برای رمان «طاعون» از آلبر کامو با ترجمه رضا سیدحسینی
نگاه فلسفی کامو
آلبر کامو ادبیات را سرگرمی نمیداند و این مهم در همه آثارش که به نوعی دیدگاه و دغدغههای وی درباره سرشت و سرنوشت آدمی است، بهخوبی دریافت میشود.
وی معتقد است که هنرمند به حکم وظیفهاش، گواه آزادی است و جهان در هر مدار و چرخشی که باشد، هنرمند چه بخواهد وچه نخواهد در آن متعهد است و به حکم وظیفهاش در تیرهترین تنگنای تاریخ درگیر مانده؛ همانطور که تولستوی توانست درباره جنگی که خود در آن شرکت نداشته بزرگترین رمان ادبیات جهان را بنویسد. کامو بهواسطه مقالههای بیشماری که تالیف کرد در راه عدالت و آزادی جنگید. همچنین موقعیت انسان درجامعه یکی ازمهمترین دلمشغولیهای کامو بود.انسان معاصری که هرلحظه زندگی، آزادی و امکان سعادتش بهواسطه جنگ و نظامهای چپ و راست تهدید میشود. به نظر کامو آنچه موجب فضیلت و ارزش ذات انسان میشود، پیکار و ستیز پایانناپذیر او با نیروهای تاریکی است که بشریت را تهدید میکنند. این مفهوم در رمان «طاعون» به شکل مضمونی بنیادین پرداخت شده است. بیماری کشندهای که ناگهانی به شهر میزند وهمه چیز را به نابودی میکشاند.در این میان دکتر «ریو» با شکیبایی با این بیماری عفونی میستیزد.او مدام درتلاش است که بتواند دیگران را با خودش همراه کند.درشهر ساحلی طاعون زده، شهری درجنوب الجزایر، اقدامات سختگیرانه بهداشتی وقرنطینه آغاز میشود. دکتر همچنان پایبند به اصول اخلاقی میماند و بدون هیچ ترسی از مرگ، فروتنانه و پایدار به مداوای بیماران ادامه میدهد تا جایی که موفق میشود گروه کوچکی از آدمها را به یاری بطلبد. گروهی که با آهنگی استوار نبردی نابرابر با هراس و مرگ را پیش میبرند. عهد و بیعت آنها با زندگی است. همبستگی صادقانهشان با جماعتی است که به آن تعلق دارند. آنها با همه توان و شجاعتشان با این بیماری میجنگند چرا که درواقع این طاعون است که آزادی و شادی زندگیشان را نابود کرده و سعادتشان را تحتالشعاع قرار داده است. این موقعیت داستانی به نویسنده مجال پرداختن به موضوعاتی چون وظیفه اجتماعی، ماهیت انسان، بیعدالتی، اخلاق فردی و... را داده که با نگاه فلسفی کامو به مسائل، لایهها و عمق بیشتری را پیدا کردهاند. وی با سبک نگارشی بیتکلف و نثری دقیق، رنجها و ناکامیهای انسان را در تمامی آثارش به تصویر کشیده و به گفته خودش، درباره سرنوشت انسان بدبین، ولی درباره خود انسان خوشبین است.
سعیده اسداللهی - منتقد ادبی