هوش مالی کودکان؛ سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای روشن
پیش‌فرض خیلی از والدین این است که کودکی زمان بازی است نه دغدغه‌های مالی اما روان‌شناسی رشد به ما می‌گوید بسیاری از مهارت‌های اساسی زندگی از جمله مهارت‌های مالی، اگر از سال‌های اولیه زندگی آموزش داده شوند در ذهن و شخصیت کودک نهادینه می‌شوند.
درجهانی که مدیریت منابع، برنامه‌ریزی، پس‌انداز و تصمیم‌گیری اقتصادی نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت زندگی افراد دارد، آموزش هوش مالی به کودکان نه‌فقط ضروری،بلکه نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت روی آینده آنهاست.هوش مالی، یعنی توانایی فرد برای درک، مدیریت و استفاده مؤثر از منابع مالی که پایه آن دررفتارهای بسیارساده‌ای در دوران کودکی شکل می‌گیرد.
آموزش مالی از کودکی
چرا باید آموزش مالی را از همان کودکی آغاز کنیم؟ پاسخ در چند نکته کلیدی نهفته است.
نخست آن‌که ذهن کودکان در سال‌های اولیه زندگی پذیرای یادگیری رفتارهای پایدار و الگوبرداری از والدین است. آنها مشاهده‌گران دقیقی هستند. اگر پدر و مادر هنگام خرید درباره پس‌انداز یا بودجه‌بندی حرف بزنند، کودک این زبان را به مرور درک می‌کند و به بخشی از منطق ذهنی‌اش تبدیل می‌شود. ازاین نظر، آموزش مالی فقط آموزش واژه‌ها یا مفاهیم عددی نیست بلکه انتقال رفتار، نگرش و ارزش‌های اقتصادی است.
دوم، آموزش مهارت‌های مالی می‌تواند اعتمادبه‌نفس کودکان را بالا ببرد. وقتی کودک یاد می‌گیرد چگونه پولش را مدیریت کند در حقیقت کنترل بیشتری بر محیط خود احساس می‌کند. این حس کنترل، رابطه مستقیمی با عزت‌نفس او دارد که از عوامل کلیدی سلامت روان هستند.
سوم، در دنیای امروز که مصرف‌گرایی و تبلیغات رنگارنگ، کودکان را هدف گرفته‌اند، تربیت کودکانی با توان تحلیل و تصمیم‌گیری مالی، آنها را در برابر فشارهای اقتصادی و اجتماعی مقاوم‌تر می‌کند. کودکی که فرق نیاز و خواسته را بداند، کمتر در معرض نارضایتی و ناامیدی قرار می‌گیرد.
وظایف والدین برای رشد هوش مالی کودکان
حال این سؤال مطرح می‌شود، والدین چه کارهایی می‌توانند برای رشد هوش مالی فرزندان خود انجام دهند؟
اولین و مهم‌ترین قدم، صحبت‌کردن با کودکان درباره پول است. برخلاف تصور رایج، صحبت درباره مسائل مالی با کودکان موجب اضطراب آنها نمی‌شود، بلکه اگر با زبانی متناسب با سن‌آنها باشد، درک بهتری از دنیای واقعی پیدا خواهند کرد. مثلا می‌توان از کودک خواست در تصمیم‌گیری برای خرید یک خوراکی یا اسباب‌بازی مشارکت کند و درباره قیمت‌ها، کیفیت و انتخاب‌های ممکن گفت‌وگو کرد.
دوم، دادن پول توجیبی منظم به کودکان (نه به‌عنوان پاداش کارهای خانه بلکه به‌عنوان یک مسئولیت) می‌تواند فرصت خوبی برای یادگیری بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی باشد.
والدین می‌توانند همراه کودک، جدول پس‌انداز طراحی کنند و برای اهداف کوچک و بزرگ مالی برنامه بریزند.
سوم، تشویق کودک به مشارکت در خریدهای ساده خانوادگی مانند رفتن به فروشگاه و مقایسه قیمت‌ها، او را با ارزش واقعی کالاها آشنا می‌کند. همچنین بازی‌های آموزشی با محوریت اقتصاد مثل بازی فروشگاه یا ساختن بانک خانگی، می‌تواند آموزش را لذت‌بخش‌تر کند.
و در نهایت، والدین باید الگوی خوبی برای فرزندان‌شان باشند. کودکان بیشتر از شنیدن حرف‌ها، رفتارهای والدین را مشاهده می‌کنند. اگرما به‌عنوان بزرگسال، خریدهای هیجانی انجام دهیم یا از کارت اعتباری بی‌حساب و کتاب استفاده کنیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم فرزندمان در مدیریت مالی منظم داشته باشد.
آموزش هوش مالی، آموزش زندگی است.هرکودکی که امروز یادمی‌گیردچگونه نیازهای خودرامدیریت کند،فردایی روشن‌تر، مستقل‌تر و آگاه‌تر خواهد داشت.
سمانه معماریان - مدرس دانشگاه و روان‌شناس
آموزش مالی از کودکی
چرا باید آموزش مالی را از همان کودکی آغاز کنیم؟ پاسخ در چند نکته کلیدی نهفته است.
نخست آن‌که ذهن کودکان در سال‌های اولیه زندگی پذیرای یادگیری رفتارهای پایدار و الگوبرداری از والدین است. آنها مشاهده‌گران دقیقی هستند. اگر پدر و مادر هنگام خرید درباره پس‌انداز یا بودجه‌بندی حرف بزنند، کودک این زبان را به مرور درک می‌کند و به بخشی از منطق ذهنی‌اش تبدیل می‌شود. ازاین نظر، آموزش مالی فقط آموزش واژه‌ها یا مفاهیم عددی نیست بلکه انتقال رفتار، نگرش و ارزش‌های اقتصادی است.
دوم، آموزش مهارت‌های مالی می‌تواند اعتمادبه‌نفس کودکان را بالا ببرد. وقتی کودک یاد می‌گیرد چگونه پولش را مدیریت کند در حقیقت کنترل بیشتری بر محیط خود احساس می‌کند. این حس کنترل، رابطه مستقیمی با عزت‌نفس او دارد که از عوامل کلیدی سلامت روان هستند.
سوم، در دنیای امروز که مصرف‌گرایی و تبلیغات رنگارنگ، کودکان را هدف گرفته‌اند، تربیت کودکانی با توان تحلیل و تصمیم‌گیری مالی، آنها را در برابر فشارهای اقتصادی و اجتماعی مقاوم‌تر می‌کند. کودکی که فرق نیاز و خواسته را بداند، کمتر در معرض نارضایتی و ناامیدی قرار می‌گیرد.
وظایف والدین برای رشد هوش مالی کودکان
حال این سؤال مطرح می‌شود، والدین چه کارهایی می‌توانند برای رشد هوش مالی فرزندان خود انجام دهند؟
اولین و مهم‌ترین قدم، صحبت‌کردن با کودکان درباره پول است. برخلاف تصور رایج، صحبت درباره مسائل مالی با کودکان موجب اضطراب آنها نمی‌شود، بلکه اگر با زبانی متناسب با سن‌آنها باشد، درک بهتری از دنیای واقعی پیدا خواهند کرد. مثلا می‌توان از کودک خواست در تصمیم‌گیری برای خرید یک خوراکی یا اسباب‌بازی مشارکت کند و درباره قیمت‌ها، کیفیت و انتخاب‌های ممکن گفت‌وگو کرد.
دوم، دادن پول توجیبی منظم به کودکان (نه به‌عنوان پاداش کارهای خانه بلکه به‌عنوان یک مسئولیت) می‌تواند فرصت خوبی برای یادگیری بودجه‌بندی و برنامه‌ریزی باشد.
والدین می‌توانند همراه کودک، جدول پس‌انداز طراحی کنند و برای اهداف کوچک و بزرگ مالی برنامه بریزند.
سوم، تشویق کودک به مشارکت در خریدهای ساده خانوادگی مانند رفتن به فروشگاه و مقایسه قیمت‌ها، او را با ارزش واقعی کالاها آشنا می‌کند. همچنین بازی‌های آموزشی با محوریت اقتصاد مثل بازی فروشگاه یا ساختن بانک خانگی، می‌تواند آموزش را لذت‌بخش‌تر کند.
و در نهایت، والدین باید الگوی خوبی برای فرزندان‌شان باشند. کودکان بیشتر از شنیدن حرف‌ها، رفتارهای والدین را مشاهده می‌کنند. اگرما به‌عنوان بزرگسال، خریدهای هیجانی انجام دهیم یا از کارت اعتباری بی‌حساب و کتاب استفاده کنیم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم فرزندمان در مدیریت مالی منظم داشته باشد.
آموزش هوش مالی، آموزش زندگی است.هرکودکی که امروز یادمی‌گیردچگونه نیازهای خودرامدیریت کند،فردایی روشن‌تر، مستقل‌تر و آگاه‌تر خواهد داشت.
سمانه معماریان - مدرس دانشگاه و روان‌شناس
ضمیمه قفسه کتاب
تیتر خبرها
