روابط تهران-ریاض در یک نگاه
تردید نیست سفر وزیر دفاع عربستان به تهران در شرایط کنونی، حائز اهمیت است.نگاهی به سوابق سفرهای مقامات دو کشور نشان میدهد زمان زیادی از دیدار آخرین مقام بلندپایه عربستان به تهران میگذرد و چهبسا این امر را باید به روابط نهچندان گرم و رقابتآمیز دو کشور در دو دهه گذشته ارجاع داد.
این تنها درسایه میانجیگری چین بود که تهران وریاض تن به ازسرگیری مناسبات دوجانبه دادند و بدینترتیب گامهای اولیه برای رفع سوءتفاهمها و بازبینی روابط دوطرفه، بهعنوان یک حرکت پیشنیاز برای منتفع شدن طرفین از معاهدات همکاری بلندمدت با چین، برداشته شد.خالد بن سلمان،برادرناتنی ولیعهد عربستان که هماینک مرد اول وهمهکاره این کشور نفتخیز و قبلهگاه مسلمانان جهان بهشمار میرود، جزو مقربان دربار و فرد مورد اعتماد ولیعهد این کشور بهشمار میرود و به همین دلیل، محمد بن سلمان، وزارت دفاع را که شخصا آن را بعد از تصدی پست سلطنت از سوی پدرش، برای خود اختصاص داده بود،به خالد سپرد. چنانکه وزارت نفت را به برادر ناتنی دیگرش واگذار کردوامارت چند منطقه و استان این کشور را نیزبه سایر برادران تنی وناتنی خود، اختصاص داد.بدین ترتیب کابینه این کشورشاهدحضور همزمان چند تن از فرزندان ملکسلمان است که ناشی از به قدرت رسیدن محمد بن سلمان در راس حاکمیت این کشور است.
آشکار است ولیعهد پرقدرت عربستان با گسیل برادر کوچکترش به تهران، درصدد بازگشایی صفحه جدیدی از روابط کشورش با جمهوری اسلامی ایران است. دراین میان اگر موضوعات ریزودرشت دیگری مانند مذاکرات غیرمستقیم کنونی بین تهران و واشنگتن، سفر قریبالوقوع ترامپ به ریاض وهمچنین ناتوانی آمریکا ازمقابله باحوثیها وخاموش کردن صدای رعدآسای موشکهای بالستیکشان در حمایت از مقاومت فلسطین و رفع خطر از تاسیسات نفتی عربستان و امارات درنظر گرفته نشود، موضوعات قابل اعتنایی چون بحران غزه و تمایلات توسعهطلبانه رژیم صهیونیستی و تجاوز این رژیم به خاک سوریه و لبنان حساسیت عربستان را برانگیخته و آنها را به سمت بهرهگیری از ظرفیتهای نیرومند ایران، متمایل کرده است.بهویژه اینکه اخیرا نقشههایی ازطرح متوهمانه صهیونیستهابرای شکلگیری اسرائیل بزرگ منتشر شده که بجز عراق، سوریه و لبنان، مناطق وسیعی از خاک عربستان رانیز دربر گرفته است. در همین جا، اهمیت بالای فرمایشات رهبر معظم انقلاب درباره مفید بودن روابط دو کشور و این که گسترش این روابط، دشمنانی دارد، نمود پیدا میکند.
البته باید درنظر گرفت ریاض، اخیرا مقصد سفرهای متوالی مقامات آمریکایی بوده و چهبسا بنسلمان متمایل است نقش میانجیگرایانهای بین تهران و واشنگتن ایفا کند؛ زیرا او مانند سایر شیوخ عرب حوزه خلیجفارس، بهدرستی از نتایج عمیقا وخیم و ویرانگر هرگونه مواجهه نظامی بین ایران و آمریکا در غرب آسیا آگاه است و به همین خاطر درصدد است شانس خود را برای ایفای نقش پیشدستانهای در کاهش تنش ودستیابی به یک توافق حداقلی میان دوخصم لدود و قدیمی، بیازماید.
البته سیاست ثابت، قدیمی و شناختهشده جمهوری اسلامی ایران برای برقراری روابط برادرانه و همکاری مودتآمیز به منظور حفظ ثبات و امنیت بومی خلیج فارس، ولیعهد عربستان و سایر شیوخ عرب را نسبت به نیت صادقانه و بیشائبه ایران جهت گسترش و تعمیق مناسبات دوجانبه متقاعد کرده است و به نظر میرسد این فهم متقابل، به توسعه روابط و دفع خطر تهدیدات خارجی بینجامد.
یوسف قوچانی غروی - مدیرمسئول