در گفت‌وگوی «جام‌جم» با پژوهشگر حوزه ارتباطات و رسانه عنوان شد
ناامنی روانی در مجازی
امروزه محتواهای منتشرشده در رسانه‌های جمعی مخصوصا فضای مجازی و به‌دنبال‌آن شبکه‌های اجتماعی مختلف، قدرت زیادی در شکل‌دادن و تغییر باورهاوعقاید مردم پیدا کرده‌اند. مسأله‌ای که اگر از زوایه دیگری به آن نگاه کنیم، قطعا نگران‌کننده خواهد شد، چراکه خیلی ازفعالان عرصه رسانه و تحلیلگران به اظهارنظرات و برداشت‌های شخصی خود دراین فضا می‌پردازند وبه اصطلاح رسانه‌ای‌ها به افکارعمومی مردم جهت می‌دهند.
همان‌طور که رهبر معظم انقلاب هم در دیدار خود با خانواده‌‌های شهدای امنیت بر این موضوع تاکید کردند و فرمودند: «این کسانی که با فضای مجازی ارتباط دارند، به این نکات توجه کنند! هرچه به ذهن انسان می‌رسد در فضای مجازی نبایستی منتشر کرد؛ ملاحظه کنید اثرش چیست؛ ببینید روی مردم، روی فکر مردم چه تاثیری می‌گذارد. توجه کنند که چطور ممکن است در فضای مجازی، یک تحلیل غلط، یک خبر غلط، یک برداشت غلط از یک مسأله مردم را دچار اضطراب کند، دچار تردید کند، دچار ترس کند. اینها چیزهایی است که امنیت روانی جامعه را از بین می‌برد.» حالا سؤال اینجاست که چرا امنیت روانی مردم جامعه در فضای مجازی مهم است؟ دکتر علیرضا چابکرو، پژوهشگر حوزه ارتباطات و رسانه و مدرس دانشگاه دراین‌باره به سؤالات ما پاسخ داده است.
اهمیت و تاثیرگذاری فضای مجازی در بین مردم به حدی شده که رهبر معظم انقلاب هم در خصوص آن هشدارهایی را دادند، اما انتشار هر محتوایی در فضای مجازی توسط هرکسی و با هر دیدگاهی دارای چه پیامدهایی است؟
در ظاهر این فضا، جریان آزاد اطلاعات است و کسانی که نسبت به این مسأله مدعی هستند، بر این باورند که هرکسی می‌تواند نظرات خود را عنوان کند؛ اما در باطن آن چیزی که رخ می‌دهد، برهم‌زدن انسجام ذهنی مخاطبان است. در رسانه‌های گذشته یا سنتی یک‌سری از افراد اخبار را دریافت و پس از تجزیه‌وتحلیل شخصی، نقطه‌نظرات خودرا مطرح می‌کردند، این درحالی‌است که ورودی‌های ذهنی افراد محدود بود؛ اما درحال‌حاضر این‌گونه نیست و انسجام ذهنی افراد را برهم می‌زنند و یقین را نسبت به موضوعی که وجود دارد دچار شک و تردید می‌کنند. از طرفی افراد دچار نوعی گیجی اطلاعات شده و ذهن خسته می‌شود و اصل موضوع را نمی‌بینند. آنچه که می‌بینند تولید بزک‌شده ساده‌ای است که به آنان ارائه می‌شود، چراکه ذهن در گزاره‌های خبری، شلوغی‌ها را حذف کرده و به سمت ساده‌گرایی می‌رود. ساختارشبکه‌های مجازی همچون گذشته نیست که فقط یک عده‌ای تولیدکننده و عده‌ای مصرف‌کننده باشند. بیشتر روش‌ها دارای اهمیت شده است، چرا که روش‌های تولید و توزیع و تاثیرگذاری در حال تبلیغ به مخاطبین است.
این تبلیغ مخاطبین که می‌گویید، تا چه حد مدیریت افکارعمومی در فضای مجازی را دارای اهمیت می‌کند؟
مدیریت افکارعمومی به سادگی گذشته نیست. افکار عمومی از فضا و روش‌های فضای مجازی تاثیرپذیرند و این مساله امری اجتناب‌ناپذیر است. اما آنچه که مهم است آموزش و هدایت مخاطبین برای ایجاد یک ایمنی شخصی است. یعنی خود فرد بتواند گزاره‌ها را تا حد امکان تشخیص دهد. گزاره‌هایی که جریان و سونامی‌های اطلاعات را ایجاد و هدایت می‌کند. فضای مجازی فضایی است که بیشتر ابعاد زندگی ما را تحت‌الشعاع خود قرار داده است و توانسته تمام علوم را به خدمت خود بگیرد. از نظر من یک هیولای چندهزارپاست.به همین خاطر باید درهربرهه‌ای ومتناسب با آن سازمان، پیوست آموزشی داشته باشیم. باید یکی از دغدغه‌های آموزش‌وپرورش تربیت جوانان و محصلین و ورود به این فضا باشد. همه نهادها باید یک پیوست داشته باشند که متاسفانه وجود ندارد. نتیجه‌اش هم این است که مخاطبین باید یاد بگیرند تا در این اقیانوس غواصی کنند.
با توجه به فعالیت گسترده برخی فعالان مجازی،چه راهکاری درمواجهه با این محتواها وتحلیل‌های غلط یانادرست وجود دارد؟
درحال‌حاضر به‌صورت مقطعی، ما نیاز به استانداردسازی خدمات داریم. به‌عنوان‌مثال ما باید یک جای غیردولتی و چابک و سریع برای دریافت اخبارداشته باشیم تابگویدکه کدام‌یک ازاخباراستانداردهستندوکدام‌یک‌نیستند.این‌کارهم ازطریق هوش‌مصنوعی امکان‌پذیراست.سازمان‌های رسانه‌ای‌ومتولی بایدازحالت استاتیک دربیایند ومنعطف‌وچابک شوند،اما استانداردپذیرو استانداردساز باشند.پس یکی ازراهکارها دراین خصوص تبدیل سازمان‌های رسانه‌ای سنتی به مدرن و داینامیک است. با توجه به این‌که فضای مجازی سونامی اطلاعات است برسرهمه فرود می‌آید. ما درحقوق مسأله‌ای با عنوان حقوق مکتسبه یا حقوق اکتسابی داریم. همین حقوق را همه افراد به نوعی برای خود قائل هستند.ما باید مردم را موظف کنیم تا حقوق مکتسبه را رعایت کنند. بنابراین اصل حقوق مکتسبه و صیانت از آن یکی از اصولی است که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
تهمینه سبحانی شاد - گروه جامعهاهمیت و تاثیرگذاری فضای مجازی در بین مردم به حدی شده که رهبر معظم انقلاب هم در خصوص آن هشدارهایی را دادند، اما انتشار هر محتوایی در فضای مجازی توسط هرکسی و با هر دیدگاهی دارای چه پیامدهایی است؟
در ظاهر این فضا، جریان آزاد اطلاعات است و کسانی که نسبت به این مسأله مدعی هستند، بر این باورند که هرکسی می‌تواند نظرات خود را عنوان کند؛ اما در باطن آن چیزی که رخ می‌دهد، برهم‌زدن انسجام ذهنی مخاطبان است. در رسانه‌های گذشته یا سنتی یک‌سری از افراد اخبار را دریافت و پس از تجزیه‌وتحلیل شخصی، نقطه‌نظرات خودرا مطرح می‌کردند، این درحالی‌است که ورودی‌های ذهنی افراد محدود بود؛ اما درحال‌حاضر این‌گونه نیست و انسجام ذهنی افراد را برهم می‌زنند و یقین را نسبت به موضوعی که وجود دارد دچار شک و تردید می‌کنند. از طرفی افراد دچار نوعی گیجی اطلاعات شده و ذهن خسته می‌شود و اصل موضوع را نمی‌بینند. آنچه که می‌بینند تولید بزک‌شده ساده‌ای است که به آنان ارائه می‌شود، چراکه ذهن در گزاره‌های خبری، شلوغی‌ها را حذف کرده و به سمت ساده‌گرایی می‌رود. ساختارشبکه‌های مجازی همچون گذشته نیست که فقط یک عده‌ای تولیدکننده و عده‌ای مصرف‌کننده باشند. بیشتر روش‌ها دارای اهمیت شده است، چرا که روش‌های تولید و توزیع و تاثیرگذاری در حال تبلیغ به مخاطبین است.
این تبلیغ مخاطبین که می‌گویید، تا چه حد مدیریت افکارعمومی در فضای مجازی را دارای اهمیت می‌کند؟
مدیریت افکارعمومی به سادگی گذشته نیست. افکار عمومی از فضا و روش‌های فضای مجازی تاثیرپذیرند و این مساله امری اجتناب‌ناپذیر است. اما آنچه که مهم است آموزش و هدایت مخاطبین برای ایجاد یک ایمنی شخصی است. یعنی خود فرد بتواند گزاره‌ها را تا حد امکان تشخیص دهد. گزاره‌هایی که جریان و سونامی‌های اطلاعات را ایجاد و هدایت می‌کند. فضای مجازی فضایی است که بیشتر ابعاد زندگی ما را تحت‌الشعاع خود قرار داده است و توانسته تمام علوم را به خدمت خود بگیرد. از نظر من یک هیولای چندهزارپاست.به همین خاطر باید درهربرهه‌ای ومتناسب با آن سازمان، پیوست آموزشی داشته باشیم. باید یکی از دغدغه‌های آموزش‌وپرورش تربیت جوانان و محصلین و ورود به این فضا باشد. همه نهادها باید یک پیوست داشته باشند که متاسفانه وجود ندارد. نتیجه‌اش هم این است که مخاطبین باید یاد بگیرند تا در این اقیانوس غواصی کنند.
با توجه به فعالیت گسترده برخی فعالان مجازی،چه راهکاری درمواجهه با این محتواها وتحلیل‌های غلط یانادرست وجود دارد؟
درحال‌حاضر به‌صورت مقطعی، ما نیاز به استانداردسازی خدمات داریم. به‌عنوان‌مثال ما باید یک جای غیردولتی و چابک و سریع برای دریافت اخبارداشته باشیم تابگویدکه کدام‌یک ازاخباراستانداردهستندوکدام‌یک‌نیستند.این‌کارهم ازطریق هوش‌مصنوعی امکان‌پذیراست.سازمان‌های رسانه‌ای‌ومتولی بایدازحالت استاتیک دربیایند ومنعطف‌وچابک شوند،اما استانداردپذیرو استانداردساز باشند.پس یکی ازراهکارها دراین خصوص تبدیل سازمان‌های رسانه‌ای سنتی به مدرن و داینامیک است. با توجه به این‌که فضای مجازی سونامی اطلاعات است برسرهمه فرود می‌آید. ما درحقوق مسأله‌ای با عنوان حقوق مکتسبه یا حقوق اکتسابی داریم. همین حقوق را همه افراد به نوعی برای خود قائل هستند.ما باید مردم را موظف کنیم تا حقوق مکتسبه را رعایت کنند. بنابراین اصل حقوق مکتسبه و صیانت از آن یکی از اصولی است که باید مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
