
بینظیر در میان کتابهای «روایت پیشرفت»
کتاب «شریان مکران»در میان کتابهای روایت پیشرفت بینظیر است، ضمن اینکه مؤلف الگوی خاصی برای نوشتن ندارد و باحضور در میدان و کنکاش درباره پروژه، روایت احداث خط لوله را به نگارش درآورده است.
راوی تلاش کرده که روایت به سمت خاطره نرود، امامن کتاب را که خواندم، حسم این است که اگر یکی دومؤلفه جدی در کار پررنگ میشد، کتاب بهتری از آب درمیآمد؛ بهطورمثال «زمان و مکان»، برای اینکه خواننده عام بتوانداین کتاب را بخواند، باید درباره مکانها یا شهرهایی که راوی به آنها سفر کرده و خط لوله از آن گذشته است، اطلاعات بیشتری آورده شود.بوشهر علیرغم داشتن نیروگاه اتمی و سایر امکانات، شهر محرومی است و شاید عده زیادی از مردم نام بسیاری از شهرهای اطراف آن را نشنیده باشند. در کتاب نام گوره، اهرم وسایر مکانها آورده شده، اما اطلاعات کافی ذکر نشده است. همچنین خط لوله از مسیری گذشته که در آن اطلاعات تاریخی و فرهنگی زیادی وجود دارد که بخشی از آن خوب بود در کتاب جای میگرفت. ازجمله اینکه در برخی شهرهای آن مسجدجامعهایی از قرن ۳ و ۴ وجود دارد یا قلعه و تأسیساتی که از زمان خیلی دور ساخته شده است و ذکر آن در کتاب برای جذب مخاطب عام خوب بود.بحث زمان در ارتباط ما با موضوع وخط لولهای که درحال پیشرفت است و ازیک شهرجدیدعبور میکند، ازاهمیت ویژهای برخوردار است. روایت از دوران کرونا آغاز میشود، زمانی که هنوز در یاد ما باقی است. ذکر این موضوع مفید است، اما پس از آن سه سفر در ماه رمضان صورت میگیرد که تنها نامی از رمضان به میان میآید، بدون اشاره به اینکه رمضان در تابستان یا بهار است.همچنین، درباره روزهای هفته نیز صحبتی نشده است؛ بهعنوانمثال، در روز جمعه مردم در این کرانه چه فعالیتی دارند؟ به کجا میروند؟ در این میان، تنها خط لوله در حال پیشرفت بود و عدم ذکر زمان بهخصوص بسیار آزاردهنده بود.گاهی روایت جنبه مقاله و پژوهش پیدا میکند، آنجا که بحث خامفروشی مطرح است. در ابتدای روایت که هنوز در مدار سیر خط لوله قرار نگرفتیم، مخاطب را در جریان برخی مسائل قرار میدهد که چندان ربطی به موضوع ندارد. به نظرم میتوانست در پانوشت بیاید یا بهصورت گزیدهتر در کتاب جای بگیرد.در پروژه خط انتقال لوله نفت ما هیچ چشمآبی و موبوری نمیبینیم، همه مهندسان و کارگران ایرانی هستند. اما راوی کمتر به مهندسان و کارگران نزدیک شده و ترجیح داده از دور از آنها نامی ببرد. بهعنوان مخاطب برای همراهشدن با روایت دوست داشتم قدری اطلاعات درباره آنها داشته باشم، هرچند اطلاعات ناقصی از آنها وجود دارد، اما نه بیشتر.
محمد قاسمیپور - پژوهشگر و منتقد