50سال اهتمام برای انرژی هسته‌ای
تلاش بشر برای رسیدن به رفاه و آسایش در هر عصری از مسیرهای مختلفی عبور کرده است و راه رسیدن به این رفاه و توسعه، از محور دست‌یابی به انرژی در جایگاه یک موتور محرک برای به حرکت درآوردن جامعه عبور کرده است. ازاین‌رو، بررسی سیر و تاریخ تحول زندگی بشر نشان می‌دهد که تلاش‌ها برای رسیدن به زندگی بهتر در هر عصری از طریق دست‌یافتن به بُعدی از انرژی بوده است.
میل به پیشرفت درزندگی بشر درچندین دهه قبل به‌مراتب بیشتر از کل ادوار گذشته بوده و این مهم بشر را به‌سوی فرآیندهای بیشتری همچون رشد، توسعه، پیشرفت، توسعه پایدار و ابداعات نو سوق داده است.گفتنی است که تلاش برای رسیدن به این مظاهر پیشرفت و به‌موازات آن رسیدن به رفاه بشر، به‌مثابه یک غایت نهایی همواره وابسته به مقوله انرژی بوده است. در این میان برخی از منابع انرژی فراتر از جستار تأمین انرژی در چرخه توسعه در سایر جنبه‌های زندگی بشر و سوق دادن وی به سوی توسعه پایدار، محیط‌زیست سالم، سلامت فردی و جمعی نقش جدی‌تری ایفا کرده است و انرژی هسته‌ای توانسته است گام‌هایی فراتر از یک منبع انرژی صرف بردارد.بر همین اساس کشورهای مختلف جهان چه آن‌هایی که زودتر در میسر توسعه‌یافتگی قرارگرفته‌اند و چه کشورهایی که در حال طی کردن فرآیند توسعه‌یافتگی هستند، به این منبع انرژی پاک و پایدار روی آورده‌اند. انرژی و فناوری هسته‌ای به فراخور ماهیت چندوجهی آن و نقشی که می‌تواند در عرصه‌های مختلف حیات اجتماعی بازی کند، مورد توجه ویژه قرار گرفته است. مصارف متعدد در زمینه پزشکی و سلامت، صنعت، کشاورزی، پلاسما، کمک به ایجاد محیط‌زیست سالم‌تر و... سبب توجه خاص به این انرژی و صنعت گسترده و پیشرو شده است؛ اما آنچه امروزه سبب شده است این منبع گران‌بهای پُرکاربرد از ماهیت علمی، فنی و خدماتی خود خارج شده و رنگ و بوی سیاسی، نظامی و قهرآمیز به خود بگیرد؛ روحیه استعماری، انحصارگری، زیاده‌خواهی و برتری‌جویانه برخی از قدرت‌های سیاسی است که همان نیات دوران استعمار را در سر می‌گذرانند.
جمهوری اسلامی ایران نیز در جایگاه یکی از کشورهای در حال توسعه، به فراخور حرکت جهانی به سمت توسعه‌یافتگی همواره تلاش کرده است از بنیان‌های اصلی برای رسیدن به مراحل توسعه پایدار بهره‌مند شود و از این منابع موجود در راستای تحقق اهداف بشردوستانه بهره گیرد. باید اشاره کرد که به‌‌رغم بهره‌مندی ایران از سایر منابع انرژی، تلاش برای دست‌یابی به انرژی هسته‌ای به دلیل مواهب همراه آن از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردار بوده است؛ اما بر اساس آنچه پیش‌تر بیان شد روحیه انحصارطلبی برخی از قدرت‌های سیاسی در مسیر دست‌یابی جمهوری اسلامی ایران به این منبع پاک، گسترده و پایدار انرژی به‌انحای مختلف سنگ‌اندازی شده است؛ تهدید، تحریم، ترور دانشمندان هسته‌ای، پرونده‌سازی‌های سیاسی و تهمت‌زنی تنها بخشی از تلاش‌های نظام‌های استکباری و استعماری برای جلوگیری از دست‌یابی جمهوری اسلامی ایران به این موهبت الهی بوده است.
بررسی ظواهر تمدنی در ایران نشان می‌دهد که ایرانیان همواره در طول تاریخ جامعه‌ای پیشرفته، مترقی، پاسدار علم و دانش و در راستای خدمت علمی به جامعه بشری بوده‌اند و همواره در عرصه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی بر بلندترین قله‌های پیشرفت حضور داشته‌اند. پیگیری علم و دانش فناوری هسته‌ای در ایران سابقه‌ای 50 ساله دارد؛ و تا امروز که 50 سال از فعالیت‌های مرتبط با دانش و فناوری هسته‌ای در کشور ایران می‌گذرد برای رسیدن به این مرحله از رشد و پیشرفت دانش و فناوری هسته‌ای در ایران، فراز و نشیب‌های بسیاری را از سر گذرانده‌ایم. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران به‌مثابه یک کشور پیشتاز در زمینه دانش و فناوری هسته‌ای در منطقه خاورمیانه بیش از پنج دهه است که فعالیت‌های تخصصی خود را آغاز کرده و اکنون در بسیاری از عرصه‌ها از استقلال کامل برخوردار است و در جایگاه یک کشور جریان‌ساز در این منطقه شناخته می‌شود؛ اما این در حالی است که سایر کشورهای موجود در منطقه چند سالی است که با حمایت سایر کشورهای بهره‌مند از این دانش و فناوری وارد بازار رقابت جهانی انرژی هسته‌ای شده‌اند.
نکته‌ای که اهمیت ویژه‌ای دارد این است که بالندگی دانش و فناوری هسته‌ای در ایران بر اساس دانش و تخصص بومی بوده است و رسیدن به قله‌های پیشرفت این دانش و فناوری برخلاف کشورهای فعال در این عرصه با محدودیت‌های متعددی مواجه بوده است؛ اما به‌‌رغم همه این چالش‌ها، موانع و دشواری‌ها ایران در بیشتر عرصه‌های دانش و فناوری هسته ای جزو کشورهای برتر دنیاست که نشان از میل به پیشرفت و تلاش برای توسعه کاربردهای صلح‌آمیز این دانش و فناوری و خدمت به بشریت دارد.
آنچه در ادامه خواهید خواند سرگذشت فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی ایران در راستای توسعه بخش‌های مختلف این دانش و فناوری و البته تبدیل آن در نقش یک صنعت پویا و مرتبط با زندگی روزمره مردم در طول 50 سال گذشته است.
سید قاسم بی‌نیاز - فعال رسانه‌ای
جمهوری اسلامی ایران نیز در جایگاه یکی از کشورهای در حال توسعه، به فراخور حرکت جهانی به سمت توسعه‌یافتگی همواره تلاش کرده است از بنیان‌های اصلی برای رسیدن به مراحل توسعه پایدار بهره‌مند شود و از این منابع موجود در راستای تحقق اهداف بشردوستانه بهره گیرد. باید اشاره کرد که به‌‌رغم بهره‌مندی ایران از سایر منابع انرژی، تلاش برای دست‌یابی به انرژی هسته‌ای به دلیل مواهب همراه آن از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردار بوده است؛ اما بر اساس آنچه پیش‌تر بیان شد روحیه انحصارطلبی برخی از قدرت‌های سیاسی در مسیر دست‌یابی جمهوری اسلامی ایران به این منبع پاک، گسترده و پایدار انرژی به‌انحای مختلف سنگ‌اندازی شده است؛ تهدید، تحریم، ترور دانشمندان هسته‌ای، پرونده‌سازی‌های سیاسی و تهمت‌زنی تنها بخشی از تلاش‌های نظام‌های استکباری و استعماری برای جلوگیری از دست‌یابی جمهوری اسلامی ایران به این موهبت الهی بوده است.
بررسی ظواهر تمدنی در ایران نشان می‌دهد که ایرانیان همواره در طول تاریخ جامعه‌ای پیشرفته، مترقی، پاسدار علم و دانش و در راستای خدمت علمی به جامعه بشری بوده‌اند و همواره در عرصه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی بر بلندترین قله‌های پیشرفت حضور داشته‌اند. پیگیری علم و دانش فناوری هسته‌ای در ایران سابقه‌ای 50 ساله دارد؛ و تا امروز که 50 سال از فعالیت‌های مرتبط با دانش و فناوری هسته‌ای در کشور ایران می‌گذرد برای رسیدن به این مرحله از رشد و پیشرفت دانش و فناوری هسته‌ای در ایران، فراز و نشیب‌های بسیاری را از سر گذرانده‌ایم. این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران به‌مثابه یک کشور پیشتاز در زمینه دانش و فناوری هسته‌ای در منطقه خاورمیانه بیش از پنج دهه است که فعالیت‌های تخصصی خود را آغاز کرده و اکنون در بسیاری از عرصه‌ها از استقلال کامل برخوردار است و در جایگاه یک کشور جریان‌ساز در این منطقه شناخته می‌شود؛ اما این در حالی است که سایر کشورهای موجود در منطقه چند سالی است که با حمایت سایر کشورهای بهره‌مند از این دانش و فناوری وارد بازار رقابت جهانی انرژی هسته‌ای شده‌اند.
نکته‌ای که اهمیت ویژه‌ای دارد این است که بالندگی دانش و فناوری هسته‌ای در ایران بر اساس دانش و تخصص بومی بوده است و رسیدن به قله‌های پیشرفت این دانش و فناوری برخلاف کشورهای فعال در این عرصه با محدودیت‌های متعددی مواجه بوده است؛ اما به‌‌رغم همه این چالش‌ها، موانع و دشواری‌ها ایران در بیشتر عرصه‌های دانش و فناوری هسته ای جزو کشورهای برتر دنیاست که نشان از میل به پیشرفت و تلاش برای توسعه کاربردهای صلح‌آمیز این دانش و فناوری و خدمت به بشریت دارد.
آنچه در ادامه خواهید خواند سرگذشت فعالیت‌های سازمان انرژی اتمی ایران در راستای توسعه بخش‌های مختلف این دانش و فناوری و البته تبدیل آن در نقش یک صنعت پویا و مرتبط با زندگی روزمره مردم در طول 50 سال گذشته است.
سید قاسم بی‌نیاز - فعال رسانه‌ای