ارزش عزت مؤمن
به‌طور کلی امیرالمؤمنین تمام اخلاق دنیا را به حساب پستی نفس می‌گذارد، یعنی ریشه همه اخلاق رذیله را دنائت می‌داند. مثلا در باب غیبت می‌گوید: «الْغیبَةُ جُهْدُ الْعاجِزِ»؛ بی‌چاره‌ها، ناتوان‌ها، ضعیفهمتها، پست‌ها غیبت می‌کنند.
یک مرد، یک شجاع، یک آدمی که احساس کرامت و شرافت در روح خودش می‌کند، اگر از کسی انتقادی دارد جلوی رویش می‌گوید یا حداقل جلوی رویش سکوت می‌کند. حالا این‌که بعضی مداحی و تملق می‌کنند مطلب دیگری است. پشت سر که می‌شود، شروع می‌کنند به بدگویی و غیبت کردن.می‌گوید این منتهای همت عاجزان و اراده ناتوانان است، از پستی و دنائت است.
آدمی که احساس شرافت می‌کند، غیبت نمی‌کند. همچنین می‌فرماید: آن کسی که طمع به دیگران را شعار خود قرار داده، خودش را کوچک و حقیر کرده است، خودش را پستتر کرده است؛ یعنی آدمی که احساس عظمت می‌کند، محال است که به دیگران طمع ببندد. آن کسی که رنج و ناراحتی خود را برای دیگران بازگو می‌کند، باید بداند که تن به خواری داده است. یک آدم شریف، آدمی که احساس انسانیت و عزت می‌کند حتی حاضر نیست رنج خود را به دیگران بگوید. رنجش را تحمل می‌کند و برای دیگران بیان نمی‌کند.شخصی آمد خدمت امام صادق علیه‌السلام و شروع کرد از تنگدستی خودش گفتن که خیلی فقیر شده‌ام، خیلی ناچارم و درآمدم کفاف خرجم را نمی‌دهد، چنین می‌کنم و چنان. حضرت به یکی از کسان‌شان فرمود: برو فلان مقدار دینار تهیه کن و به او بده.
تا رفت بیاورد، آن شخص گفت: آقا! من وا... مقصودم این نبود که از شما چیزی بخواهم. فرمود: من هم نگفتم که مقصود تو از این حرف‌ها این بود که از من چیزی می‌خواهی ولی من یک نصیحت به تو می‌کنم؛ این نصیحت از من به تو باشد که هر بیچارگی و سختی و گرفتاری که داری برای مردم نقل نکن زیرا کوچک‌می‌شوی.
اسلام دوست ندارد مؤمن در نظر دیگران کوچک باشد؛ یعنی صورت خودت را با سیلی هم که شده سرخ نگهدار، عزت خودت را حفظ کن. علی هم می‌گوید: «وَ رَضِی بِالذُّلِّ مَنْ کشَفَ ضُرَّهُ» آن کسی که درد خودش را، بیچارگی خودش را برای دیگران می‌گوید، آبرو و عزت خود را از بین می‌برد. همه‌جا می‌گوید: آقا! ما خیلی بیچاره هستیم، اوضاع ما خیلی بد است، اوضاع‌مان به قول امروزی‌ها خیلی درام است، چنین و چنان. اینها را نگو، آبرو از هر چیزی عزیزتر است، عزت مؤمن از هر چیز دیگری گرامیتر است.در روح خودتان احساس بزرگواری کنید، می‌بینید راستگو هستید، می‌بینید امین هستید، می‌بینید بااستقامت هستید.
در روح خودتان احساس بزرگواری کنید، می‌بینید خویشتن‌دار هستید، منیع‌الطبع هستید، غیبت نمی‌کنید، هیچ کار پستی نمی‌کنید، مثلا شراب نمی‌خورید چون شراب خوردن مستی می‌آورد و مستی (ولو موقت باشد) عقل و در نتیجه وزن و سنگینی را از انسان می‌گیرد. در یک مدت موقت هم اگر انسانیت از انسان سلب شود، تبدیل به یک حیوان لایشْعُر می‌شود.
در جمله دیگر فرمود: «الْمَنِیةُ وَ لَاالدَّنِیةُ» من بنایم بر افراط نیست: مرگ و نه پستی؛ انسان بمیرد و تن به پستی ندهد.
برگرفته از کتاب آزادی معنوی
استاد شهید مرتضی مطهری
آدمی که احساس شرافت می‌کند، غیبت نمی‌کند. همچنین می‌فرماید: آن کسی که طمع به دیگران را شعار خود قرار داده، خودش را کوچک و حقیر کرده است، خودش را پستتر کرده است؛ یعنی آدمی که احساس عظمت می‌کند، محال است که به دیگران طمع ببندد. آن کسی که رنج و ناراحتی خود را برای دیگران بازگو می‌کند، باید بداند که تن به خواری داده است. یک آدم شریف، آدمی که احساس انسانیت و عزت می‌کند حتی حاضر نیست رنج خود را به دیگران بگوید. رنجش را تحمل می‌کند و برای دیگران بیان نمی‌کند.شخصی آمد خدمت امام صادق علیه‌السلام و شروع کرد از تنگدستی خودش گفتن که خیلی فقیر شده‌ام، خیلی ناچارم و درآمدم کفاف خرجم را نمی‌دهد، چنین می‌کنم و چنان. حضرت به یکی از کسان‌شان فرمود: برو فلان مقدار دینار تهیه کن و به او بده.
تا رفت بیاورد، آن شخص گفت: آقا! من وا... مقصودم این نبود که از شما چیزی بخواهم. فرمود: من هم نگفتم که مقصود تو از این حرف‌ها این بود که از من چیزی می‌خواهی ولی من یک نصیحت به تو می‌کنم؛ این نصیحت از من به تو باشد که هر بیچارگی و سختی و گرفتاری که داری برای مردم نقل نکن زیرا کوچک‌می‌شوی.
اسلام دوست ندارد مؤمن در نظر دیگران کوچک باشد؛ یعنی صورت خودت را با سیلی هم که شده سرخ نگهدار، عزت خودت را حفظ کن. علی هم می‌گوید: «وَ رَضِی بِالذُّلِّ مَنْ کشَفَ ضُرَّهُ» آن کسی که درد خودش را، بیچارگی خودش را برای دیگران می‌گوید، آبرو و عزت خود را از بین می‌برد. همه‌جا می‌گوید: آقا! ما خیلی بیچاره هستیم، اوضاع ما خیلی بد است، اوضاع‌مان به قول امروزی‌ها خیلی درام است، چنین و چنان. اینها را نگو، آبرو از هر چیزی عزیزتر است، عزت مؤمن از هر چیز دیگری گرامیتر است.در روح خودتان احساس بزرگواری کنید، می‌بینید راستگو هستید، می‌بینید امین هستید، می‌بینید بااستقامت هستید.
در روح خودتان احساس بزرگواری کنید، می‌بینید خویشتن‌دار هستید، منیع‌الطبع هستید، غیبت نمی‌کنید، هیچ کار پستی نمی‌کنید، مثلا شراب نمی‌خورید چون شراب خوردن مستی می‌آورد و مستی (ولو موقت باشد) عقل و در نتیجه وزن و سنگینی را از انسان می‌گیرد. در یک مدت موقت هم اگر انسانیت از انسان سلب شود، تبدیل به یک حیوان لایشْعُر می‌شود.
در جمله دیگر فرمود: «الْمَنِیةُ وَ لَاالدَّنِیةُ» من بنایم بر افراط نیست: مرگ و نه پستی؛ انسان بمیرد و تن به پستی ندهد.
برگرفته از کتاب آزادی معنوی
استاد شهید مرتضی مطهری
