تنها گزینه گروسی‌!

تنها گزینه گروسی‌!

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درجریان سفربه ایران،ازحساس بودن شرایط کنونی(‌در نظام بین‌المللی)و لزوم حل‌و‌فصل پرونده‌هسته‌ای کشورمان سخن به‌میان آورد.

گروسی قبل از سفر به تهران، مانور زیادی روی اهمیت این سفر وتأثیر آن برنحوه تعامل یا تقابل شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با کشورمان داده و ابرازامیدواری کرده بودکه بتواند در «شرایط جدید» به نقشه راه جامع‌تر و عملیاتی‌تری در حل‌و‌فصل موارد ادعایی با ایران برسد. در اینجا دو نکته اساسی وجود دارد که نمی‌توان آنها را نادیده انگاشت:

نخست این‌که گروسی با حمایت همیشگی دولت‌ها و رسانه‌های غربی(‌خصوصا رویترز و یورونیوز) طی ماه‌های اخیر تلاش کرده تا بازی مقصرسازی علیه ایران را به‌گونه‌ای مستمر و هدفمند دنبال کرده و آژانس را به نماد حسن‌نیت و تهران را به نماد لجاجت تشبیه کند. گروسی کمترین اشاره‌ای نسبت به ماهیت غیرحقوقی پرونده موسوم به «موارد ادعایی» علیه ایران نکرده و حتی تفکیکی میان همکاری‌های پادمانی و فراپادمانی کشورمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قائل نشده است. همچنین گروسی به این سؤال مهم و اساسی پاسخ نداده که دلیل عدم پایبندی آژانس نسبت به تعهدات قبلی وی در جریان دو سفر پیاپی به تهران چه بوده و نقش اعضای غربی شورای حکام در عدم اجرایی شدن تعهدات عملیاتی آژانس در نقشه راه مشترک ترسیم شده با تهران بر سر مختومه‌سازی پرونده «موارد ادعایی» چه بوده است؟

دومین نکته معطوف به تمرکز گروسی بر ابعاد فرامتنی پرونده هسته‌ای ایران و متعاقبا، گرفتاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در دور باطل کنونی است. واقعیت امر این است که پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر در کشورمان، گروسی بارها از تمایل خود در‌خصوص مذاکره با دولت جدید در ایران خبر داد.
 
پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری پنجم نوامبر در آمریکا نیز گروسی دقیقا همین فرمول را دنبال کرد: تاکید بر مذاکرات سیاسی به‌جای مذاکرات فنی! به عبارت بهتر، گروسی به‌جای متن مذاکرات، بر فرامتن آنها متمرکز شده و قصد دارد به جای ترسیم چارچوبی عملیاتی،واقعی ومعقول جهت مختومه‌سازی پرونده‌های ادعایی علیه جمهوری اسلامی ایران، از عوامل فرامتنی و سیاسی به‌مثابه مؤلفه‌هایی جهت بازگشت تهران به تعهدات فراپادمانی و همکاری‌های یکجانبه استفاده کند. این رویکرد گروسی تا‌کنون محکوم به شکست بوده و در آینده نیز همین قاعده در مناسبات تهران و آژانس جاری خواهد بود.صورت مسأله کاملا گویاست: مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید چارچوب ومتعاقبا روش بازی خود در تقابل با تهران را تغییر دهد‌، درغیر این‌صورت، تهران کمترین کمکی به استمراربازی گروسی دراین دورباطل نخواهدکرد. گروسی فرصت‌زیادی برای اعمال این‌تغییربنیادین وتجدیدنظر واقعی دررویکردمغرضانه سال‌های اخیرخودعلیه تهران ندارد؛ موضوعی که قطعا مسئولان کشورمان در جریان سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وی یادآور شده‌اند. 

حنیف غفاری/ دکترای روابط بین‌الملل