printlogo


برای مجموعه داستان «جان ور» به قلم علی صالحی بافقی
راوی آدم‌های پیچیده
همان‌طور که می‌دانیم داستان کوتاه ماحصل دوران مدرنیته است. دورانی که جامعه در حال توسعه صنعتی، ضرورت شناخت مخاطب و پرداختن به جزئیات را دریافت. تا قبل از این دوران، شرح و توصیف آدم‌ها و موقعیت‌ها به عوامل ظاهری و برخی صفات برجسته بسنده می‌شد حال آن‌که با توسعه صنعت ادبیات داستانی و ایجاد انواع ادبی،چگونگی شکل‌‌گیری و شناخت درک اجزای یک پدیده در کنار نقش تأثیرگذاری آنها اهمیت پیدا کرد.

به نوعی کشف هستی و ارزیابی مفهوم آن در هنر دوره مدرن با بازتاب جزئیات امکان‌پذیر شد. حال این اجزا می‌تواند به هر عنصری از عناصر داستان مرتبط باشد. نمونه بارز آن در شخصیت‌پردازی و بروز خصایل آدم‌های داستان در بستر شرح موقعیت‌ها و خرده‌روایت‌ها عینیت پیدا می‌کند. جزئی‌نگری نویسنده در روایات، تعیین شرایط، کنش‌ها و رفتار کاراکترهاست که کلیت را می‌سازد. به واقع از طریق درک اجزاست که روابط علی و معلولی و چگونگی و چرایی وقایع برای مخاطب امکان‌پذیر می‌شود. حال نویسنده ناگزیر است به دور از قضاوت و جانبداری، درون شخصیت‌ها را در مواجهه با موقعیت‌ها برای خواننده آشکار و عریان سازد. به نوعی که مخاطب از طریق استنباط شخصی خود درک نسبی از آدم و چگونگی داستان به‌دست ‌آورد.مجموعه داستان «جان ور» به قلم علی صالحی بافقی شامل 9 داستان کوتاه است. داستان‌هایی که گاه در فضایی سوررئال و غیرواقعی با زندگی آدم‌های واقعی درمی‌آمیزند و با شیوه روایی خلاقانه‌ای مسائل و معضلات اجتماعی را روایت می‌کنند. صالحی اساس داستان کوتاه را بلد است. وی از دریچه نگاه شخصیت‌های داستان‌هایش، موقعیت‌ها را با جزئیات ظریف و دقیقی پیش می‌برد. جزئیاتی که ماهیت کاراکترها و پیچیدگی درونی آنها را در مقابل وضعیت‌های پیش‌رو به چالش می‌کشد. صالحی خصوصیات روانی آدم‌های داستان‌هایش را موازی و متناسب با مضمون، ایده و اندیشه‌هایش طراحی می‌کند به طوری که رویکرد و نحوه نگاه نویسنده به مضامین و مفاهیم، حاکی از شناخت موقعیت‌ها و شرایط اجتماعی حال حاضر اوست. در داستان «اسپری قهوه» با روش و شگردی خاص وضعیتی نمایشی پدید می‌آید که درنهایت همه شخصیت‌ها را از تیپ دور می‌کند و در جای درستی تمام می‌شود. به‌طور کلی، داستان‌های این مجموعه راوی موقعیت‌های هولناک و آدم‌های پیچیده‌ای است که به دور از بازی‌های فرمی با زبانی ساده در خدمت ایده و مفهوم اصلی پیش می‌روند و به‌واسطه چگونگی تأثیرگذاری اجزا درک و فهمیده می‌شوند. 

سعیده اسداللهی‌ - منتقد ادبی