
اهمیت توسعه دریامحور
حدود ۳۰درصد کره زمین را خشکی و ۷۰درصد آن را آب فراگرفتهاست. از ۷۰ درصد آبهای کره زمین، دریاها و اقیانوسها، ۵۰ درصد آن بهصورت مشاع است، یعنی همه میتوانند از آنها استفاده کنند و به هیچ کشور خاصی تعلق ندارند.
اقتصاد دریامحوربرای کشورهایی که به آبها دسترسی دارندبسیار ارزشمنداست،چون مواردی مثل حملونقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژیهای تجدیدپذیر، آبزیپروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیستهواشناسی و معدنکاری دریایی را در بر میگیرد. اقتصاد دریامحور را باید یکی از عوامل توسعه در نظر داشت، زیرا با موضوعات پیشرفت و حاکمیتی متنوعی همچون ارتباطات، جمعیتپذیری و ایجاد زیرساختها در ارتباط است. در این میان، گردشگری دریایی یکی از مهمترین زیرشاخههای اقتصاد دریامحور است و ایران بهدلیل بهرهمندی از منابع طبیعی گردشگری در لیست پنج کشور اول جهان قرار دارد. بنابراین با توجه به داشتن جاذبههای تاریخی، فرهنگی و طبیعی از جایگاه خاصی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی برخوردار است که یکی از این جاذبههای طبیعی، دریاست. دریای خزر، خلیجفارس و دریای عمان سه نقطه آبی در این سرزمین است و کمتر کشوری از چنین امکانات طبیعیای بهره میبرد. از آنجا که ایران سواحل طولانی داشته و یک کشور دریایی محسوب میشود، باید توسعه دریامحور آن در بخش توریسم و سایر بخشها مورد توجه قرار گیرد. بنابراین باید به توان محیطی ساحلی و فراساحلی کشور، امکانات مالی، فنی، نیروی انسانی و ظرفیتهای علمی موجود توجه شود تا از قابلیتهای دریایی ساحلی و فراساحلی در راستای تقویت بنیه گردشگری، امنیت و اقتصاد کشور با رویکردی مبتنی بر اقتصاد دریامحور بهرهبرداری گردد. استفاده بهینه از قابلیتهای محیط دریایی سواحل، فراساحل و اقیانوسها بهمنظور افزایش ظرفیتهای اقتصادی و اجتماعی کشور، شناسایی نقاط ضعف و توانمندیهای موجود در بخش دریایی، با توجه به امکانات بالقوه کشور و طبقهبندی آنها برای تعیین اولویتهای فعالیتهای اقتصاد دریامحور، ازجمله مهمترین مواردی است که باید در برنامهریزی بسیاری از سازمانها و نهادها گنجانده شود. امروزه کشورهای مختلف جهان بارقابتی شدید درصدد گرفتن بازارهای جهان وگستردهشدن هستند و گردشگری دریایی با توجه به ایجاد امکانات در کشورهایی که مرز آبی دارند، به جایگاه واقعی خویش دست مییابد، چراکه بسیاری از آنها زیرساخت لازم را برای ورود گردشگران دریایی آماده کردهاند. ازعوامل عدم توسعه گردشگری دریایی وجود قوانین امنیتی و کنوانسیونهای دریایی است که کشتیهای مسافری ناچارند آنها رارعایت کنند و این موجب میشود هزینهها افزایش یابد، در نتیجه سرمایهگذاری کمتری در این بخش صورت میگیرد.یکی ازمهمترین اقداماتی که باید در ایران صورت گیرد، فرهنگسازی است، چراکه فرهنگ مسافرت دریایی در ایران جز برای افراد ساحلنشین و بومی که در نزدیک دریاها هستند و بین جزایر تردد میکنند شناختهشده نیست. به همین دلیل انگیزهای برای ایجاد مسافرت دریایی یا تورهای مسافرتی دریایی وجود ندارد. حجم مسافرت دریایی در کشور ما بسیار ناچیز است. مردمی که در مناطق مرکزی، غرب و یا شرق کشور زندگی میکنند دریا را نمیشناسند و اگر شناختی هم از دریا داشته باشند در همان حد لنج، قایق و ماهی است.
غلامرضا مقدم | کارشناس اقتصادی