درسطح جهانی، شهرهایی مانند سنگاپور، دبی وآمستردام دربه‌کارگیری راهکارهای مبتنی برهوش مصنوعی پیشرو هستند. در ایران نیز شهرهای بزرگی همچون تهران، مشهد، اصفهان و شیراز درحال بررسی واجرای کاربردهای هوش مصنوعی برای حل مشکلات شهری هستند. این مقاله، چگونگی تحول زندگی شهری با هوش مصنوعی و نحوه بهره‌گیری شهرهای ایران از این پیشرفت‌ها را بررسی می‌کند.

امنیت شهری
افزایش امنیت شهری از طریق هوش مصنوعی شامل موارد زیر است:
نظارت هوشمند: سیستم‌های پیشرفته هوش مصنوعی می‌توانند تصاویر ویدیویی را تحلیل کرده و فعالیت‌های غیرعادی را تشخیص دهند، که این امربه پیشگیری ازجرایم کمک می‌کند.ایران نیز دربخش‌های مختلفی ازجمله امنیت ومدیریت ترافیک در حال سرمایه‌گذاری در این حوزه است.
پیش‌بینی جرم: با تحلیل داده‌های جرائم گذشته، هوش مصنوعی می‌تواند نقاط پرخطر را شناسایی کند وبه نیروهای انتظامی در توزیع بهتر منابع کمک کند. این روش درشهرهایی مانند لس‌آنجلس اجرا شده وبرخی شهرهای ایران نیز درحال بررسی آن هستند.
مدیریت بحران: هوش مصنوعی می‌تواند وقوع بلایای طبیعی را با تحلیل داده‌های محیطی پیش‌بینی کند و امکان تخلیه به‌موقع و توزیع منابع را فراهم آورد. با توجه به خطر بالای زلزله در ایران، اجرای سامانه‌های هشدار زودهنگام مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند جان بسیاری را نجات دهد.

چالش‌ها و ملاحظات اخلاقی
با وجود مزایای فراوان، استفاده از هوش مصنوعی در شهرها چالش‌هایی را نیز به همراه دارد:
نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی: نظارت گسترده مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند مسائل حقوق شهروندی را به همراه داشته باشد.
هزینه‌های بالای اجرا: اجرای پروژه‌های شهری مبتنی بر هوش مصنوعی به سرمایه‌گذاری کلان نیاز دارد.
جابه‌جایی شغلی: خودکارسازی فرآیندهاممکن است برخی‌مشاغل سنتی،مانندجمع‌آوری زباله یامدیریت ترافیک راحذف کند.

پایداری محیط زیست
کاربردهای هوش مصنوعی در حفظ محیط زیست شهری شامل موارد زیر است:
مدیریت هوشمند انرژی: هوش مصنوعی می‌تواند مصرف انرژی را بر اساس الگوهای تقاضا تنظیم کرده و از هدررفت آن جلوگیری کند. تأسیس نخستین پارک ملی هوش مصنوعی در تهران نشان‌دهنده تعهد ایران به بهینه‌سازی مصرف انرژی از طریق هوش مصنوعی است.
پایش کیفیت هوا: سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند سطح آلودگی را به‌صورت لحظه‌ای پایش کرده و منابع آلاینده را شناسایی کنند. این موضوع برای شهری مانند تهران که با بحران آلودگی هوا مواجه است، بسیار حیاتی است.
مدیریت منابع آب: هوش مصنوعی می‌تواند توزیع آب را بهینه کند و نشت‌های احتمالی را شناسایی کند. این امر برای شهرهایی مانند اصفهان که با مشکل کمبود آب روبه‌رو هستند، بسیار مهم است.

کاهش ترافیک و آلودگی
ترافیک یکی از مشکلات اساسی در شهرهای ایران است. هوش مصنوعی راهکارهای زیر را ارائه می‌دهد:
چراغ‌های راهنمایی هوشمند:تنظیم زمان‌بندی چراغ‌های راهنمایی براساس داده‌های ترافیکی لحظه‌ای می‌تواندبه روان‌سازی تردد کمک کند.
اپلیکیشن‌های مسیریابی هوشمند: نرم‌افزارهای مسیریابی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به‌روزرسانی‌های لحظه‌ای ترافیک را ارائه داده و بهترین مسیرها را پیشنهاد کنند. در ایران برخی  اپلیکیشن‌ها در حال گسترش خدمات خود هستند.
زمان‌بندی هوشمند حمل‌ونقل عمومی: هوش مصنوعی می‌تواند اوج ترافیک را پیش‌بینی و برنامه حرکت وسایل نقلیه عمومی را بهینه کند.

مزایا و چالش‌های هوش مصنوعی در شهرهای هوشمند ایران

مزایا                                           چالش‌ها
کاهش ترافیک شهری                        نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی
کاهش آلودگی هوا                             هزینه‌های بالای اجرای سیستم‌های هوش مصنوعی
واکنش سریع‌تر به شرایط اضطراری       خطر از دست رفتن مشاغل سنتی
مدیریت بهینه پسماند                          سوگیری‌های احتمالی و مسائل اخلاقی

برای مقابله با آلودگی شهری، هوش مصنوعی اقدامات زیر را پیشنهاد می‌دهد:

مشکل                     راه‌حل هوش مصنوعی
ترافیک شهری            چراغ‌های راهنمایی هوشمند
ناوبری شهری            اپلیکیشن‌های هوشمند مسیریابی
حمل‌ونقل عمومی         زمان‌بندی هوشمند
آلودگی هوا                پایش انتشار آلاینده‌ها
مدیریت زباله             بهینه‌سازی جمع‌آوری زباله

حمیدرضا افراشته - روزنامه نگار