printlogo


نقدی بر کتاب «محدودیت صفر» نوشته جو ویتالی
همه چیز در درون شماست؟!
جوزف ویتالی یا جو ویتالی (Joseph Vitale؛زاده ۱۲دسامبر ۱۹۵۳) یکی از نویسندگان و مروجان قانون جذب است. ویتالی به‌دلیل حضورش در فیلم «راز» و نوشتن کتاب‌های «عامل جاذب» و «محدودیت صفر» مشهور شده و همچنین کتب ذن و هنر نوشتن، کلید و ایمان و هر دقیقه یک مشتری زاده می‌شود را نیز نوشته است.

وی سال۲۰۰۵ با نوشتن کتاب «عامل جذب، ۵قدم آسان برای خلق ثروت یاهرچیز دیگری»، توانست عنوان پرفروش‌ترین کتاب را به‌دست بیاورد.ویتالی با نوشتن کتاب‌های عامه‌پسند و شبه‌علمی در زمینه بازاریابی و کسب‌وکار، توانسته است شهرتی برای خود پیدا کند.
یکی ازمباحثی که ویتالی در سطح زیادی مطرح کرده،بحث «هواپونوپونو» است. هواوپونوپونو یا هواپونوپونو (Ho’oponopono) یک شبه‌معنویت دارای آسیب، با محوریت پاک‌سازی درون انسان است. در هواپونوپونو افراد با بخشش، عشق و دگرگونی درون خود را از اشتباهات و خاطرات گذشته پاک‌سازی می‌کنند. کلمه هواپونوپونو به معنی «درست‌کردن اشتباه» یا «تصحیح» است. در آموزه‌های هواپونوپونو بومیان هاوایی آمده که منشأ اتفاقات ناگوار و اشتباهات انسان، افکار آلوده‌شده با خاطرات تلخ گذشته است.
محدودیت صفر یعنی وضعیتی که انسان در آن هیچ محدودیتی ندارد و به قدرت مطلق یا قدرت بی‌نهایت تبدیل می‌شود. این وضعیت به معنای تبدیل‌شدن به روح الهی یا خداست که الهامات را به ذهن جاری می‌کند. در مقابل این وضعیت شرایطی است که ذهن درگیر خاطرات است و انسان را محدود می‌سازد روش هواپونوپونو می‌آموزد که با چهار عبارت دوستت دارم، ببخشید، متاسفم و متشکرم می‌توانیم از همه خاطرات عبور کنیم و به وضعیت صفر برسیم. در این صورت می‌توانیم روی همه امور عالم اثر بگذاریم. تمام رنج‌ها و مشکلات عالم به عهده ماست، چون ما با درگیر شدن در خاطرات آنها را ایجاد می‌کنیم و می‌توانیم با رفتن به وضعیت صفر آنها را اصلاح نماییم. برای این‌که جلوی وقوع اتفاقات ناگوار و اشتباهات گرفته شود، باید انرژی نادرست ناشی از خاطرات و اشتباهات که باعث انسداد، عدم تعادل و بیماری می‌گردد را پاک و آزاد کرد. 
در هواپونوپونوی سنتی، یک جمعی به‌صورت دایره‌وار دور هم می‌نشینند و جلسه با مناجات شروع می‌شود و بحث و گفت‌وگو در مورد مسأله تا وقتی ادامه می‌یابد که افراد به صلح و آرامش برسند. با طلب بخشش و ابراز عشق، مسأله بین افراد حل می‌شود و جلسه با مناجات خاتمه می‌یابد.
با طلب بخشش و ابراز عشق، مسأله و مشکلات بین افراد حل می‌شود. مورنا سیمئونا، یک کاهونا (رهبر روحانی و محرم اسرار) باور داشت: «همه چیز در درون افراد اتفاق می‌افتد.» مورنا معتقد بود که هرآنچه افراد در زندگی خود تجربه می‌کنند، اثرات اعمال خودشان است.
یکی از ابزارهای کنترل ذهن مردم توسط نظام سرمایه‌داری، بحث «کارما» یا «کرمه» است؛ به این معنی که تمام کارها و اتفاقاتی که برای یک شخص در زندگی‌اش اتفاق می‌افتد به علت بازتاب اعمال و افکار گذشته اوست. کرمه یکی از اعتقادهای دینی هندوها بوده و این آموزه کارما باعث می‌شود مستضعفین علیه سرمایه‌داران و ظالمان قیام نکنند، چون علت ظلم و فقر و مشکلات مالی، اجتماعی و ... را کارمای اعمال خود می‌دانند و تقصیری بر دیگران نمی‌بینند. همین کنترل ذهن مردم و عدم قیام و اعتراض به نظام سرمایه‌داری، در هواپونوپونو وجود دارد.
برخی مروجان هواپونوپونوی مدرن بیان می‌کنند هر چیزی که در زندگی تجربه می‌کنیم، با هرکسی که مواجه می‌شویم و هر اتفاقی که برای‌مان رخ می‌دهد به علت باورها، خاطرات، افکار و انرژی‌های درونی ما هستند. این عوامل، آگاهانه یا ناآگاهانه باعث تحقق جهان خارج ما می‌شوند.
راهکار رفع حوادث ناگوار زندگی این است که علت و منشأ حوادث را کنترل و رفع کنیم. با استفاده از بیان عباراتی می‌‌شود باورها، خاطرات، افکار و انرژی‌های درونی منفی را پاک‌سازی کنیم. در هواپونوپونو عبارات 1. متأسفم، 2. لطفا مرا ببخش، 3. متشکرم و 4. دوستت دارم، راه رهایی از این خاطرات و انرژی‌های ناخواسته معرفی می‌شوند. 
این عبارت‌ها را باید خطاب به خداوند، ضمیر ناخودآگاه یا کودک درون بیان کنیم تا به لحظه حال و بدون خاطره دست‌یابیم. هواپونوپونوی مدرن بیان می‌کند که هیچ‌چیزی جز خودمان وجود ندارد و هیچ‌کسی جز خودمان نیازمند پاک‌شدن و رهایی نیست. برای حل مسأله، باید به درون خودمان رجوع کنیم نه شخص یا چیز دیگری. مشکل، هر چیزی که باشد و توسط هرکسی یا چیزی که ایجاد شده باشد، تنها نقطه‌ای که باید به آن رجوع کنیم تا مسأله برطرف شود، درون خودمان است.با این بیان، اگر کسی به ما ظلم کرد و حق ما را پایمال نمود، باید برای حل مسأله و مشکل، فقط به درون خودمان توجه کنیم. این ادبیات شبه‌روان‌شناسی، شبه‌اخلاقی و شبه‌علمی باعث می‌شود سرمایه‌داران و ظالمان عالم به‌راحتی به کار خود ادامه دهند و مستضعفین و مظلومان عالم اعتراض و شورشی علیه آنان نداشته باشند. روش هواپونوپونو فرآیندی است که در آن مسئولیت اتفاقات زندگی، کلا بر عهده شخص گذاشته می‌شود و عوامل بیرونی اعم از انسانی یا طبیعی نادیده گرفته می‌شود. علاوه‌براین‌که این آموزه، کنترل ذهنی برای خدمت به ثروتمندان را فراهم می‌کند، باعث می‌شود یک زیست خیالی و توهمی ایجاد گردد و افرادچون عوامل دیگر اثرگذار درموفقیت وکسب آرامش را نادیده گرفته و به‌صورت افراطی بر نیروهای درونی و ارادی خود متمرکز می‌شوند طبیعتا، آرامش و موفقیت را کسب نکرده و دچار افسردگی و عدم رضایت از زندگی می‌گردند. انسان باید در کنار مثبت‌اندیشی، واقع‌نگر نیز باشد.در سال ۱۹۷۶، مورنا سیمئونا که یک کاهونا (رهبر روحانی و محرم اسرار) بود، روش هواپونوپونو را از جمعی، به فردی تغییر داد. علت این کاروی باوری بودکه وی داشت:«همه چیز در درون افراد اتفاق می‌افتد.» از این رو فرآیند حل مسأله هواپونوپونو را از حالت گروهی، به حالت فردی و درونی تبدیل کرد و هواپونوپونوی مدرن را ایجاد نمود.
دکتر ایهالیاکالا هیولن، روان‌شناس اهل هاوایی، روش به‌روز شده هواپونوپونو را از مورنا فرا گرفته و به دکتر جو وایتلی هم آموخت و وی هواپونوپونو را در کتاب محدودیت صفر تبیین و منتشر کرد. محدودیت صفر، داستان آشنایی جو ویتالی با یک استاد معنوی به نام ایهالیا کالاهیولن است. در این کتاب آموزه مشترک هواپونوپونو و قانون جذب، مورد تأکید قرار می‌گیرد. محدودیت صفر، از این حرف می‌زند که همه چیز در درون شماست و نگاه شما به هر چیزی است که نسبت آن با شما را معین می‌کند. [1]

درباره قانون جذب
این همان آموزه قانون جذب است که بیان می‌کند افکار و احساسات درونی شماست که اتفاقات جهان را رقم می‌زند. ویتالی در این کتاب، داستان آشنایی خودش با ایهالیاکالا هیولن و پاک‌سازی به شیوه بومیان را بیان می‌کند و با استفاده از روش هواپونوپونو و ازبین‌بردن افکارمنفی،راه رسیدن وجذب ثروت وموفقیت رابیان می‌کند.ویتالی معتقداست اگر به هواپونوپونو ایمان داشته باشید، معجزات زیادی به سمت زندگی شما خواهند آمد؛ درحالی‌که هواپونوپونو و قانون جذب، مباحثی خرافی هستند و هیچ دلیل معتبری بر کارایی آنان وجود ندارد.قانون جذب(Law of attraction)،یکی از آموزه‌های اصلی تفکر نوین بوده و تفکر نوین، یک دین جدید با محوریت قدرت ذهن است.تفکر نوین بیان می‌کند که تفکرات مثبت یا منفی باعث می‌شونددرعالم خارج، اتفاقات خوب یا بد درزندگی فردبیفتد.دراین مکتب همه چیز در درون انسان اتفاق می‌افتد؛ به‌عنوان‌مثال اگر انرژی خوبی در درون جاری شود، اتفاقات خوبی در خارج از بدن و در جهان هستی برای شخص رخ می‌دهد. تفکر نوین می‌گوید که انسان‌ها وتفکرات‌شان از انرژی خالص ساخته شده‌اند وهمچنین انرژی‌های مشابه می‌توانند انرژی‌های مشابه را جذب کنند. این شرایط را به‌عنوان قانون جذب معرفی می‌کنند.با قانون جذب، افراد ‌می‌توانند سلامتی، ثروت یا روابط شخصی خود را بهبود بخشند.نکته مهم این است که قانون جذب، یک خرافه است.شواهد علمی تجربی برای اثبات آن نداریم و در دسته‌بندی مباحث علمی،یک شبه‌علم شناخته می‌شود که موضوعی برای سرگرمی به‌شمار می‌رود.

پی‌نوشت:
[1]. کتاب محدودیت صفر، جو ویتالی و ایهالیاکالا هیولن، مترجم: مژگان جمالی، انتشارات کتیبه فارسی، 1396.

محمدجواد نصیری - عضو گروه علمی معنویت‌های نوپدید حوزه علمیه قم