شرط‌بندی در داوری؟متاسفانه اتفاق می‌افتد!

علی میرزابیگی، در گفت و گو با «روزنامه جام‌جم»:

شرط‌بندی در داوری؟متاسفانه اتفاق می‌افتد!

با این‌که VARوارد فوتبال ایران شده اما بساط گذشته همچنان برچیده نشده و هر هفته اهالی فوتبال شاهد یکسری حواشی و اتفاقات هستند. مشکلات داوری کجاست؟ آیا فدراسیون و جامعه داوری نیاز به خون تازه دارند؟ اینها مجموعه سوالاتی است که علی میرزابیگی، داور بازنشسته ایران و از مدیران فوتبال، به آنها شفاف پاسخ می‌دهد.

او که مهمان حضوری جام‌جم بود، همچنین درباره پرونده فساد فوتبال در مس رفسنجان، توضیحات شفافی داد و گفت بعضی از داوران به عنوان مطلع احضار شدند تا توضیحاتی دهند.
 
آقای میرزابیگی ما کلا درداوری علم‌ستیز وقانون‌ستیزهستیم. ازآنجا که بسیاری ازتغییرات درقوانین اینجا پیاده‌سازی نمی‌شود. می‌توانید مورد مصداقی بگویید؟ 
 
درباره هند درمحوطه جریمه. شاید در بحث آموزش داوران خوب عمل نمی‌کنیم. ما کلا همه چیز را با یک وبینار دوسه ساعته یا جلسات دو سه روزه می‌خواهیم جمع کنیم در حالی که مثلا می‌بینیم در کشورهای عربی چقدر در بحث آموزش جدی هستند.
اگر بخواهیم ریشه‌ای بشکافیم، این خلا درآموزش هست. درباره به روز شدن قوانین، اول فصل سه چهار روز کلاس می‌گذاریم. در نیم فصل یک جلسه کلاس داریم. از سویی تست‌ها را هم قوی نمی‌گذاریم تا مبادا داوران بزرگ ما برای نیم‌فصل دوم لیگ‌برتر حذف شوند. یکسری از داوران ما به مرز پختگی رسیده‌اند ولی نیروی جوانی را ندارند. ما معیارهای تست بین‌المللی را برای داوران گذاشته‌ایم ولی فیفا می‌گوید می‌توانید گاهی تست آسانتری هم بگیرید. نیم فصل دوم بازی‌ها حساس است. شاید اگر خود من هم مدیر باشم، دقیقا همین کار را می‌کنم. ولی در بحث آموزش شما درست می‌گویید. ما ضعف داریم. گاهی اوقات هم قوانین اجرا نمی‌شود. مثلا چند روز قبل کمیته داوران موردی را ملاحظه کرده که سلیقه‌ای انجام می‌شود.
 
چه چیزی؟ 
تعویض ششم. از سازمان لیگ به کمیته داوران استان‌ها ابلاغ کرده‌اند چرا داورها تعویض ششم را انجام می‌دهند؟ حالا این تعویض چیست؟ اگر تیم پزشکی تشخیص دهد بازیکن مثلا سرش ضربه خورده و نمی‌تواند بازی کند تعویض ششم اضافه می‌شود. مثل مورد علیرضا بیرانوند در جام‌جهانی. الان بین ابلاغیه سازمان لیگ و چیزی که قانونگذار در فیفا مصوب کرده است، اختلاف وجود دارد. فیفا می‌گوید باید انجام شود ولی می‌گویند چون سازمان لیگ ابلاغ نکرده نباید انجام شود!
 
یعنی قوانین بسته به ابلاغیه کسی دارد که در سازمان لیگ نشسته!
دقیقا. از سویی ما خلا آموزش داریم. یک قسمت از این بحث آموزش به VAR برمی‌گردد. ما با سه سیستم خریداری شده، بازی‌ها را برگزار می‌کنیم. برای این سیستم‌ها نیروی انسانی می‌خواهیم. بیایید حساب کنیم. ما 4 داور در زمین داریم که باید لایسنس VAR  داشته باشند. دو داور دراتاق VAR درکنار دو اپراتور. یعنی جمعا باید هفت داور آموزش دیده با لایسنس داشته باشیم. ما در هفته هشت بازی داریم. بنابراین باید 56 نفر درهفته برای VAR آماده داشته باشیم. آیا ما این تعداد نیرو را تربیت کرده‌ایم؟ حالا فهمیدید چرا سیستم دیگری خریداری نمی‌شود و ماهمچنان با همین سه سیستم جلو می‌رویم؟! در حالی که اگر نیروی لازم را داشتیم می‌توانستیم دوباره سیستم بخریم.
 
ما شنیده‌ایم در بعضی بازی‌ها از اتاق VAR به داور گفته‌اند ما اصلا هیچی از صحنه نفهمیدیم، هر چه خود تصمیم گرفتی!
اول این‌که فوتبال مثل اتاق شیشه‌ایست. یعنی همه اتفاقات آن از بیرون دیده می‌شود. به عنوان مثال فیفا به شما اجازه می‌دهد از VAR استفاده می‌کنید. می‌گوید اگر دقیقه 80 سیستم قطع شد، کاپیتان‌ها را می‌خواهی و به آنها می‌گویی سیستم قطع شده ولی بازی باید ادامه پیدا کند. ما اخیرا دیدیم در بازی‌ یکی از استان‌ها VAR قطع شد، گفتند ادامه بدهیم و اصلا صحبتی نکنیم! من این را تایید می‌کنم. چرا نباید شفاف باشیم؟ 
 
کدام بازی بوده؟
بازی در شهر قزوین بوده. نکته دوم سیستمی که در ایران استفاده می‌شود، می‌تواند تا 24 دوربین برای پوشش بازی داشته باشد. ما یک استانی مثل خوزستان 6-5 دوربین داریم. در استانی مثل تهران هم 12 تا 16 دوربین داریم. مثالی بزنم. امسال در بازی استقلال و هوادار در شهر قدس، توپ به دست سیلوا مدافع آبی‌ها برخورد داشت. خب این هند بود. تعداد دوربین‌ها کم بود، صحنه دیده نشد. اگردوربین پشت دروازه داشتیم،قطعا داورصحنه رادرست می‌دید وپنالتی اعلام می‌کرد.همان صحنه می‌توانست اتفاقات بازی را جور دیگری رقم بزند ولی شما نمی‌توانید به داور VAR ایراد بگیرید چون می‌گوید همان صحنه‌ای که مردم می‌بینند، من هم دقیقا دارم همان صحنه را می‌بینم.
 
می‌خواهیم بدانیم امسال بین داور و داوران اتاق VAR اختلاف‌نظر پیش آمده؟ 
وقتی VAR داور را فرا می‌خواند، یعنی نظر داوران اتاق یک چیز دیگر است. واقعیت این است اختلاف نظر پیش می‌آید.
 
در پرونده فساد فوتبال رئیس کمیته داوران برکنار شد. شما از جزئیاتش خبر دارید؟ 
زمانی که پرونده مس رفسنجان اتفاق افتاد و سالی که منتهی به صعود این تیم به لیگ برتر شد، اصلا آقای افشاریان در راس کمیته داوران نبود. شخص دیگری در راس کمیته بود. پس چه اتفاقی افتاده است؟ نفرات دیگر چه شدند؟ دوم، ما می‌گوییم شخص افشاریان. من به سیستم اعتقاد دارم و نباید بگوییم کار یک نفر بوده است. افشاریان به تنهایی این کار را کرده است؟ تنهایی چه کاری انجام داده؟ من دوره ریاست ایشان، داور بودم و بازی‌های مهمی سوت زدم. هیچوقت به من به شخصه نگفت بروید فلان کار را کنید. باید ببینیم مشکل چیست؟ کاش شفاف توضیح دهند. مسائل را بازگو کنند. اگر اتفاقی افتاده و تخلفی شده، چرا شفاف نمی‌گویند و مادام‌العمر محروم نمی‌کنند؟ 
 
سؤال مهمی که هست، اگر افشاریان در این پرونده بوده، خودش در زمین سوت نمی‌زده. کسانی بودند که رفتند و سوت زدند. چرا فقط باید پای افشاریان وسط باشد؟ چرا مدیر فلان باشگاه را گرفتند، داوری را دعوت نکردند؟ 
پروسه‌ای که بابت یک اتفاقی در یک بازی به وجود می‌آید، فقط در رابطه با یک شخص نیست. در رابطه با سلسله افرادی است که آن را رقم می‌زنند. تا جایی که من می‌دانم افراد زیادی را به عنوان مطلع احضار کردند تا توضیح دهند.
 
از داوران؟ 
بله، از داوران. رفتند وصحبت کردند.همان‌طور که می‌دانید پرونده درمرحله تحقیق بوده است. ممکن است خیلی از افراد بروند. تا جایی که می‌دانم در پرونده کیفرخواست صادر شده است و منتظر دادگاه هستیم تا حکم نهایی صادر شود. امیدوارم همه چیز شفاف اعلام شود. سؤال شما درست است. افشاریان تنها نبوده و سلسله افرادی پایشان در ماجرا بوده. 
 
به نظرتان ممکن است پای آدم‌های دیگر وسط بیاید؟ مشخصا داوران.
داوران زیادی به عنوان مطلع رفته‌اند. صحبت زیاد است. در سالی که مس رفسنجان بوده، من هم داوری کردم. یکی از مسابقات را به اتفاق وحید کاظمی، سوت زدیم که بازی هم مساوی شد. من را دعوت نکردند ولی اگر دعوتم کنند ایرادی ندارد. می‌روم و توضیح می‌دهم. به نظر من ممکن است پای افراد دیگری هم به پرونده باز شود. همین حالا پرونده به جاهای خوبی رسیده. یک بار برای همیشه باید با این مسأله برخورد شود. 
 
شماخواهان پاکسازی داوری هستید.شفاف بگویید موضوع شرط‌بندی داوران چقدر صحت دارد؟ این چیزها در داوری هست؟ 
شرط‌بندی بحث گسترده‌ای است. این مسائل در هر رکنی از فوتبال ممکن است اتفاق بیفتد. اگر بگویم اصلا نبوده، ادله‌ای ندارم. نمی‌توانم به ضرس قاطع هم بگویم وجود داشته است. شما می‌گویی برق را نمی‌بینم ولی دستم را هم در پریز نمی‌کنم. نامرئی است. حالا هی بگویم برق وجود ندارد، چهار نفر به من می‌خندند. یک بار من با فردی صحبت می‌کردم که در این سیستم شرط‌بندی بود. به او گفتم ضریب فلان چقدر است، ضریب آن آیتم چقدر است؟ من هی سؤال می‌کردم. به من گفت دو حالت بیشتر نیست. یا خیلی اطلاعات داری می‌خواهی از ما اطلاعات بکشی یا این‌که هیچ چیز نمی‌دانی. من گفتم واقعا چیزی نمی‌دانم. با صحبت‌هایی که کردیم و چیزهایی که بعدا شنیدم، به نتایج جالبی رسیدم. من شنیدم می‌گفتند در قضیه شرط‌بندی نیازی نیست به کسی بگویی فلان کار را کن یا نکن. مثال بزنم روشن شوید. خود من به عنوان علی میرزابیگی با اسم مستعار به یک سایت شرط‌بندی می‌روم. یا اخوی یا پسرعمویی یا رفیقی. می‌گویم روی این شرط ببندید که نیمه اول بازی یک اخراج دارد. خودم یک کاری می‌کردم که بازیکن اخراج شود!
 
این که می‌گویید واقعا در داوری اتفاق افتاده؟ 
چرا نباشد؟ شما که می‌دانید ضریب اخراج بالاست. خودم را مثال می‌زنم. من داور کاری می‌کردم پنالتی اتفاق بیفتد! یک چیز را شفاف بگویم مردم در جریان باشند. برای یک داور عوض کردن روند بازی خیلی خیلی کار راحتی است. شما احتیاج ندارید حتما پنالتی بگیرید و تابلو شوید. می‌توانید کاری کنید روند بازی عوض شود و به سمت دلخواهش برود. سوت‌های وسط زمین را مدیریت می‌کنید. شما مثلا روی یک بازیکن زوم می‌کنید. یک خطای ریز روی او را نمی‌گیرید. وقتی بلند شود اولین عکس العملش اعتراض است. سریع به او کارت می‌دهید! دوباره همین کار را تکرار می‌کنید و در 5 دقیقه می‌توانید بازیکن را قانونی اخراج کنید! طبیعت هافبک دفاعی این است که با دوندگی و جنگندگی تاکتیک حریف را خراب می‌کند. شما کافی است سریعا به او کارت بدهید. مربی رسما تا دقیقه 90 آن بازیکن را ندارد. متاسفانه چیزی چیزهایی اتفاق می‌افتد! 
 
انتخابات فدراسیون فوتبال در راه است. شما هم در بحث مدیریت کار کرده و می‌کنید. می‌گویند همه چیز را برای انتخابات رها کرده‌اند. شما این را احساس می‌کنید؟ 
در چند قسمت جواب‌تان را می‌دهم. من در سال‌های گذشته نشان دادم دوست دارم در حوزه مدیریت کار کنم. از طرفی شما می‌دانید بُعد رسانه‌ای و تبلیغاتی فوتبال را، یک وزارتخانه هم ندارد. همین حالا تعداد فدراسیون‌های فیفا از اعضای سازمان ملل بیشتر است. بالاخره افراد را علاقه‌مند می‌کند وارد این حوزه شوند. یکسری دوستان در جاهای دیگر بودند و دوست دارند وارد مدیریت فوتبال شوند. بله، موضوعی که شما گفتید درست است. سال منتهی به انتخابات فدراسیون فوتبال است. تحرکات بیشتر می‌شود. جلسات بیشتر می‌شود. جلسات شبانه بیشترمی‌شود.من همه چیز را به حساب باهوشی مهدی تاج می‌گذارم. به هرحال در چنین سالی VAR را وارد لیگ برترکرد و برای خودش پوئن مثبت گرفت. امیدوارم بهترین تصمیم برای فوتبال گرفته شود. 
 
سؤال شفاف ما این است که به نظر شما فوتبال ما نیاز به خون تازه دارد یا نه؟ شما به مورد VAR اشاره کردید ولی یکسری مشکلات عمیق در فوتبالمان داریم. از زمین‌ها تا ورزشگاه‌ها. انصافا فوتبال ما پیشرفت کرده است؟ 
مدیران ارشد ما در فوتبال می‌شوند اعضای هیات رئیسه فوتبال. آنها تصمیمات کلان می‌گیرند. یعنی جلسه دو سه ساعته که می‌گذارند، تاثیراتش را درفوتبال کشور وملی می‌بینید. الان ما در هیات رئیسه بررسی اجمالی کنیم، اتفاقات عجیب در آن افتاده. از داستان برکناری عزیزی خادم بگذریم، نایب رئیس قبلی بانوان 15سال زندانی شده. افشاریان ازهیات رئیسه بیرون رفته و کلا اتفاقات هیات رئیسه عجیب بوده است. در سطح کلان این اتفاقات برای فوتبال ما خوب نیست. به نظرم نیاز به یک خون تازه در فوتبال داریم تا تصمیمات فوتبالی بگیریم.
 
درباره ترکیب هیات رئیسه فدراسیون فوتبال چه نظری دارید؟ خیلی‌ها اعتقاد دارند این ترکیب معمولا رفاقتی چیده می‌شود تا کارشناسانه.
مدیری که در مجموعه ای کار می‌کند نباید خیلی وارد جزئیات شود. باید بازوهای قوی بچیند. من حق می‌دهم رئیس دو سه تا از دوستانش را انتخاب کند تا با حداکثر آرا مصوب‌های مورد نظرش را تصویب کند ولی خواهش دارم افراد خبره هم بیاورید. افرادی که شکاف‌ها و درزها و نکات تاریک را بگوید. در ترکیب 9 تا 11 نفره هیات رئیسه شما باید دو سه نفر خبره کنارتان داشته باشید تا راهکار فوتبالی ارائه بدهند یا حداقل کمیته‌های مهم تان را به آنها بسپارید.

پنالتی طارمی مقابل آرسنال درست بود
اول راجع به صحنه لواندوفسکی حرف بزنیم. هوش مصنوعی آفساید را گرفته. برای سیستم تعریف شده که مهاجم هر قسمت از بدنش جلوتر باشد، آفساید بگیرد. خطی که انداختند نشان داد نوک کفش لواندوفسکی جلوتر است. سیستم احساسات ندارد که بگوید چون بارسا و لواندوفسکی است آفساید نگیرید. پس تصمیم کاملا درست بود. درباره صحنه طارمی هم ما در بحث هند چند تعریف داریم. دو آیتم در این صحنه وجود دارد. اول بحث عمد بودن هند که هست. دوم بحث بی‌احتیاطی جدا شدن دست از بدن که آن هم اتفاق افتاده. دست بازیکن آرسنال غیرطبیعی بود. به نظرم تصمیم کاملا درست بود.

به داوری خیانت کردند
 
آقای افشاریان رئیس کمیته داوران کنار گذاشته شد. شما جزو منتقدان ایشان بودید. می‌شود اسم این اتفاق را فاجعه گذاشت؟ 
من منتقد شخص افشاریان نبودم، منتقد سیستم حاکم بر داوری بودم. بخواهیم منطقی حرف بزنیم، اتفاقاتی که در زمان افشاریان افتاد، گرچه خودش مسبب بخشی از آن بود ولی باید به این نکته هم اشاره کنیم که رئیس کمیته داوران میراث‌دار یکسری مشکلات بود. می‌خواهم مثال روشن بزنم که متوجه شوید. به آقای افشاریان زمینی دادند که یکسری داور و یکسری افراد بدون منطق در آن رشد کرده بودند. خب ایشان مجبور بود از همان آدم‌ها استفاده کند. یکسری کارها هم در زمان خودش اتفاق افتاد. بنابراین سیستم مشکل داشت. این انتقاد را به دوران آقای اصفهانیان هم دارم. 8 سال ایشان در راس کار بود. آقای عسگری هم رئیس دپارتمان بود و با آقای اصفهانیان کار می‌کرد. تصمیمات خلق‌الساعه و سلیقه‌ای می‌گرفتند.
 
بدترین تصمیم‌شان چه بود؟ 
در زمان معرفی نفرات به لیست بین‌الملل، داوران الیت را از لیست خارج کردند! در یک برهه لیست بین‌المللی ما کاملا خالی شد! هر داور می‌توانست دو کمک هم ببرد. ببینید چه اتفاقی برای داوری ما افتاد؟
 
این خیانت به داوری بود؟ 
بله. درحوزه بین‌الملل. دوم، ما درآسیا کرسی داوری نداریم. یک سال کمیته داوران ما سه نفر را به عنوان کاندید به کنفدراسیون معرفی کردند چون ترسیدند درگیری پیش بیاید. کنفدراسیون گفت وقتی خود شما روی یک نفرجمع‌بندی ندارید، توپ را به زمین ما انداختید و سه نفر معرفی کردید؟ هر سه نفر را ریجکت کردند! این تصمیماتی است که درزمان آقای اصفهانیان و عسگری گرفته شد. دوستان عزیز الان کارشناسی هم می‌کنند.مثلا در یکی از بازی‌های ملی اصلا VAR نداشتیم، آقای عسگری می‌گفت چرا داور هنگ‌کنگی از این سیستم استفاده نکرد؟! به همین دلیل من گفتم بهتر است آقای عسگری به خودش استراحت بدهد و کارشناسی نکند.

سعید اکبری - گروه ورزش