نقدی بر فیلم «سونسوز»
مردمان ساده و مردمان خوب هنوز میفهمند
«سونسوز» فیلمی ناتورالیستی با بیانی کمیک و تراژدی ساخته رضا جمالی و تهیهکنندگی سلمان عباسی همه را در جشنواره چهلوسوم غافلگیر کرد.
این فیلم روایت یک جامعه کوچک روستایى است که در آنجا طی اتفاقاتى صحبت از حقوق زنان مىشود؛ مستندسازى داریم که فیلمى در مورد نازایى زنان روستا مىسازد و روستاییان متوجه مىشوند و فیلم و راشهاى او را مىسوزانند. ٢٠سال از این ماجرا میگذرد تا اینکه خانم دکترى به روستا آمده و متوجه مىشود که عمده مشکلات از مردان روستا بوده و بعد از اینکه مرد فیلمساز متوجه مسأله میشود، تصمیم میگیرد دوباره فیلمى بسازد و اینبار حقوق زنان را به این جامعه کوچک خاطر نشان کرده و گذشته را جبران کند اما مشکلات زیادى در این راه پیشرو دارد که دستمایه داستان و طنز فیلم میشوند. فیلم بهدرستی خود را درگیر پیچیدگیهای فرمی نمیکند. دوربین ثابت است و اساس تمرکز بر روایت داخل قاب بوده و میزانسندهی با عمق میدان، نقش کلیدی در روایت ماجرا ایفا میکند. کارگردان با تسلط بالایی در استفاده از جلو، میانه و انتهای قاب، داستانش را پیش میبرد و این قرارداد درونی را تا پایان فیلم حفظ میکند. ما در فورگراند شاهد اتفاقات طنز هستیم و تلخیها همه در میانه و بیشتر در پسزمینه قاب رخ میدهد و در تمام لانگشاتها از طبیعت و کاراکترها، در آرامش هستند، گویی فیلمساز به ما یادآور میشود که جدایی از طبیعت یا شاید فراموشی طبیعت خودمان موجب بحرانهای متعدد در زندگی امروزی شدهاند. فیلم با تکیه بر استفاده از نور طبیعی همچنان در حفظ اصالت فرمی خود میکوشد، ترکیب غالب فیلم با نابازیگران کهنسال شوخ و شیرینبیان آذری بوده و تنها هنرپیشه حرفهای فیلم خانم دکتر روستاست. این انتخاب بهخوبی با فرم فیلم هماهنگ است. دکتر باید فردی حرفهای و متخصص باشد تا بتواند در کار خود موفق شود و در عین حال، جامعه روستا نیز باید بهطور واقعی و صادقانه نمایانگر خود باشد. در این فیلم تصویربرداری از بازیگران نقش بالایی در ارائه فرم روایی دارد و در این همراهی تصاویر بدیع طبیعت بکر آذربایجان با قابهای زیبا لذت بصری فیلم راغنیتر میکند.موسیقی با مینیمالترین حجم ممکن در فیلم حضور دارد وچیزی را برتماشاگر تحمیل نمیکند.با دیدن فیلم متوجه میشویم که با کارگردانی دانا و آگاه مواجهیم که نوع روایت و ابزار بیانی مدیوم خود را برای رسیدن به فرم مطلوبش بهخوبی میشناسد و زهی سعادت با وجود اینکه فیلم به زبان ترکی و با زیرنویس فارسی نمایش داده میشود با اقبال منتقدان و رضایت تماشاگران عادی سینما نیز مواجهه شده که این امر متضمن پیامی مهم برای سینماگران و هنرمندان است؛ مردمان ساده و مردمان خوب ، میفهمند.
بهزاد زهرایی | منتقد و مدرس سینما