سایه چالش‌ها بر سر مذاکرات ایران و آمریکا
روابط ایران و آمریکا، همواره دستخوش چالش‌های متعددی بوده است. برای درک بهتر این چالش‌ها، ضروری است آنالیز دقیقی از زمینه‌های تاریخی، تمدنی، ایدئولوژیک، ژئوپلیتیک و استراتژیک این روابط ارائه شود.
یکی از اساسی‌ترین چالش‌های میان ایران و آمریکا، چالش تمدنی است. این چالش، منحصر به ایران و آمریکا نیست، بلکه تمدن اسلام با تمدن غرب به طور کلی در چالش است. همان‌طور که تمدن چین نیز با تمدن غرب چالش دارد. آمریکا، به عنوان آوانگارد (پیشرو) تمدن غرب و ایران به عنوان آوانگارد تمدن مسلمان، در این چالش نقش محوری ایفا می‌کنند.
نکته قابل توجه این که چالش تمدنی ایران صرفا به دوران بعد از اسلام مربوط نیست و تمدن ایران قبل از اسلام رقیب تمدن یونانی-رومی بوده است. ایرانیان پیش از اسلام جنگ‌های متعددی با روم بر سر کنترل غرب آسیا تجربه کرده‌اند.اهمیت این چالش تمدنی در این است که رابطه ایران و آمریکا امروز، ریشه در رابطه ایران و روم قبل از اسلام دارد. جنگ‌های ایران و یونان در زمان خشایار شا، همچنان در تحولات امروز خود را نشان می‌دهد. ساخت فیلم «۳۰۰» توسط آمریکا، با هدف نشان دادن چالش ایران و یونان در چند هزار سال پیش، گواهی بر این مدعاست.آمریکا در این فیلم، با هدفی کاملا آشکار، ایرانی‌ها را وحشی و یونانی‌ها را متمدن نشان می‌دهد. این اقدام با هدف القای این پیام صورت می‌گیرد که آمریکابه عنوان نماینده تمدن غرب، با ایرانی طرف است که نماینده وحشی‌گری است. با کنار هم قرار دادن فیلم ۳۰۰، فیلم «بدون دخترم هرگز» و فیلم «آرگو»، می‌توان به این نتیجه رسید که آمریکا همواره تلاش کرده ایرانی‌ها راوحشی وغربی‌ها رامتمدن جلوه دهد. این چالش، چه در زمان ایران و یونان در دوره خشایار شا، چه در زمان اسکندر با فیلم «اسکندر» و چه در ایران و آمریکای امروز در فیلم‌هایی مانند «بدون دخترم هرگز» و «آرگو» همواره وجود داشته است.
محور دوم چالش بین ایران و آمریکا، چالش بین تئوری سکولاریسم و دین‌گرایی است. ایران، سمبل تئوری دین‌گرایی و آمریکا، سمبل تئوری سکولاریسم است. این چالش که همواره در طول تاریخ وجود داشته، اکنون در چالش ایران و آمریکا خود را نشان می‌دهد. دعوای حقوق بشر بین ایران و آمریکا نیز ناشی از همین اختلاف ایدئولوژیک است. آمریکا معتقد است همه باید از یک تئوری سکولار پیروی کنند، درحالی که ایران با تکیه بر دین‌گرایی، حقوق بشر خود را تعریف می‌کند.چالش سوم،چالش ژئوپلیتیک‌است.ایران،ازنظرژئوپلیتیک،درجایگاهی استثنایی درکره زمین قراردارد.همین موقعیت استثنایی، باعث شده آمریکا، به عنوان یک ابرقدرت خواستار سلطه بر جهان، نتواند از ایران چشم‌پوشی کند. آمریکا می‌خواهد بر ایران مسلط باشد، همان‌گونه که در دوره پهلوی مسلط بود. اما ایران امروز، نمی‌خواهد مانند ایران پهلوی تحت سلطه آمریکا باشد و به همین دلیل با آمریکا چالش پیدا کرده است.چالش نهایی، چالش استراتژیک است که پس از انقلاب 57 ایجاد شده است. به همین دلیل، پرونده‌های چالش بین ایران و آمریکا بسیار زیاد است. در دوره پهلوی، ایران چالشی با آمریکا نداشت، اما از ۲۲ بهمن به بعد، این چالش‌ها به وجود آمدند. این چالش، در تمامی پرونده‌ها از جمله پرونده تحریم و پرونده مصادره اموال ایران قابل مشاهده است.ایران به دلیل دین‌گرا بودن، موقعیت ژئوپلیتیک مهم و پیشینه تمدنی خود، در چالش استراتژیک با آمریکا قرار گرفته است. آمریکا نیز به دلیل چالش تمدنی با ایران و چالش ژئوپلیتیک، در استراتژی خود نسبت به ایران این چالش‌ها را لحاظ می‌کند.
به طور کلی، چالش استراتژیک، برآیند تمامی چالش‌هایی است که پیش از این ذکر شد. این چالش، باعث می‌شود آمریکا، ایران را تحریم کند، شاه ایران را به آمریکا راه دهد و دانشجویان ایران سفارت آمریکا را بگیرند. حمله آمریکا به طبس نیز یک پرونده دیگر از چالش‌های ایران و آمریکاست. بسیاری از این پرونده‌ها هنوز بسته نشده و همچنان باز است. پرونده بلوکه کردن اموال ایران که بلافاصله بعد از۲۲ بهمن توسط آمریکا آغاز شد، همچنان باز است.
متن کامل را در «جام‌جم آنلاین » بخوانید
مصطفی مصلح‌زاده | سفیر پیشین ایران در اردننکته قابل توجه این که چالش تمدنی ایران صرفا به دوران بعد از اسلام مربوط نیست و تمدن ایران قبل از اسلام رقیب تمدن یونانی-رومی بوده است. ایرانیان پیش از اسلام جنگ‌های متعددی با روم بر سر کنترل غرب آسیا تجربه کرده‌اند.اهمیت این چالش تمدنی در این است که رابطه ایران و آمریکا امروز، ریشه در رابطه ایران و روم قبل از اسلام دارد. جنگ‌های ایران و یونان در زمان خشایار شا، همچنان در تحولات امروز خود را نشان می‌دهد. ساخت فیلم «۳۰۰» توسط آمریکا، با هدف نشان دادن چالش ایران و یونان در چند هزار سال پیش، گواهی بر این مدعاست.آمریکا در این فیلم، با هدفی کاملا آشکار، ایرانی‌ها را وحشی و یونانی‌ها را متمدن نشان می‌دهد. این اقدام با هدف القای این پیام صورت می‌گیرد که آمریکابه عنوان نماینده تمدن غرب، با ایرانی طرف است که نماینده وحشی‌گری است. با کنار هم قرار دادن فیلم ۳۰۰، فیلم «بدون دخترم هرگز» و فیلم «آرگو»، می‌توان به این نتیجه رسید که آمریکا همواره تلاش کرده ایرانی‌ها راوحشی وغربی‌ها رامتمدن جلوه دهد. این چالش، چه در زمان ایران و یونان در دوره خشایار شا، چه در زمان اسکندر با فیلم «اسکندر» و چه در ایران و آمریکای امروز در فیلم‌هایی مانند «بدون دخترم هرگز» و «آرگو» همواره وجود داشته است.
محور دوم چالش بین ایران و آمریکا، چالش بین تئوری سکولاریسم و دین‌گرایی است. ایران، سمبل تئوری دین‌گرایی و آمریکا، سمبل تئوری سکولاریسم است. این چالش که همواره در طول تاریخ وجود داشته، اکنون در چالش ایران و آمریکا خود را نشان می‌دهد. دعوای حقوق بشر بین ایران و آمریکا نیز ناشی از همین اختلاف ایدئولوژیک است. آمریکا معتقد است همه باید از یک تئوری سکولار پیروی کنند، درحالی که ایران با تکیه بر دین‌گرایی، حقوق بشر خود را تعریف می‌کند.چالش سوم،چالش ژئوپلیتیک‌است.ایران،ازنظرژئوپلیتیک،درجایگاهی استثنایی درکره زمین قراردارد.همین موقعیت استثنایی، باعث شده آمریکا، به عنوان یک ابرقدرت خواستار سلطه بر جهان، نتواند از ایران چشم‌پوشی کند. آمریکا می‌خواهد بر ایران مسلط باشد، همان‌گونه که در دوره پهلوی مسلط بود. اما ایران امروز، نمی‌خواهد مانند ایران پهلوی تحت سلطه آمریکا باشد و به همین دلیل با آمریکا چالش پیدا کرده است.چالش نهایی، چالش استراتژیک است که پس از انقلاب 57 ایجاد شده است. به همین دلیل، پرونده‌های چالش بین ایران و آمریکا بسیار زیاد است. در دوره پهلوی، ایران چالشی با آمریکا نداشت، اما از ۲۲ بهمن به بعد، این چالش‌ها به وجود آمدند. این چالش، در تمامی پرونده‌ها از جمله پرونده تحریم و پرونده مصادره اموال ایران قابل مشاهده است.ایران به دلیل دین‌گرا بودن، موقعیت ژئوپلیتیک مهم و پیشینه تمدنی خود، در چالش استراتژیک با آمریکا قرار گرفته است. آمریکا نیز به دلیل چالش تمدنی با ایران و چالش ژئوپلیتیک، در استراتژی خود نسبت به ایران این چالش‌ها را لحاظ می‌کند.
به طور کلی، چالش استراتژیک، برآیند تمامی چالش‌هایی است که پیش از این ذکر شد. این چالش، باعث می‌شود آمریکا، ایران را تحریم کند، شاه ایران را به آمریکا راه دهد و دانشجویان ایران سفارت آمریکا را بگیرند. حمله آمریکا به طبس نیز یک پرونده دیگر از چالش‌های ایران و آمریکاست. بسیاری از این پرونده‌ها هنوز بسته نشده و همچنان باز است. پرونده بلوکه کردن اموال ایران که بلافاصله بعد از۲۲ بهمن توسط آمریکا آغاز شد، همچنان باز است.
متن کامل را در «جام‌جم آنلاین » بخوانید