خدمت به امام رضا(ع) از فراشی و کفشداری گرفته تا پخش چایی، نذورات، غبارروبی حرم و انجام فعالیت‌هایی در زمینه برگزاری مراسم و شناساندن و معرفی حضرت به زوار و خدام، ثواب بسیاری دارد و مسلمانان بسیاری به‌خصوص ایرانیان، آرزوی آن را دارند. بسیاری حتی اگر نتوانند در این شهر مقدس و بارگاه متبرکه حاضر شوند با دادن سلامی از دور، ارادت خود را به گوش ایشان می‌رسانند و هرگاه گره‌ای در زندگی‌شان می‌افتد، دست به دامان حضرت می‌شوند و از ایشان طلب یاری و مدد می‌کنند و این‌گونه از بار غم و غصه‌های‌شان می‌کاهند.خادمان حرم نیز از هر سن، طبقه و جنسیتی در تلاشند به زوار حضرت خدمت کنند و اين‌گونه دل‌شان را سبک و غبار از زندگی‌شان بتکانند. بسیاری از خدام حرم معتقدند که برکات خدمت در این بارگاه را در زندگی‌شان احساس کرده‌اند و حاضرند حتی در سخت‌ترین شرایط زندگی خود هر طور شده در این حرم و صحن‌های آن حاضر شوند و به نوعی به امام رضا(ع) پناه ببرند تا در حل مشکلات‌شان و باز کردن گره‌های کور زندگی‌شان از ایشان طلب کمک کنند و بدون چشمداشت به زوارشان خدمت‌رسانی کنند. حتی شده با انجام کوچک‌ترین کارها، نگاه ویژه حضرت را به خود و اطرافیان‌شان جلب کنند و روایات و احادیث حضرت را سرلوحه زندگی خود قرار دهند و قدردان توفیقی که بابت خدمتگزاری نصیب‌شان شده باشند و دوستان و اطرافیان‌شان را به قدم نهادن در این مسیر ترغیب کنند. در آستانه ولادت ثامن‌الائمه حضرت رضا(ع) سراغ دو نفر از خادمان حرم حضرت رفتیم و پای صحبت‌های‌شان نشستیم تا از نوکری خود بگویند و برکات آن را در زندگی‌شان بازگو کنند.  

لزوم معرفی زیبایی‌های دین برای مردم 
علی سبحانی 33 ساله از خادمان حرم امام رضا(ع)، هشت سالی است که درآستان قدس به زائران خدمت می‌کند. او می‌گوید: «من طلبه هستم و در حرم حضرت به صورت افتخاری خدمتگزاری می‌کنم. خدمه حضرت اکثرا به‌صورت افتخاری یا خادمیار در آستان قدس مشغول هستند. تعداد اندکی از کارکنان آستان که در بخش اداری خدمت می‌کنند، حقوق‌بگیر آستان هستند اما باقی افرادی که در صحن‌ها مشغولند بدون هیچ نوع دریافتی و با رضایت قلبی به حضرت و زوار خدمت می‌کنند.پدرم حدود 33 سال است که به‌عنوان فراش خادم حرم است و عموهایم کفشدار و خادم حضرت هستند. به نوعی اکثر اقوام و آشنایانم در این بارگاه خدمت می‌کنند که همین باعث ایجاد انگیزه‌ای در من شد که در این فضا حضور پیدا کنم. از جهتی طلبه بودم و لازم بود در بحث نماز جماعت یا پرسش و پاسخ‌های دینی در حرم خدمت کنم و این‌طور شد که درخواست خادمی دادم و توفیق آن نصیبم شد.»
او ادامه می‌دهد: «ابتدا در بخش تبلیغات و احکام حرم فعالیت داشتم و به مرور وارد بخش‌های دیگر شدم و در قسمت‌های چایخانه نیز توفیق خدمت به خدمه و زوار داشتم و اکنون در واحد تبلیغات و رسانه حرم فعالیت دارم. به‌تازگی در بخش رسانه آستان قدس، واحد مکبران جوان راه‌اندازی شده که کودکان 9 تا 11 ساله لباس خادمی بر تن کرده و در رواق‌های مختلف مکبری می‌کنند. در این واحد ما از تمام فعالیت‌های‌شان مستندسازی می‌کنیم، از شرکت در کلاس‌های آموزشی گرفته تا اسکان شبانه آنان در حرم حضرت. این‌گونه سعی داریم به معرفی واحد مکبران جوان و فعالیت‌های آنان به عنوان خدام کوچک حضرت بپردازیم و خانواده‌ها را با این مبحث آشنا کنیم که فرزندان‌شان می‌توانند در حرم خادمی کنند و در جوار این امام رئوف حضور داشته باشند.»
این طلبه مشهدی می‌گوید: «خدام حرم به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند. برخی زیرنظر اماکن متبرکه و برخی زیرنظر اداره تبلیغات آستان قدس فعالیت دارند که هرکدام از این واحدها هشت کشیک خدمت در طول هفته دارند. کشیک من صبح‌ چهارشنبه‌ هر هفته است که به روایتی روز زیارت حضرت رضا(ع) است؛ از ابتدا دلم می‌خواست در این روز توفیق خدمت به حضرت را داشته باشم که خوشبختانه نصیبم شد. حضرت روایت شریفی دارد که در همه جا به آن اشاره می‌کنم و چه خوب می‌شود آن را سرلوحه زندگی‌مان قرار دهیم. مردم به این روایت کلیدی و کاربردی در زندگی خود نیاز دارند.
حضرت می‌فرمایند: «هر وقت مشکلات و گرفتاری‌های زندگی بر شما سخت گرفت از ما اهل‌بیت کمک بگیرید». در شرایط فعلی اقتصادی کشور این روایت بسیار کاربردی است. هرکس در هر جای عالم از راه دور یا نزدیک، فقط کافی است دست روی سینه‌ بگذارد و به حضرت سلام بدهد و از ایشان درخواست کمک کنند؛ قطعا تاثیرات آن را در زندگی خود خواهد دید. روایت دیگری را نیز سرلوحه زندگی‌ام قرار داده‌ام که در آن حضرت می‌فرمایند: «اگر مردم زیبایی‌های دین و سخنان ما را می‌شناختند، بی‌شک از ما پیروی می‌کردند». وقتی می‌بینم شخصی به اهل بیت جسارت می‌کند، آن را پای جهل او می‌گذارم و با با خود می‌گویم این مساله ریشه در عدم معرفی صحیح حضرت به آن شخص دارد. به عنوان طلبه اگر می‌توانستم خوبی‌ها و زیبایی‌های امام رضا(ع) را به او بشناسانم، قطعا آن شخص عبد و خدمه بارگاه حضرت می‌شد. لذا این روایت را سرلوحه زندگی‌ام قرار داده‌ام و در مواجهه با مردم و زوار سعی دارم زیبایی‌های دین را به آنها معرفی کنم». 
وی ادامه می‌دهد: «با توجه به اين‌که پدرم خادم حضرت بودند و به مدت 24 ساعت در هفته (یک شبانه‌روز) در حرم خدمت می‌کردند با این فضا و تاثیرات آن روی زندگی آشنا بودم. وقتی پدرم از خاطراتش می‌گفت که مثلا فلان زائر امروز در حرم شفا گرفت و... لذت می‌بردم و در ذهنم تصور می‌کردم که یک روز من هم در خانواده خودم چنین مباحثی را برای فرزندانم مطرح و از خاطرات خدمتم در حرم بگویم که این توفیق نصیبم شد.سال‌هاست هر هفته به حرم می‌روم و کل هفته را با این امید سپری می‌کنم که چهارشنبه خادم حرم هستم، حتی زمانی که به سفر می‌روم و توفیق حضور در حرم را ندارم، بسیار دلتنگ حضرت و حرم می‌شوم. خوشبختانه پسر 9 ساله و دختر پنج ساله‌ام هم همان حس دوران کودکی من نسبت به خاطراتی که پدرم برایم تعریف می‌کرد را دارند و وقتی در خانه نماز می‌خوانم، کنارم می‌ایستند و مکبری می‌کنند. پسرم علاقه دارد که به‌عنوان مکبر در حرم خدمت کند که امیدوارم این توفیق را داشته باشد.»

شفای زائری را دیدم
داوود مجیدی، معلم 46 ساله مشهدی که در رشته معماری و ساختمان در هنرستان و دانشگاه تدریس می‌کند و از سال 1396 خادم حرم امام رضا(ع) شده است. او می‌گوید: «برخی از دوستانم توفیق مشرف‌شدن در حرم مطهر به‌عنوان خادم را داشتند و به مرور من هم علاقه‌مند شدم. با پیگیری‌های یکی از دوستانم توانستم در این زمینه خدمتی انجام دهم. روز اولی که خادم شدم برای من غیرمنتظره بود چون با دوستانی که فرآیند جذب خدمه حرم را طی می‌کردم، در آخرین مرحله بعد از امتحانات نهایی و حرم‌شناسی و کلاس‌های اخلاق و... قرار بود گزینش شویم و در صورت قبولی به‌عنوان خادم مشغول خدمت شویم. دوستانم به نوبت این مرحله گزینش را گذراندند و من همچنان منتظر بودم که از آستان تماس گرفتند و گفتند به باب‌‌الهادی بروم. فکر می‌کردم برای انجام مرحله گزینش است اما در کمال تعجب به من گفتند کارم را به‌عنوان خادم شروع کنم. خیلی غیرمنتظره و در عین حال خوشحال‌کننده بود. هنوز به خاطر دارم که لباس مخصوص به همراه نداشتم و با لباس شخصی (پیراهنی آبی و شلواری سرمه‌ای) سرپست حاضر شدم. هیچ‌وقت این روز را فراموش نمی‌کنم.»
وی می‌افزاید: «در طول این سال‌ها در بخش‌های مختلفی خدمت کردم و اکنون در بخش نماز و مراسم حرم مشغول خدمت و به نوعی مسئول سرکشیک مکبرین هستم. به‌خاطر دارم در یکی از شیفت‌هایم در تابستان موقع اذان صبح وارد صحن انقلاب شدم، نقاره‌زنی حرم شروع شد. حس و حال نشاط‌آوری در من ایجاد شده بود که یکباره سروصدا و شلوغی مقابل پنجره فولاد نظرم را جلب کرد و بعد متوجه شفا گرفتن یکی از زائران شدم. خاطره‌ای که همیشه در ذهنم باقی می‌ماند. جدای از آن، طی این سال‌ها توفیق حضور در مراسم ویژه‌ شب شهادت امام رضا(ع) و شام عاشورا (مراسم خطبه‌خوانی) در حرم را داشته‌ام. حتی یک‌بار در مراسم غبارروبی ضریح مطهر مشرف شدم که همه اینها جزو اتفاقات به‌یاد ماندنی است که در این مدت تجربه کرده‌ام و برایم دلچسب بوده‌اند.»
این معلم می‌گوید: «خادمان حرم به صورت افتخاری به حضرت و زائران خدمت می‌کنند و فقط نیروهای اداری آستان‌قدس هستند که کارمند به حساب می‌آیند و بابت خدمتی که انجام می‌د‌هند اجر و مزد دریافت می‌کنند.در واقع خادمیاران 10سال در این رسته خدمت می‌کنند و بعد حکم تشرفی دریافت کرده و بعد از 10سال خدمت تشرفی، موفق به دریافت حکم افتخاری می‌شوند و پس از آن اگر توانستند باز هم به خدمت به‌عنوان خادم حضرت ادامه می‌دهند و اگر توانش را نداشتند که دوران خدمت‌شان تمام می‌شود و جای خود را به خادمان جوان‌تر می‌دهند. خادمی در حرم حضرت در اصل یک اقدام معنوی، دلی و افتخاری است که نصیب ما شده و بابت آن شاکریم. یکی از احادیث حضرت که همیشه توجه مرا به خود جلب می‌کند این است که آقا می‌فرمایند: «روزی اندک را نادیده نگیرید که از روزی فراوان محروم می‌شوید». تفسیر بنده از این روایت این است که انسان در روزهای دست تنگی با به‌یاد آوردن این حدیث، حال بهتری پیدا می‌کند و متوجه می‌شود که روزی اندکی که به دست می‌آورد را هم باید باارزش بداند تا از نعمت‌های فراوانی که پس از آن به‌دست می‌آورد محروم نشود. خدمت در حرم حضرت برکات بسیاری در زندگی شخصی من داشته و حتی اطرافیانم نیز شاهد اثرات آن روی رفتار و کردار من بوده‌اند. تا قبل از این‌که خادم حرم شوم به‌عنوان یک مسلمان به احکام و شریعت دینی مقید بودم اما بعد از این‌که این توفیق نصیبم شد ارادتم به این مذهب بیشتر شد و به قولی به فردی مذهبی تبدیل شدم که این را از تقرب و نزدیکی به حضرت به‌واسطه خدمت به ایشان می‌دانم و بابت آن قدردانم. قبلا پیش می‌آمد که هر فصل یا هر ماه، یک‌بار در حرم امام رضا(ع) حضور پیدا می‌کردم اما از وقتی جزو خدمه حرم شدم هر هفته در این بارگاه توفیق حضور و تشرف دارم که این مساله به علت تقربی است که به آقا دارم و برکات آن را در زندگی‌ام احساس کرده‌ام. الان حتی پسر نوجوانم هم در بخش مکبرین حرم به حضرت خدمت می‌کند و از این بابت بسیار خرسندم.»
مجیدی درخصوص انتظارات امام رضا(ع) از جامعه و مردم در شرایط کنونی، می‌گوید: «به عقیده بنده، تمام اهل‌بیت(ع) از مردم و ملت یک انتظار داشتند و آن هم برپایی و حمایت از شریعت دین مبین اسلام است که در زمان‌های مختلف این خواسته وجود داشته و فقط شکل و نحوه انجام آن تغییر کرده است. فکر می‌کنم امام رضا(ع) از ما انتظار دارند در وهله اول به احکام و شریعت و دین اسلام پایبند باشیم.شخصا به عنوان یک خادم و خدمتگزار حضرت چندین سال است که به‌واسطه تقرب و آشنایی بیشتر با ویژگی‌ها و خوبی‌های آقا، ایشان را تبلور امام زمان(عج) می‌دانم و هر زمان که در حرم حضور دارم و با ایشان درددل می‌کنم، احساسم  این است با امام زمان(عج) درحال صحبت‌‌کردن، هستم.قطعا امام عصر(عج)، همان انتظاراتی را ازمردم وملت مسلمان دارند که امام رضا(ع) ازبندگان خداوند دارند وما باید جزومنتظران ظهورباشیم و مقدمات آن را فراهم کنیم. امیدوارم همه بتوانند در این زمینه نقش خود را به‌خوبی ایفا کنند و به سهم خود در این مسیر گام بردارند.»

هانا چراغی -  روزنامه نگار