ائتلاف عربی ــ اروپایی در مقابل اتحاد استراتژیک اسرائیل ــ آمریکا
مکرون: نوار غزه پروژه املاک و مستغلات نیست
نتانیاهو به منظور تبادل‌نظر با ترامپ در دوشنبه هجدهم فروردین یک سفر رسمی به واشنگتن داشت. محورهای بحث سران دو دولت، تعرفه‌های آمریکا؛ مهار هسته‌ای ایران و مدیریت جنگ در غزه بوده اما همزمان با این ملاقات، همسایگان غربی و شرقی رژیم صهیونیستی، در هماهنگی با یکی از دولت‌های اروپایی موضعی اتخاذ کرده‌اند که از سیاست‌های احزاب جمهوریخواه و لیکود درباره آینده فلسطین، مقداری متفاوت است.
در همان دوشنبه، نشست سه‌جانبه‌ای میان مصر، اردن و فرانسه برگزار شد. به ترتیب، عبدالفتاح السیسی، پادشاه عبدالله دوم و امانوئل مکرون به‌عنوان رؤسای دولت‌های مذکور در این نشست حضور داشتند. آنها در تماس تلفنی با ترامپ، اصرار کردند که او به پایان جنگ در غزه دست پیدا کند. اتفاقا چند ساعت بعد، ترامپ در دفتر بیضی کاخ‌سفید، در حالی که در صندلی کناریاش نتانیاهو نشسته بود، گفت که می‌خواهد هرچه سریع‌تر پایان جنگ را ببیند اما همچنین ضرورت آزادسازی 59 اسیر باقی‌مانده از مجموع 251 اسیر اسرائیلی که از 15 مهر 1402 به‌عنوان گروگان نزد حماس نگه داشته می‌شدند را یادآوری کرد. ترامپ بدون اشاره‌ای به قربانیان فلسطینی و وضعیت اسفناک امنیت انسانی در نوار غزه، اظهار داشت: «من فکر می‌کنم جنگ زمانی متوقف خواهد شد که در آینده بسیار دوری نخواهد بود [...] الان ما مشکلی با گروگان‌ها داریم، تلاش می‌کنیم آنها را [از حماس] بگیریم، ما چندتا از آنها را بیرون آورده‌ایم اما این یک فرآیند طولانی است، [که] نباید آن‌قدر طولانی باشد».
سیاست مثلث در قبال نوار غزه
سپس ترامپ تمایلش برای این‌که ایالات متحده کنترل غزه را به دست بگیرد را تکرار کرد و این منطقه جنگ‌زده را «یک تکه خارق‌‌‌العاده از املاک» توصیف کرد. وی مجددا پشتیبانی خود از ایده جابه‌جایی 3/2 میلیون نفر فلسطینی ــ که تاکنون نیز چندین‌بار در سرزمین خود آواره شده‌اند ــ را بیان کرد. به گفته او «داشتن یک نیروی [خواهان] صلح مانند ایالات متحده در آنجا، که نوار غزه را کنترل و تملک می‌کند، چیز خوبی خواهد بود». این دیدگاه در حالی بیان شد که پیش‌تر در اسفندماه هم سیسی، عبدالله دوم و مکرون اعلام کرده بودند که تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاست محمود عباس باید کنترل اراضی غزه را به دست بگیرد. البته رژیم صهیونی همان موقع این پیشنهاد را رد کرده بود. به گفته کاخ الیزه فرانسه، نشست سه‌جانبه قاهره، به ابتکار مکرون که برای ملاقات با همتایان اردنی و مصری‌‌اش در پایتخت مصر حضور داشت، سازمان‌دهی شده بود. بیانیه آنها، چهار رأس دارد: 1) ادامه آتش‌بس رها شده در 28 اسفند؛ 2) کمک بشردوستانه به غزه؛ 3)تبادل گروگان ــ زندانی میان حماس و رژیم اسرائیل؛ و 4) برنامه‌ریزی برای حکمرانی پس از جنگ در نوار غزه تخریب شده. بیانیه مشترک اعلام می‌کند که «حکمرانی، قانون و نظم و امنیت در غزه، همچنین در سراسر اراضی فلسطینی، باید یگانه مسئولیت یک تشکیلات فلسطینی استحکام‌یافته باشد». البته او همچنین اظهار کرد که «حماس نباید نقشی در این حکمرانی داشته باشد و نباید پس از این تهدیدی برای اسرائیل ایجاد کند». به نظر می‌رسد تنها در این زمینه استثنایی، سیاست فلسطینی دولت فرانسه با متحد آمریکایی‌اش و صهیونیست‌ها یکسان است اما از طرفی، مکرون بیان کرد که به‌شدت مخالف هرگونه تغییر مکان (آوارگی) فلسطینی‌هاست. وی همچنین از تدوین یک برنامه ساخت‌و‌ساز غزه پشتیبانی می‌کند. چنین برنامه‌ای پیش‌تر هم توسط اتحادیه عرب مورد پذیرش قرار گرفته بود. در نشست فوق‌‌‌العاده 14اسفند 1403 اعضای این سازمان با پیشنهاد مصر مبنی بر اختصاص 53 میلیارد دلار به بازسازی نوار غزه موافقت کرده‌اند. البته تعهدات مالی مشخصی بر عهده دولت‌های عضو گذاشته نشد و بیانیه نهایی، برپایی یک کنفرانس بین‌المللی دیگر در قاهره جهت تأمین سرمایه را پیش‌بینی کرد. در همین راستا، اکنون مصر و اردن همچنان در تلاش برای جلب حمایت دیپلماتیک و اقتصادی شیخ‌نشین‌های ثروتمند خلیج‌فارس از عدم جابه‌جایی فلسطینی‌ها هستند. مصر و قطر، به همراهی آمریکا در 26 دی سال گذشته توانسته بودند با میانجی‌گری بین رژیم‌صهیونیستی و حماس، بر سر آتش‌بس و تبادل اسرا ــ زندانیان به توافق برسند. با اجرای آتش‌بس، در ششم بهمن ترامپ خواستار آن شد که ساکنان نوار غزه به دو کشور مصر و اردن جابه‌جا شوند.
چرخش قابل توجه متحدان آمریکا
به‌‌رغم این‌که پس از اسرائیل (با میانگین سالانه 3.8میلیارد دلار)،مصر با 1.3میلیارد و اردن با 1.2میلیارد دلار در سال، بیشترین کمک مالی را از آمریکا دریافت می‌کنند، ترامپ در22 بهمن احتمال قطع کمک خارجی کشورش به مصر و اردن در صورت امتناع آنها از پذیرش پناهندگان فلسطینی را مطرح کرد و فردای آن، طی دیداری با عبدالله دوم مسأله انتقال غزه‌ای‌ها به اردن را مجددا پیش کشید. با وجود این، هر دو متحد خاورمیانه‌ای آمریکا از پذیرش این پیشنهاد خودداری کرده‌اند. مصر به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور غرب آسیا با 116میلیون نفر و 24.1درصد تورم در سال میلادی گذشته، در نتیجه جنگ داخلی سودان و پناهندگی 1.2میلیون شهروند سودانی به مصر، اقتصادش ناگهان تحت فشار مضاعف قرار گرفته است و از آغاز جنگ غزه به دلیل کاهش 60درصدی درآمد ترانزیتی از کانال سوئز، 20میلیارد دلار ضرر کرده است. بیش از 50درصدجمعیت11.5میلیونی اردن نیز اصالت فلسطینی دارند واقتصاد ضعیف این کشور،با نرخ 46درصد بیکاری جوانان، تحمل پناهنده فلسطینی بیشتر را نخواهد داشت. اکنون این دو کشور علیه طرح‌های عبری ــ آمریکایی برای اشغال غزه و فرافکنی جمعیت فلسطینی به مصر و اردن، با یکدیگر همکاری می‌کنند. فرانسه نیز که در نتیجه سیاست تجاری ترامپ مبنی بر وضع تعرفه 20درصدی بر واردات از اتحادیه اروپایی، صادراتش به ایالات متحده کاهش خواهد داشت، فرصت را مغتنم شمرده تا مخالفت خود را با ترامپ در نشست قاهره بیان کند.
علی حریت - گروه بینالمللسیاست مثلث در قبال نوار غزه
سپس ترامپ تمایلش برای این‌که ایالات متحده کنترل غزه را به دست بگیرد را تکرار کرد و این منطقه جنگ‌زده را «یک تکه خارق‌‌‌العاده از املاک» توصیف کرد. وی مجددا پشتیبانی خود از ایده جابه‌جایی 3/2 میلیون نفر فلسطینی ــ که تاکنون نیز چندین‌بار در سرزمین خود آواره شده‌اند ــ را بیان کرد. به گفته او «داشتن یک نیروی [خواهان] صلح مانند ایالات متحده در آنجا، که نوار غزه را کنترل و تملک می‌کند، چیز خوبی خواهد بود». این دیدگاه در حالی بیان شد که پیش‌تر در اسفندماه هم سیسی، عبدالله دوم و مکرون اعلام کرده بودند که تشکیلات خودگردان فلسطین به ریاست محمود عباس باید کنترل اراضی غزه را به دست بگیرد. البته رژیم صهیونی همان موقع این پیشنهاد را رد کرده بود. به گفته کاخ الیزه فرانسه، نشست سه‌جانبه قاهره، به ابتکار مکرون که برای ملاقات با همتایان اردنی و مصری‌‌اش در پایتخت مصر حضور داشت، سازمان‌دهی شده بود. بیانیه آنها، چهار رأس دارد: 1) ادامه آتش‌بس رها شده در 28 اسفند؛ 2) کمک بشردوستانه به غزه؛ 3)تبادل گروگان ــ زندانی میان حماس و رژیم اسرائیل؛ و 4) برنامه‌ریزی برای حکمرانی پس از جنگ در نوار غزه تخریب شده. بیانیه مشترک اعلام می‌کند که «حکمرانی، قانون و نظم و امنیت در غزه، همچنین در سراسر اراضی فلسطینی، باید یگانه مسئولیت یک تشکیلات فلسطینی استحکام‌یافته باشد». البته او همچنین اظهار کرد که «حماس نباید نقشی در این حکمرانی داشته باشد و نباید پس از این تهدیدی برای اسرائیل ایجاد کند». به نظر می‌رسد تنها در این زمینه استثنایی، سیاست فلسطینی دولت فرانسه با متحد آمریکایی‌اش و صهیونیست‌ها یکسان است اما از طرفی، مکرون بیان کرد که به‌شدت مخالف هرگونه تغییر مکان (آوارگی) فلسطینی‌هاست. وی همچنین از تدوین یک برنامه ساخت‌و‌ساز غزه پشتیبانی می‌کند. چنین برنامه‌ای پیش‌تر هم توسط اتحادیه عرب مورد پذیرش قرار گرفته بود. در نشست فوق‌‌‌العاده 14اسفند 1403 اعضای این سازمان با پیشنهاد مصر مبنی بر اختصاص 53 میلیارد دلار به بازسازی نوار غزه موافقت کرده‌اند. البته تعهدات مالی مشخصی بر عهده دولت‌های عضو گذاشته نشد و بیانیه نهایی، برپایی یک کنفرانس بین‌المللی دیگر در قاهره جهت تأمین سرمایه را پیش‌بینی کرد. در همین راستا، اکنون مصر و اردن همچنان در تلاش برای جلب حمایت دیپلماتیک و اقتصادی شیخ‌نشین‌های ثروتمند خلیج‌فارس از عدم جابه‌جایی فلسطینی‌ها هستند. مصر و قطر، به همراهی آمریکا در 26 دی سال گذشته توانسته بودند با میانجی‌گری بین رژیم‌صهیونیستی و حماس، بر سر آتش‌بس و تبادل اسرا ــ زندانیان به توافق برسند. با اجرای آتش‌بس، در ششم بهمن ترامپ خواستار آن شد که ساکنان نوار غزه به دو کشور مصر و اردن جابه‌جا شوند.
چرخش قابل توجه متحدان آمریکا
به‌‌رغم این‌که پس از اسرائیل (با میانگین سالانه 3.8میلیارد دلار)،مصر با 1.3میلیارد و اردن با 1.2میلیارد دلار در سال، بیشترین کمک مالی را از آمریکا دریافت می‌کنند، ترامپ در22 بهمن احتمال قطع کمک خارجی کشورش به مصر و اردن در صورت امتناع آنها از پذیرش پناهندگان فلسطینی را مطرح کرد و فردای آن، طی دیداری با عبدالله دوم مسأله انتقال غزه‌ای‌ها به اردن را مجددا پیش کشید. با وجود این، هر دو متحد خاورمیانه‌ای آمریکا از پذیرش این پیشنهاد خودداری کرده‌اند. مصر به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور غرب آسیا با 116میلیون نفر و 24.1درصد تورم در سال میلادی گذشته، در نتیجه جنگ داخلی سودان و پناهندگی 1.2میلیون شهروند سودانی به مصر، اقتصادش ناگهان تحت فشار مضاعف قرار گرفته است و از آغاز جنگ غزه به دلیل کاهش 60درصدی درآمد ترانزیتی از کانال سوئز، 20میلیارد دلار ضرر کرده است. بیش از 50درصدجمعیت11.5میلیونی اردن نیز اصالت فلسطینی دارند واقتصاد ضعیف این کشور،با نرخ 46درصد بیکاری جوانان، تحمل پناهنده فلسطینی بیشتر را نخواهد داشت. اکنون این دو کشور علیه طرح‌های عبری ــ آمریکایی برای اشغال غزه و فرافکنی جمعیت فلسطینی به مصر و اردن، با یکدیگر همکاری می‌کنند. فرانسه نیز که در نتیجه سیاست تجاری ترامپ مبنی بر وضع تعرفه 20درصدی بر واردات از اتحادیه اروپایی، صادراتش به ایالات متحده کاهش خواهد داشت، فرصت را مغتنم شمرده تا مخالفت خود را با ترامپ در نشست قاهره بیان کند.