مهمترین دستاورد علمی خیام
تقویم جلالی یکی از مهمترین دستاوردهای علمی خیام که تبدیل به بخشی از هویت ایرانیان در طول تاریخ شده است. این تقویم به دستور ملکشاه سلجوقی و با همکاری خیام و دیگر دانشمندان در اصفهان تنظیم شد.
تقویم جلالی براساس سال شمسی است و سال را به دقت ۳۶۵ روز محاسبه میکند، که بسیار نزدیک به محاسبات مدرن است. این تقویم تا به امروز در ایران استفاده میشود و از دقت بالایی برخوردار بوده و استفاده از این گاهشمار یکی از مؤلفههای هویتی ایرانیان در طول تاریخ شده است.
از آثار مهم خیام میتوان به رباعیات خیام، رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس (در ریاضیات)، زیج ملکشاهی یا زیج جلالی (در نجوم)، و نوروزنامه (در مورد آیینها و رسوم ایرانی) اشاره کرد. خیام همچنین در پزشکی تبحر داشت و گفته میشود سلطان سنجر را از بیماری آبله نجات داده است. او در زمینه ریاضیات معادلههای درجه اول تا سوم را دستهبندی کرد و با استفاده از هندسه، راهحل کلی برای آنها ارائه داد.
خیام مقالات فلسفی متعددی نوشت که به موضوعاتی مانند وجود، جبر و اختیار و اصول کلی هستی میپرداختند. او تحت تأثیر ابنسینا بود و خود را شاگرد فکری او میدانست.