رقابت پرگاز بر سر پارس جنوبی
اواخر سال 1402 بود که جواد اوجی، وزیر نفت دولت سیزدهم خبر از امضای قرارداد طرح توسعه فشارافزایی میدان گازی و نفتی عظیم پارس جنوبی با چهار شرکت ایرانی شامل اویک، مپنا، قرارگاه خاتم‌الانبیاء و پتروپارس داد، سپس مسئولان نفتی دولت چهاردهم در سال گذشته این موضوع را رد کرده و در زمستان اعلام کردند که این قراردادها آماده امضا است.
با این‌حال چندی پیش محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت اعلام کرد که کشورمان از قطری‌ها در زمینه فشارافزایی میدان گازی پارس‌جنوبی عقب افتاده و باید هر چه سریع‌تر عملیات فشارافزایی با همکاری وزارت نفت و چند شرکت خصوصی سرمایه‌‌گذار در این طرح انجام شود.البته وزیر نفت در رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه بالادست صنعت نفت و گاز ایران از امضای قرارداد فشارافزایی میدان مشترک پارس‌جنوبی با سرمایه‌گذاری حدود ۱۷ میلیارد دلار به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه اخیر یاد کرد و گفت: امیدواریم این قرارداد نیز به‌زودی تنفیذ شود و اجرای آن با مشارکت پیمانکاران بزرگ داخلی آغاز شود.طبق اعلام وزارت نفت، اجرای طرح افزایش فشار در مخزن پارس‌جنوبی به17 تا 20 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد و میزان برداشت گاز به ۹۰ تریلیون فوت مکعب و میعانات گازی به دو میلیارد بشکه افزایش خواهد یافت که حدود ۹۰۰ میلیارد دلار برای کشور درآمدزایی خواهد داشت.
قطر آماده برداشت گازبیشتر
قطر در حال‌حاضر مقدمات فشارافزایی از این میدان را آماده کرده و طبیعتا در آینده‌ای نزدیک بیشتر از کشورمان از میدان گازی عایدی خواهد داشت و این در‌حالی است که با ورود بخش خصوصی به طرح فشارافزایی پارس‌جنوبی، ایران حداقل تا یک سال دیگر بهره‌ای از افزایش تولید گاز نخواهد داشت.از این‌رو کارشناسان معتقدند با توجه به سهم 70 درصدی پارس‌جنوبی از تامین انرژی و سهم 80 درصدی آن در تولید گاز کشورمان، فشارافزایی پارس‌جنوبی از نان شب برای کشورمان با‌اهمیت‌‌تر است.این در حالی است که مهم‌ترین دلیل عقب افتادن این امر به مباحث مالی برمی‌گردد، در حالی‌که چندی قبل وزیر نفت به هماهنگی‌های انجام‌شده شرکت ملی نفت ایران با صندوق توسعه ملی برای تأمین منابع مالی این پروژه اشاره کرد و افزود: این موضوع تا حدودی نهایی شده و این نهایی شدن تا رسیدن به مرحله اجرا مقداری زمانبر است که این مورد به‌زودی حل می‌شود.
ضرورت فشارافزایی
فشارافزایی پارس‌جنوبی علاوه بر درآمدزایی برای کشورمان به ناترازی مصرف و تولید گاز در زمستان و تامین برق تابستان پایان خواهد بخشید، هر چند که نباید طرح‌های مربوط به بهینه‌سازی مصرف نادیده گرفته شود.
همچنین افت فشار مداوم و در نتیجه عقب ماندن ازبرنامه تولید اعلام شده، درکنارعدم توسعه منابع جایگزین تولید برق، باعث شده که ۸۰ درصد برق کشور ازنیروگاه‌های گازی تأمین شود. علاوه بر این، ایران اکنون به واردکننده گاز تبدیل شده و تداوم افت فشار و کاهش تولید گاز می‌تواند در آینده نزدیک عامل اصلی بحران و تنش میان استان‌های کشور مانند منابع آب باشد.
از سوی دیگر مطابق اهداف کمی تعیین‌شده در برنامه هفتم پیشرفت قرار است که در پایان برنامه، تولید گاز خام کشور به یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون متر مکعب برسد. از‌جمله الزام‌های تحقق این هدفف توسعه میادین گازی است و همزمان با افزایش تولید می‌بایست طرح‌های نگهداشت توان تولید هم اجرا شود تا از افت تولید جلوگیری شود.
وضعیت پارس‌جنوبی
طی سه دهه اخیر ایران و قطر به میزان زیادی گاز را از میدان گازی پارس‌جنوبی استخراج کرده‌اند، به همین دلیل افت فشار تولید گاز امری طبیعی است که طی سالیان اخیر در این میدان صورت گرفته است.اما قطری‌ها از همان زمان تاکنون به سمت سفارش‌گذاری برای تهیه سکوهای مورد نیاز برای فشارافزایی و توربوکمپرسورهایی که مورد نیاز است، رفته‌اند که به‌نظر نمی‌رسد بتوانند مشکل فشارافزایی را حل کنند.البته این امر برای کشورمان تبعاتی به همراه خواهد داشت به‌طوری‌که طبیعتا با افزایش فشار گاز در گنبدشمالی که در سمت قطر نامگذاری شده، افزایش می‌یابد و میزان تولید آنها بالا می‌رود و بخشی از گازی که در بخش ایرانی است هم به‌دلیل اختلاف فشاری که ایجاد می‌کند به سمت قطر خواهد رفت.
درهمین خصوص علی کاردر، مدیرعامل اسبق شرکت ملی نفت ایران، گفت: پارس‌جنوبی میدان مشترک است و کشور قطر نیز در حال فشارافزایی است و به‌دلیل این‌که وسعت سرزمینی در این میدان برای آنها بیشتر از ما‌ست؛ قطری‌ها چاه‌های جدیدی حفر می‌کنند و برداشت‌شان را از میدان افزایش می‌دهند و با درنظر گرفتن این مسأله که قطری‌ها هم پروژه فشارافزایی را دارند، هر کشوری که فشارافزایی را زودتر انجام دهد از سهم کشور دیگر هم برداشت می‌کند.
گفتنی است طرح فشارافزایی شامل هفت هاب یا مرکز است که هرکدام شامل چهار سکو است و هر سکو شامل یک سکوی تولید برق، یک سکوی اقامتی و دو سکو برای استقرار کمپرسورهای فشارافزایی است که برآورد هزینه اجرای هر هاب حدود 2.5میلیارد دلار است.
امین محمودی - گروه اقتصادقطر آماده برداشت گازبیشتر
قطر در حال‌حاضر مقدمات فشارافزایی از این میدان را آماده کرده و طبیعتا در آینده‌ای نزدیک بیشتر از کشورمان از میدان گازی عایدی خواهد داشت و این در‌حالی است که با ورود بخش خصوصی به طرح فشارافزایی پارس‌جنوبی، ایران حداقل تا یک سال دیگر بهره‌ای از افزایش تولید گاز نخواهد داشت.از این‌رو کارشناسان معتقدند با توجه به سهم 70 درصدی پارس‌جنوبی از تامین انرژی و سهم 80 درصدی آن در تولید گاز کشورمان، فشارافزایی پارس‌جنوبی از نان شب برای کشورمان با‌اهمیت‌‌تر است.این در حالی است که مهم‌ترین دلیل عقب افتادن این امر به مباحث مالی برمی‌گردد، در حالی‌که چندی قبل وزیر نفت به هماهنگی‌های انجام‌شده شرکت ملی نفت ایران با صندوق توسعه ملی برای تأمین منابع مالی این پروژه اشاره کرد و افزود: این موضوع تا حدودی نهایی شده و این نهایی شدن تا رسیدن به مرحله اجرا مقداری زمانبر است که این مورد به‌زودی حل می‌شود.
ضرورت فشارافزایی
فشارافزایی پارس‌جنوبی علاوه بر درآمدزایی برای کشورمان به ناترازی مصرف و تولید گاز در زمستان و تامین برق تابستان پایان خواهد بخشید، هر چند که نباید طرح‌های مربوط به بهینه‌سازی مصرف نادیده گرفته شود.
همچنین افت فشار مداوم و در نتیجه عقب ماندن ازبرنامه تولید اعلام شده، درکنارعدم توسعه منابع جایگزین تولید برق، باعث شده که ۸۰ درصد برق کشور ازنیروگاه‌های گازی تأمین شود. علاوه بر این، ایران اکنون به واردکننده گاز تبدیل شده و تداوم افت فشار و کاهش تولید گاز می‌تواند در آینده نزدیک عامل اصلی بحران و تنش میان استان‌های کشور مانند منابع آب باشد.
از سوی دیگر مطابق اهداف کمی تعیین‌شده در برنامه هفتم پیشرفت قرار است که در پایان برنامه، تولید گاز خام کشور به یک میلیارد و ۳۴۰ میلیون متر مکعب برسد. از‌جمله الزام‌های تحقق این هدفف توسعه میادین گازی است و همزمان با افزایش تولید می‌بایست طرح‌های نگهداشت توان تولید هم اجرا شود تا از افت تولید جلوگیری شود.
وضعیت پارس‌جنوبی
طی سه دهه اخیر ایران و قطر به میزان زیادی گاز را از میدان گازی پارس‌جنوبی استخراج کرده‌اند، به همین دلیل افت فشار تولید گاز امری طبیعی است که طی سالیان اخیر در این میدان صورت گرفته است.اما قطری‌ها از همان زمان تاکنون به سمت سفارش‌گذاری برای تهیه سکوهای مورد نیاز برای فشارافزایی و توربوکمپرسورهایی که مورد نیاز است، رفته‌اند که به‌نظر نمی‌رسد بتوانند مشکل فشارافزایی را حل کنند.البته این امر برای کشورمان تبعاتی به همراه خواهد داشت به‌طوری‌که طبیعتا با افزایش فشار گاز در گنبدشمالی که در سمت قطر نامگذاری شده، افزایش می‌یابد و میزان تولید آنها بالا می‌رود و بخشی از گازی که در بخش ایرانی است هم به‌دلیل اختلاف فشاری که ایجاد می‌کند به سمت قطر خواهد رفت.
درهمین خصوص علی کاردر، مدیرعامل اسبق شرکت ملی نفت ایران، گفت: پارس‌جنوبی میدان مشترک است و کشور قطر نیز در حال فشارافزایی است و به‌دلیل این‌که وسعت سرزمینی در این میدان برای آنها بیشتر از ما‌ست؛ قطری‌ها چاه‌های جدیدی حفر می‌کنند و برداشت‌شان را از میدان افزایش می‌دهند و با درنظر گرفتن این مسأله که قطری‌ها هم پروژه فشارافزایی را دارند، هر کشوری که فشارافزایی را زودتر انجام دهد از سهم کشور دیگر هم برداشت می‌کند.
گفتنی است طرح فشارافزایی شامل هفت هاب یا مرکز است که هرکدام شامل چهار سکو است و هر سکو شامل یک سکوی تولید برق، یک سکوی اقامتی و دو سکو برای استقرار کمپرسورهای فشارافزایی است که برآورد هزینه اجرای هر هاب حدود 2.5میلیارد دلار است.