رفیق دیروز، ولی امروز

رفیق دیروز، ولی امروز

دیدار رهبرمعظم‌انقلاب اسلامی با دست‌اندرکاران برگزاری همایش بین‌المللی تفسیر تسنیم، بازتاب گسترده‌ای در فضای علمی حوزه علمیه داشت. سخنان معظم‌له در تجلیل شخصیت ممتاز علمی آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی به‌عنوان یکی از اثرگذارترین شخصیت‌های حوزوی و اثر ارزشمند ایشان یعنی تفسیر تسنیم حائز اهمیت بود.

ایشان درباره شخصیت علمی آیت‌الله فرمودند: «البته فعالیت‌های آیت‌الله جوادی آملی در زمینه علوم عقلی و نقلی و کارهای فقهی، فلسفی و عرفانی ایشان همگی مهم و درخور تقدیر است اما هیچ‌کدام قابل مقایسه با کار تفسیر قرآن ایشان نیست». 
باتوجه به این‌که نزدیک به هفتادسال فعالیت مؤثر علمی، تبلیغی، اجتماعی و سیاسی برکسی پوشیده نیست، باید دلیل این تأکید را در غنای علمی تفسیر تسنیم دانست. مجموعه هشتاد جلدی که در ادامه روش و اسلوب «المیزان» علامه طباطبایی و در یک پروسه چهل‌ساله به رشته تحریر در آمده است. تفسیر تسنیم دایره‌المعارفی از علوم اسلامی است که روش و سبک زندگی اسلامی را در لوای آیات قرآن کریم برای خوانندگان به تصویر می‌کشد زیرا نگارنده در این تفسیر علاوه بر بهره‌مندی از قرآن، عقل و سنت، به نظریات سایر اندیشمندان کلامی و فلسفی نیز نظر افکنده و از مسائل اجتماعی و سیاسی غفلت نورزیده است.  دیدگاه رهبرمعظم انقلاب درباره این شخصیت وارسته، عالم و بین‌المللی جهان تشیع را باید از دو منظر یعنی جایگاه علمی و سیاسی معظم‌له مورد توجه قرار داد. تجلیل عالمانه از شخصیت این علامه ذوالفنون‌، حضرت آیت‌الله جوادی آملی برخاسته از شناخت عالمانه از خدمات این مفسر قرآن است اما این‌که یک رهبر سیاسی- دینی در بحبوحه رویدادهای سیاسی منطقه به مسأله علم و جایگاه عالم نظر می‌افکنند، برگرفته از نوع نظام و اسلوب تفکر حاکم است. تفکری که در بررسی رفتار و کنش اجتماعی و سیاسی آیت‌الله جوادی آملی به‌عنوان یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار در ایران قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی قابل مشاهده است. ایشان با تأسی از اندیشه امام راحل از سال 42 همراه نهضت امام خمینی(ره) شد و به واسطه این همراهی و زمینه‌سازی انقلابی بارها توسط شهربانی احضار شدند.  پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز باعضویت در شورای عالی قضایی، مجلس خبرگان، امامت جمعه شهرقم و مأموریت ویژه در سفر به شوروی از سوی امام خمینی‌(ره) به جمع همراهان نظام پیوستند. نکته قابل توجه این است که آیت‌الله در همه این مسئولیت‌ها همواره خوش درخشید، لکن مسئولیت‌های اجرایی مانع تحقیق، تدریس و شاگردپروری ایشان نشد. شاید همین ویژگی است که موجب شده تا دوستی عمیقی بین آیت‌الله و رهبرمعظم انقلاب شکل گیرد. چنانچه فرزند آیت‌الله جوادی آملی روایت می‌کند که در زمان بیماری رهبرمعظم انقلاب و ملاقات من شاهد بودم که حاج‌آقا به دیدار دوست می‌روند. اینها واقعا دو دوستی بودند که درمصاف حق بودند ویکدیگر راحمایت می‌کردند. یکی در سنگر فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی و دیگری در سنگرهای فرهنگی، علمی، حکمی، فلسفی و تفسیری. این بیان گویای رفاقت و دوستی دو عالم در سنگر سیاست و علم است.همانگونه که وقتی خبرگان، آیت‌الله خامنه‌ای را به‌عنوان رهبر انقلاب اسلامی انتخاب کردند، در پایان جلسه آیت‌الله جوادی آملی کنار در ایستادند. هراندازه دیگران و رهبرمعظم انقلاب اصرار کردند که شما بزرگترید و... آیت‌الله مودبانه فرمودند: نه آقا، شما تا دیروز رفیق من بودید اما امروز ولی من هستید...  

دکتر نازلی مروت - نویسنده و پژوهشگر