دود جنگ تعرفه در چشم سینما
طرح جنجالی «جنگ تعرفه» دونالد ترامپ که حتی صدای هم‌پیمانانش را هم درآورده، به اقتصاد جهانی در کلیت آن ضرباتی جدی وارد می‌کند و صنعت سینما هم از این قاعده مسثتنی نیست. ترامپ از زمان ورود به کاخ سفید با همکاری دوست میلیاردر خود ایلان ماسک، چندین طرح ارتجاعی و واپس‌گرایانه را در رشته‌های مختلف به اجرا گذاشته که باعث اعتراض فراوان حتی درداخل آمریکاهم شده است.
طرح اعمال تعرفه‌های سنگین بر انواع و اقسام محصولات خارجی وارداتی به خاک آمریکا، ازجمله طرح‌های رویایی و قدیمی رئیس‌جمهور مونارنجی کاخ‌سفید بوده که به باور او انقلابی صنعتی ایجاد می‌کند. تحلیلگران اقتصادی در این زمینه به تأثیر این اقدام بر صنعت سینما پرداخته و این پرسش را مطرح می‌کنند که اعمال تعرفه بر کالاها و محصولات خارجی چه تأثیری بر صنعت سینما و ادامه فعالیت فیلمسازی خواهد داشت و این تأثیرات چگونه خواهد بود.
مشکلات، اعتراضات و رکود کرونایی
درحالی‌که برخی تحلیلگران تاثیر این تعرفه‌ها را بر دنیای فیلم و سرگرمی کم‌اهمیت می‌دانند و می‌گویند این اقدام ربطی به دنیای هنر و سرگرمی ندارد، بسیاری بر این باورند که صنعت سینمای آمریکا هم به اندازه بقیه بخش‌ها و بنگاه‌های اقتصادی کشور لطمه خواهد خورد و با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهد شد. اعتراضاتی که در چند روز اخیر در نقاط مختلف آمریکا به سیاست تعرفه‌ای ترامپ برپا شده، نشان می‌دهد که مردم عادی این کشور نگران تاثیرات منفی اقتصادی آن بر زندگی و سفره‌شان هستند. اهالی صنعت سینما هم بخشی از همین مردمند. شعار اصلی تظاهرکنندگان «دستت را بکش» (که اشاره به دست‌کشیدن ترامپ از سفره و نان مردم دارد) درعین‌حال شعار دست اندرکاران هنری در داخل کشور هم هست. اهل فن به این نکته اشاره می‌کنند که در دو روز نخست اعمال تعرفه‌ها، وال استریت، قلب اقتصادی آمریکا شاهد ضرر شش‌تریلیون دلاری بازار خود بوده است. رکود اقتصادی ناشی از اعمال تعرفه‌ها، حکایت از آن می‌کند که چنین رکودی تنها در زمان کرونا و توقف فعالیت‌های اقتصادی جهانی به وقوع پیوسته است. حالا تحلیلگران اقتصادی سینما می‌گویند اگر صنعت سینما در کوتاه‌مدت متحمل ضربات متعدد اقتصادی و رکود نشود، این تاثیرات خودش را در درازمدت نشان خواهد داد.
بازار دوگانه و اهمیت بازار بین‌المللی
اهل فن به این نکته مهم اشاره می‌کنند که محصولات آمریکایی خصلتی دوگانه دارند و اهمیت بازار بین‌المللی برای آنها به اندازه بازار داخلی است. فیلم‌ها و سریال‌های آمریکایی اگر در سطح بین‌المللی بازاری بیشتر و موفق‌تر از خود آمریکا نداشته باشند، ارزشی برابر و همسنگ دارند. تقریبا نیمی از فروش کلی فیلم‌ها و سریال‌های آمریکایی از بازار خارجی تامین می‌شود و اگر کشورهای خارجی دست به اقدام مشابه زده و بر کالاها و محصولات آمریکایی تعرفه برقرار کنند، تهیه‌وتولیدکنندگان آمریکایی برای فروش محصولات خود با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهند شد. اعمال تعرفه خارجی بر تولیدات آمریکایی به معنی سود بسیار کمتر سازندگان و تهیه‌کنندگان آنهاست و این نمی‌تواند خبر خوبی برای آنها باشد.
تهدید تاثیرگذار چینی
در این بین، چین از موقعیت ویژه و ممتازی برخوردار است. در سال‌های اخیر میزان موفقیت مالی تولیدات سینمایی آمریکایی در چین حتی بیشتر و بالاتر از موفقیت آنها در جدول گیشه نمایش داخل آمریکا بوده است. مسئولان چینی قول داده‌اند در تلافی تعرفه‌های ترامپ بر کالاهای چینی، تعرفه‌ای 45درصدی بر کالاهای آمریکایی اعمال کنند. چنین اقدامی می‌تواند راه را بر ادامه اکران عمومی محصولات آمریکایی در سینماهای چین سد کند. حتی برخی رسانه‌های چینی در این رابطه اظهارنظر کرده‌اند که دولت چین اجازه نمایش عمومی فیلم‌های آمریکایی را لغو کند. چنین اقدامی (که احتمال وقوع آن بسیار زیاد است) ضربه‌ای بزرگ بر صنعت سینمای آمریکا می‌زند. وضعیت البته در کشورهای اروپایی کمی متفاوت است. آنها که بر مبنای اقتصاد آزاد سرمایه‌داری حرکت می‌کنند و اقتصاد دولتی نقش زیادی در سیاست‌گذاری‌های عمومی ندارد، احتمالا نمایش فیلم‌های آمریکایی را تحریم نکنند. اما اکران عمومی این فیلم‌ها در این کشورها هم با مشکلات و دردسرهای زیادی همراه خواهد شد. این درحالی‌است که هنرمندان اروپایی که گرایشات ضدسرمایه‌داری و ضدآمریکایی دارند، در صحبت‌های‌شان از تحریم کالاها و فیلم‌های آمریکایی هم گفته‌اند. آنها سال قبل هم اسرائیل را به‌خاطر کشتار مردم غزه لایق تحریم دانسته بودند.
تخریب بازار سریال‌های خانگی
در سال‌های اخیر با گسترش فعالیت شبکه‌های استریم و اینترنتی، بازار سریال خانگی رشد زیادی کرده است. بسیاری از هنرمندان آمریکایی در دو سال اخیر در کنار فعالیت‌های فیلمسازی، تعداد زیادی سریال‌های اینترنتی ساخته‌اند و ستارگان درجه یک سینما با افتخار در آنها ایفای نقش کرده‌اند. حالا با اعمال تعرفه‌های ترامپ، آینده این صنعت پول‌ساز و رو به ترقی در معرض خطر جدی قرار گرفته است. در صورت اعمال تعرفه اروپایی وآسیایی بر تولیدات اینترنتی این شبکه‌های خانگی، تولیدکنندگان آمریکایی متحمل خسارت‌ها و ضررهای کلانی خواهند شد که رقم آن طبق برآورد تحلیلگران بالای صدمیلیون دلار خواهد بود.
لوکیشن بی‌لوکیشن
نکته دیگری که اهل فن به آن اشاره می‌کنند، وضعیت فیلمبرداری تولیدات آمریکایی در بقیه کشورهای دنیا و بهره‌گیری از لوکیشن‌های جذاب و ارزان‌قیمت آنها به‌عنوان مکان فیلمبرداری است. طبق آمارهای موجود، تعداد بسیار زیادی از فیلم‌های آمریکایی، مقصد اروپا، استرالیا و کانادا را به‌عنوان لوکیشن‌های مورد نظر خود انتخاب می‌کنند. این کشورها هم با اعمال سیاست تخفیف‌های مالیاتی همواره درصدد جذب گروه‌های فیلمسازی آمریکایی در خاک خود بوده‌اند. این تخفیف‌های مالیاتی در کنار نیروی فراوان و ارزان‌قیمت کار در این کشورها، شرایط مالی خوبی برای تولیدکنندگان فیلم‌ها فراهم کرده و رقم تولیدات‌شان را تا حد زیادی پایین آورده است. تحلیلگران اقتصادی عقیده دارند حرکت تازه ترامپ باعث می‌شود تا گروه‌های فیلمسازی آمریکایی در استرالیا، کانادا و کشورهای اروپایی نتوانند مثل گذشته به فعالیت‌های‌شان ادامه دهند و بابت حضور در خاک این کشورها مبالغ بالایی را پرداخت کنند که تا قبل از این خبری از آنها نبود. پل درگارابدیان، تحلیلگر اقتصادی سینما در این رابطه می‌گوید: «اقتصاد جهان در دنیای کنونی یک اقتصاد به‌هم‌پیوسته است و یک حرکت یا اقدام در کشوری مثل آمریکا، بلافاصله تاثیراتش را در بقیه کشورهای دنیا می‌گذارد و باید منتظر واکنش طرف مقابل به این‌گونه اقدامات بود. دود چنین اقداماتی طبیعتا به چشم اهالی سینما می‌رود که هیچ ارتباطی به این تصمیمات و اقدامات ندارند. این مسأله نشان می‌دهد که دولتمردان باید نسبت به حرف‌ها و اقدامات‌شان دقیق‌تر و سنجیده‌تر عمل کنند و این چیزی است که کسی مثل ترامپ هیچ توجهی به آن ندارد.»
کیکاوس زیاری - گروه فرهنگ و هنرمشکلات، اعتراضات و رکود کرونایی
درحالی‌که برخی تحلیلگران تاثیر این تعرفه‌ها را بر دنیای فیلم و سرگرمی کم‌اهمیت می‌دانند و می‌گویند این اقدام ربطی به دنیای هنر و سرگرمی ندارد، بسیاری بر این باورند که صنعت سینمای آمریکا هم به اندازه بقیه بخش‌ها و بنگاه‌های اقتصادی کشور لطمه خواهد خورد و با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو خواهد شد. اعتراضاتی که در چند روز اخیر در نقاط مختلف آمریکا به سیاست تعرفه‌ای ترامپ برپا شده، نشان می‌دهد که مردم عادی این کشور نگران تاثیرات منفی اقتصادی آن بر زندگی و سفره‌شان هستند. اهالی صنعت سینما هم بخشی از همین مردمند. شعار اصلی تظاهرکنندگان «دستت را بکش» (که اشاره به دست‌کشیدن ترامپ از سفره و نان مردم دارد) درعین‌حال شعار دست اندرکاران هنری در داخل کشور هم هست. اهل فن به این نکته اشاره می‌کنند که در دو روز نخست اعمال تعرفه‌ها، وال استریت، قلب اقتصادی آمریکا شاهد ضرر شش‌تریلیون دلاری بازار خود بوده است. رکود اقتصادی ناشی از اعمال تعرفه‌ها، حکایت از آن می‌کند که چنین رکودی تنها در زمان کرونا و توقف فعالیت‌های اقتصادی جهانی به وقوع پیوسته است. حالا تحلیلگران اقتصادی سینما می‌گویند اگر صنعت سینما در کوتاه‌مدت متحمل ضربات متعدد اقتصادی و رکود نشود، این تاثیرات خودش را در درازمدت نشان خواهد داد.
بازار دوگانه و اهمیت بازار بین‌المللی
اهل فن به این نکته مهم اشاره می‌کنند که محصولات آمریکایی خصلتی دوگانه دارند و اهمیت بازار بین‌المللی برای آنها به اندازه بازار داخلی است. فیلم‌ها و سریال‌های آمریکایی اگر در سطح بین‌المللی بازاری بیشتر و موفق‌تر از خود آمریکا نداشته باشند، ارزشی برابر و همسنگ دارند. تقریبا نیمی از فروش کلی فیلم‌ها و سریال‌های آمریکایی از بازار خارجی تامین می‌شود و اگر کشورهای خارجی دست به اقدام مشابه زده و بر کالاها و محصولات آمریکایی تعرفه برقرار کنند، تهیه‌وتولیدکنندگان آمریکایی برای فروش محصولات خود با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهند شد. اعمال تعرفه خارجی بر تولیدات آمریکایی به معنی سود بسیار کمتر سازندگان و تهیه‌کنندگان آنهاست و این نمی‌تواند خبر خوبی برای آنها باشد.
تهدید تاثیرگذار چینی
در این بین، چین از موقعیت ویژه و ممتازی برخوردار است. در سال‌های اخیر میزان موفقیت مالی تولیدات سینمایی آمریکایی در چین حتی بیشتر و بالاتر از موفقیت آنها در جدول گیشه نمایش داخل آمریکا بوده است. مسئولان چینی قول داده‌اند در تلافی تعرفه‌های ترامپ بر کالاهای چینی، تعرفه‌ای 45درصدی بر کالاهای آمریکایی اعمال کنند. چنین اقدامی می‌تواند راه را بر ادامه اکران عمومی محصولات آمریکایی در سینماهای چین سد کند. حتی برخی رسانه‌های چینی در این رابطه اظهارنظر کرده‌اند که دولت چین اجازه نمایش عمومی فیلم‌های آمریکایی را لغو کند. چنین اقدامی (که احتمال وقوع آن بسیار زیاد است) ضربه‌ای بزرگ بر صنعت سینمای آمریکا می‌زند. وضعیت البته در کشورهای اروپایی کمی متفاوت است. آنها که بر مبنای اقتصاد آزاد سرمایه‌داری حرکت می‌کنند و اقتصاد دولتی نقش زیادی در سیاست‌گذاری‌های عمومی ندارد، احتمالا نمایش فیلم‌های آمریکایی را تحریم نکنند. اما اکران عمومی این فیلم‌ها در این کشورها هم با مشکلات و دردسرهای زیادی همراه خواهد شد. این درحالی‌است که هنرمندان اروپایی که گرایشات ضدسرمایه‌داری و ضدآمریکایی دارند، در صحبت‌های‌شان از تحریم کالاها و فیلم‌های آمریکایی هم گفته‌اند. آنها سال قبل هم اسرائیل را به‌خاطر کشتار مردم غزه لایق تحریم دانسته بودند.
تخریب بازار سریال‌های خانگی
در سال‌های اخیر با گسترش فعالیت شبکه‌های استریم و اینترنتی، بازار سریال خانگی رشد زیادی کرده است. بسیاری از هنرمندان آمریکایی در دو سال اخیر در کنار فعالیت‌های فیلمسازی، تعداد زیادی سریال‌های اینترنتی ساخته‌اند و ستارگان درجه یک سینما با افتخار در آنها ایفای نقش کرده‌اند. حالا با اعمال تعرفه‌های ترامپ، آینده این صنعت پول‌ساز و رو به ترقی در معرض خطر جدی قرار گرفته است. در صورت اعمال تعرفه اروپایی وآسیایی بر تولیدات اینترنتی این شبکه‌های خانگی، تولیدکنندگان آمریکایی متحمل خسارت‌ها و ضررهای کلانی خواهند شد که رقم آن طبق برآورد تحلیلگران بالای صدمیلیون دلار خواهد بود.
لوکیشن بی‌لوکیشن
نکته دیگری که اهل فن به آن اشاره می‌کنند، وضعیت فیلمبرداری تولیدات آمریکایی در بقیه کشورهای دنیا و بهره‌گیری از لوکیشن‌های جذاب و ارزان‌قیمت آنها به‌عنوان مکان فیلمبرداری است. طبق آمارهای موجود، تعداد بسیار زیادی از فیلم‌های آمریکایی، مقصد اروپا، استرالیا و کانادا را به‌عنوان لوکیشن‌های مورد نظر خود انتخاب می‌کنند. این کشورها هم با اعمال سیاست تخفیف‌های مالیاتی همواره درصدد جذب گروه‌های فیلمسازی آمریکایی در خاک خود بوده‌اند. این تخفیف‌های مالیاتی در کنار نیروی فراوان و ارزان‌قیمت کار در این کشورها، شرایط مالی خوبی برای تولیدکنندگان فیلم‌ها فراهم کرده و رقم تولیدات‌شان را تا حد زیادی پایین آورده است. تحلیلگران اقتصادی عقیده دارند حرکت تازه ترامپ باعث می‌شود تا گروه‌های فیلمسازی آمریکایی در استرالیا، کانادا و کشورهای اروپایی نتوانند مثل گذشته به فعالیت‌های‌شان ادامه دهند و بابت حضور در خاک این کشورها مبالغ بالایی را پرداخت کنند که تا قبل از این خبری از آنها نبود. پل درگارابدیان، تحلیلگر اقتصادی سینما در این رابطه می‌گوید: «اقتصاد جهان در دنیای کنونی یک اقتصاد به‌هم‌پیوسته است و یک حرکت یا اقدام در کشوری مثل آمریکا، بلافاصله تاثیراتش را در بقیه کشورهای دنیا می‌گذارد و باید منتظر واکنش طرف مقابل به این‌گونه اقدامات بود. دود چنین اقداماتی طبیعتا به چشم اهالی سینما می‌رود که هیچ ارتباطی به این تصمیمات و اقدامات ندارند. این مسأله نشان می‌دهد که دولتمردان باید نسبت به حرف‌ها و اقدامات‌شان دقیق‌تر و سنجیده‌تر عمل کنند و این چیزی است که کسی مثل ترامپ هیچ توجهی به آن ندارد.»