انتقال مفاهیم فرهنگی از طریق قصه‌گویی
همه میانسالان امروز که زمانی کودکان دهه 60 بودند، خاطره روحانی خنده‌رویی را که با زبانی شیوا و خطی خوش، قصه‌های آموزنده برایشان می‌گفت و به آنان درس زندگی می‌داد، به یاد دارند؛ زنده‌یاد حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا راستگو.
به‌تازگی کتابی براساس روایت زندگی این روحانی معلم منتشر شده که این کتاب با نام «قصه راستگو» درباره زندگی و قصه‌گویی‌های مرحوم شیخ، با محوریت تاریخ شفاهی و ادبیات کودک درنشستی که به همت پژوهشکده اسناد سازمان و کتابخانه ملی ایران برگزار شد، به نقد و بررسی کارشناسان گذاشته شد.این نشست که با حضور هادی قبادی، پژوهشگر پژوهشکده اسناد ملی این سازمان و تدوینگر کتاب و مصطفی رحماندوست، پژوهشگر و نویسنده برگزار شد؛ به بررسی ابعاد تربیتی و فرهنگی کتاب و نقش راستگو در نهادینه‌سازی قصه‌گویی دینی و اخلاقی اختصاص داشت. سودابه نوذری، عضو هیأت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نیز دبیری نشست را برعهده داشت.
خاطرات تلویزیونی ارزشمند
در آغاز این نشست سودابه نوذری، دبیر نشست، با تاکید بر اهمیت تاریخ شفاهی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: کتاب قصه راستگو، اثری ارزشمند در حوزه تاریخ شفاهی است که یکی از موضوعات کلیدی در این سازمان به‌شمار می‌آید. به عنوان یک کتابدار، معتقدم آثار تاریخ شفاهی بر پایه واقعیت‌ها شکل می‌گیرد و به نوعی زندگینامه‌هایی خودنوشت هستند که با همت پژوهشگران تدوین می‌شود. این کتاب با گردآوری قصه‌هایی از آموزه‌های دینی و قرآنی برای کودکان، توانسته محتوایی جذاب و آموزنده ارائه دهد.نوذری همچنین به شخصیت مرحوم راستگو، به‌عنوان محور اصلی کتاب، اشاره کرد و افزود: برای بسیاری از ما، نام آقای راستگو تداعی‌کننده خاطرات تلویزیونی ارزشمندی است. او با سبک خاص و منحصربه‌فرد خود نه تنها کودکان بلکه مخاطبان بزرگسال را نیز مجذوب قصه‌گویی‌هایش می‌کرد. نگارش این کتاب گامی ضروری در جهت حفظ و معرفی فعالیت‌های این چهره برجسته است.
آثار توسل به حضرت زهرا(س)
محمد قبادی، مسئول تدوین و انتشار کتاب قصه راستگو در ادامه به جنبه‌های انسانی و فرهنگی شخصیت مرحوم راستگو اشاره کرد و یادآور شد که این ابعاد شخصیت ایشان در کتاب به‌طور کامل منعکس شده است. وی در این رابطه گفت: مرحوم راستگو در پایان مصاحبه‌های خود، سه عامل اصلی موفقیتش را ذکر کرد. نخست، توسل به حضرت زهرا(س) بود که در تمام شرایط به ایشان توسل می‌جستند. دوم دعای مادر ایشان بود که همواره برای موفقیت‌های او دعا می‌کرد و سومین عامل، توجه به نظم و برنامه‌ریزی دقیق در کارها بود. راستگو معتقد بود که کارها باید از حالت سنتی و روستایی خارج شده و به‌صورت حرفه‌ای و برنامه‌ریزی‌شده انجام شود. او در این راه بیش از ۷۰۰۰ قصه‌گو تربیت کرد.این پژوهشگر در پایان سخنان خود به چالش‌ها و سختی‌هایی که در روند تهیه این اثر با آن مواجه شد، اشاره کرد و توضیح داد: متقاعد کردن مرحوم راستگو برای بیان بخشی از خاطرات و مسائل شخصی‌اش کار دشواری بود، به‌ویژه که ایشان تمایلی به اشتراک‌گذاری برخی از جنبه‌های شخصی و معنوی زندگی خود نداشتند.
نظر راستگو درباره قصه
مصطفی رحماندوست، نویسنده و منتقد ادبی، در نقد کتاب قصه راستگو با تأکید بر اهمیت سبک نگارش و محتوای این اثر، آن را کتابی تأثیرگذار و آموزنده معرفی کرد. به گفته وی، کتاب قصه راستگو نه تنها در زمینه داستان‌سرایی، بلکه از نظر پیام‌های اخلاقی نیز اثری برجسته است که می‌تواند مخاطب را به تفکر و تأمل وادارد.این نویسنده کودک و نوجوان در بخش دیگری از سخنان خود به همکاری‌اش با شخصیت‌های برجسته در عرصه ادبیات کودک و تأثیر آنها بر تفکراتش اشاره کرد و گفت: راستگو از‌جمله کسانی بود که نگاه ویژه‌ای به داستانگویی داشت و همواره تأکید می‌کرد که داستان‌ها باید به‌روز و در ارتباط با دنیای امروز باشد.رحماندوست سپس به نقل‌قولی از راستگو پرداخت و گفت: راستگو همیشه می‌گفت که داستان باید هم آموزنده باشد و هم جذاب و تأثیرگذار. داستان‌ها باید بتوانند در دل مخاطب رخنه کرده و او را به تفکر و تأمل وادارند.وی در پایان سخنان خود به جایگاه ویژه داستانگویی در دنیای امروز اشاره کرد و گفت: داستانگویی نه تنها یک ابزار سرگرمی است، بلکه یکی از مهم‌ترین روش‌های انتقال مفاهیم فرهنگی، انسانی و اجتماعی به نسل‌های مختلف است. در دنیای امروز که ارتباطات با سرعت بالایی در حال تغییر است، داستانگویی می‌تواند مانند پلی عمل کند که نسل‌ها را به‌هم متصل کند. ما باید بیشتر به این هنر توجه کنیم و آن را در سطح وسیع‌تری گسترش دهیم.
نهادینه‌سازی قصه‌گویی دینی
در پایان این نشست غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با تاکید بر پیشگامی مرحوم شیخ‌علیرضا راستگو در عرصه ادبیات کودک و نوجوان نقش بی‌بدیل او را در نهادینه‌سازی قصه‌گویی دینی و تربیتی برای کودکان در ایران ارج نهاد و از شخصیت‌های برجسته دیگری چون مرحوم محمود حکیمی و رحمانی یاد کرد و با تاکید بر تأثیرات این پیشگامان در شکل‌دهی ادبیات دینی برای کودکان و نوجوانان، گفت: این شخصیت‌ها با آثار خود مسیر جدیدی در عرصه ادبیات کودکان و نوجوانان دینی گشودند و دستاوردهایی که امروز در این حوزه مشاهده می‌شود، به نوعی مرهون تلاش‌های ایشان است.
کتابی آموزنده حتی برای بزرگسالان
مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده دراین نشست گفت: کتاب قصه راستگو به‌گونه‌ای نوشته شده که به‌رغم سادگی ساختار داستان، مفاهیم اخلاقی عمیقی را به مخاطب منتقل می‌کند؛ به‌ویژه مفاهیم صداقت وعدالت به‌صورت ملموس و قابل درک در داستان‌ها به نمایش گذاشته شده است. این ویژگی‌هابه مخاطب این امکان رامی‌دهد که خود را درموقعیت‌های اخلاقی مشابه قرار داده و درباره انتخاب‌های اخلاقی خود تأمل کند.وی همچنین بیان کردکه کتاب«قصه راستگو» نه تنها برای کودکان و نوجوانان، بلکه برای بزرگسالان نیز می‌تواند آموزنده و تأثیرگذار باشد. وی افزود: هر داستان در این کتاب به شیوه‌ای منحصر به فرد، مفاهیم اخلاقی عمیقی رامنتقل می‌کندکه برای همه سنین،ازکودکان گرفته تا بزرگسالان مفید است ومی‌تواند در پرورش نسل‌هایی با پایه‌های اخلاقی محکم‌تر و رفتارهای درست نقش مهمی ایفا کند.
خاطرات تلویزیونی ارزشمند
در آغاز این نشست سودابه نوذری، دبیر نشست، با تاکید بر اهمیت تاریخ شفاهی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: کتاب قصه راستگو، اثری ارزشمند در حوزه تاریخ شفاهی است که یکی از موضوعات کلیدی در این سازمان به‌شمار می‌آید. به عنوان یک کتابدار، معتقدم آثار تاریخ شفاهی بر پایه واقعیت‌ها شکل می‌گیرد و به نوعی زندگینامه‌هایی خودنوشت هستند که با همت پژوهشگران تدوین می‌شود. این کتاب با گردآوری قصه‌هایی از آموزه‌های دینی و قرآنی برای کودکان، توانسته محتوایی جذاب و آموزنده ارائه دهد.نوذری همچنین به شخصیت مرحوم راستگو، به‌عنوان محور اصلی کتاب، اشاره کرد و افزود: برای بسیاری از ما، نام آقای راستگو تداعی‌کننده خاطرات تلویزیونی ارزشمندی است. او با سبک خاص و منحصربه‌فرد خود نه تنها کودکان بلکه مخاطبان بزرگسال را نیز مجذوب قصه‌گویی‌هایش می‌کرد. نگارش این کتاب گامی ضروری در جهت حفظ و معرفی فعالیت‌های این چهره برجسته است.
آثار توسل به حضرت زهرا(س)
محمد قبادی، مسئول تدوین و انتشار کتاب قصه راستگو در ادامه به جنبه‌های انسانی و فرهنگی شخصیت مرحوم راستگو اشاره کرد و یادآور شد که این ابعاد شخصیت ایشان در کتاب به‌طور کامل منعکس شده است. وی در این رابطه گفت: مرحوم راستگو در پایان مصاحبه‌های خود، سه عامل اصلی موفقیتش را ذکر کرد. نخست، توسل به حضرت زهرا(س) بود که در تمام شرایط به ایشان توسل می‌جستند. دوم دعای مادر ایشان بود که همواره برای موفقیت‌های او دعا می‌کرد و سومین عامل، توجه به نظم و برنامه‌ریزی دقیق در کارها بود. راستگو معتقد بود که کارها باید از حالت سنتی و روستایی خارج شده و به‌صورت حرفه‌ای و برنامه‌ریزی‌شده انجام شود. او در این راه بیش از ۷۰۰۰ قصه‌گو تربیت کرد.این پژوهشگر در پایان سخنان خود به چالش‌ها و سختی‌هایی که در روند تهیه این اثر با آن مواجه شد، اشاره کرد و توضیح داد: متقاعد کردن مرحوم راستگو برای بیان بخشی از خاطرات و مسائل شخصی‌اش کار دشواری بود، به‌ویژه که ایشان تمایلی به اشتراک‌گذاری برخی از جنبه‌های شخصی و معنوی زندگی خود نداشتند.
نظر راستگو درباره قصه
مصطفی رحماندوست، نویسنده و منتقد ادبی، در نقد کتاب قصه راستگو با تأکید بر اهمیت سبک نگارش و محتوای این اثر، آن را کتابی تأثیرگذار و آموزنده معرفی کرد. به گفته وی، کتاب قصه راستگو نه تنها در زمینه داستان‌سرایی، بلکه از نظر پیام‌های اخلاقی نیز اثری برجسته است که می‌تواند مخاطب را به تفکر و تأمل وادارد.این نویسنده کودک و نوجوان در بخش دیگری از سخنان خود به همکاری‌اش با شخصیت‌های برجسته در عرصه ادبیات کودک و تأثیر آنها بر تفکراتش اشاره کرد و گفت: راستگو از‌جمله کسانی بود که نگاه ویژه‌ای به داستانگویی داشت و همواره تأکید می‌کرد که داستان‌ها باید به‌روز و در ارتباط با دنیای امروز باشد.رحماندوست سپس به نقل‌قولی از راستگو پرداخت و گفت: راستگو همیشه می‌گفت که داستان باید هم آموزنده باشد و هم جذاب و تأثیرگذار. داستان‌ها باید بتوانند در دل مخاطب رخنه کرده و او را به تفکر و تأمل وادارند.وی در پایان سخنان خود به جایگاه ویژه داستانگویی در دنیای امروز اشاره کرد و گفت: داستانگویی نه تنها یک ابزار سرگرمی است، بلکه یکی از مهم‌ترین روش‌های انتقال مفاهیم فرهنگی، انسانی و اجتماعی به نسل‌های مختلف است. در دنیای امروز که ارتباطات با سرعت بالایی در حال تغییر است، داستانگویی می‌تواند مانند پلی عمل کند که نسل‌ها را به‌هم متصل کند. ما باید بیشتر به این هنر توجه کنیم و آن را در سطح وسیع‌تری گسترش دهیم.
نهادینه‌سازی قصه‌گویی دینی
در پایان این نشست غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، با تاکید بر پیشگامی مرحوم شیخ‌علیرضا راستگو در عرصه ادبیات کودک و نوجوان نقش بی‌بدیل او را در نهادینه‌سازی قصه‌گویی دینی و تربیتی برای کودکان در ایران ارج نهاد و از شخصیت‌های برجسته دیگری چون مرحوم محمود حکیمی و رحمانی یاد کرد و با تاکید بر تأثیرات این پیشگامان در شکل‌دهی ادبیات دینی برای کودکان و نوجوانان، گفت: این شخصیت‌ها با آثار خود مسیر جدیدی در عرصه ادبیات کودکان و نوجوانان دینی گشودند و دستاوردهایی که امروز در این حوزه مشاهده می‌شود، به نوعی مرهون تلاش‌های ایشان است.
کتابی آموزنده حتی برای بزرگسالان
مصطفی رحماندوست، شاعر و نویسنده دراین نشست گفت: کتاب قصه راستگو به‌گونه‌ای نوشته شده که به‌رغم سادگی ساختار داستان، مفاهیم اخلاقی عمیقی را به مخاطب منتقل می‌کند؛ به‌ویژه مفاهیم صداقت وعدالت به‌صورت ملموس و قابل درک در داستان‌ها به نمایش گذاشته شده است. این ویژگی‌هابه مخاطب این امکان رامی‌دهد که خود را درموقعیت‌های اخلاقی مشابه قرار داده و درباره انتخاب‌های اخلاقی خود تأمل کند.وی همچنین بیان کردکه کتاب«قصه راستگو» نه تنها برای کودکان و نوجوانان، بلکه برای بزرگسالان نیز می‌تواند آموزنده و تأثیرگذار باشد. وی افزود: هر داستان در این کتاب به شیوه‌ای منحصر به فرد، مفاهیم اخلاقی عمیقی رامنتقل می‌کندکه برای همه سنین،ازکودکان گرفته تا بزرگسالان مفید است ومی‌تواند در پرورش نسل‌هایی با پایه‌های اخلاقی محکم‌تر و رفتارهای درست نقش مهمی ایفا کند.
