی نگران‌کننده‌تر است، چراکه اکوسیستم منطقه را تغییر داده و پوشش گیاهی و جانوری را نابود کرده است. بااین‌حال مدیریت مقطعی و کوتاه‌مدت و نمایش تبلیغاتی مدیران از عملکرد خود باعث شده است تا روزبه‌روز بر تعداد این پروژه‌ها افزوده شود.
وی می‌گوید: «وقتی پروژه‌ای از تعریف جامع و اثربخش‌بودن خارج می‌شود، مسئولان بعدی را بر سر دوراهی و تردید در زمینه تکمیل یا تخریب آنها قرار می‌دهد و اغلب آنها را به نیمه‌کاره‌گذاشتن پروژه ترغیب می‌کند، چراکه تکمیل طرح علاوه بر هزینه‌های مضاعف ناشی از تورم، نیازمند صرف هزینه در جهت برطرف‌نمودن آسیب‌های واردشده به پروژه و فرسودگی مصالح است.»کارشناس برنامه‌ریزی شهری ادامه می‌دهد: «آنچه مسلم است این‌که باتوجه به کمرنگ‌شدن بیش ازپیش درآمدهای نفتی و کاهش وابستگی بودجه کشور به این درآمدها، لازم است تا مطابق با تجربه کشورهای توسعه‌یافته، برای تکمیل پروژه‌های زیربنایی، از کمک مردم وبخش خصوصی توانمند درکشور استفاده شودتاعلاوه بر ادامه‌دار بودن فرآیند توسعه در استان‌های مختلف، اقتصاد ملی از دریافت کمک‌های خارجی ازجمله فاینانس و وام‌های بین‌المللی که در شرایط تحریمی فعلی نشدنی است، بی‌نیاز شود.»
به گفته حاجی‌رحیمیان، در کل کشور بیش از ۷۰۰هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی نیمه تمام وجود دارد، این درحالی‌است که جمع اعتباراتی که سالانه برای این بخش در نظر گرفته می‌شود به صدهزار میلیارد تومان هم نمی‌رسد. با این اوصاف به نظر می‌رسد پروژه‌های نیمه‌تمام به معضلی بزرگ در سطح ملی و ادارات دولتی تبدیل شده که نه‌تنها منفعتی برای پیشرفت کشور ندارند بلکه مانعی در جهت انجام امور توسعه‌ای به شمار می‌آیند.
سیداحمد هاشمی | گروه ایران