
در اجلاسیه جامعه مدرسین مطرح شد
ضرورت تصویب قانون شفاف برای هوش مصنوعی
شانزدهمین اجلاسیه مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با موضوع «هوش مصنوعی؛ فرصتها، چالشها و راهکارها» روز پنجشنبه 22 آذر 1403 برگزار و پیام آیتا... نوریهمدانی قرائت شد.
آیتا...سیدهاشم حسینیبوشهری، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز دراین مراسم مجمع اظهار کرد: هوش مصنوعی در مباحث مختلفی ازجمله صنعت، پزشکی و کشاورزی،ازگذشته مطرح بوده است امااکنون سرعت پیشرفت آن به حدی بوده که همگان تعجب کردند. وی ادامه داد: هوش مصنوعی با پیشرفتی که داشته از مرزهای فرهنگی و اجتماعی گذر کرده؛ در ایران و جهان اسلام اگر به آینده هوش مصنوعی توجه نشود از غافله تکنولوژی دنیا عقب میمانیم؛ لذا توجه به فرصتها و چالشهای این فناوری باید در دستور کار قرار بگیرد.
امامجمعه قم تصریح کرد: پرداختن به هوش مصنوعی، تصمیمگیری برای افقهای آینده اسلام و کشور را تسهیلبخشی میکند؛ امروز عرصه جهانی متعلق به علم و تکنولوژی است، باید بتوانیم برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی از این امکانات و ابزار به نحو احسن استفاده کنیم تا به یکباره دچار غافلگیری نشویم. رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیان اهمیت تعریف دادههای هوش مصنوعی بیان کرد: در جستوجوی محتوا و تولید دادهها باید پیشقدم باشیم و فقط بهرهبردار نباشیم، باید به لایههای درونی آن دست یابیم تا رشد و پیشرفت کنیم. حوزویان باید با هوش مصنوعی آشنا باشند، چراکه بدون استفاده از امکانات بروز نمیتوان در جامعه تاثیرگذار بود. رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به تهدیدهای هوش مصنوعی ابراز کرد: چالشهای اخلاقی متعددی در پرتوی هوش مصنوعی متصور است که شاید تصمیماتی خارج از دین در قالب آن صورت گیرد. وی اضافه کرد: توسعه ابزارهای تهاجمی و مخرب، جعل سند، حملات سایبری و پیشرفته ازجمله تهدیدات این فناوری است و لازم است به این وجوهات توجه بیشتری شود؛ باید در این زمینه پیشرفت مطلوبی داشته باشیم تا جلوی این حوادث احتمالی گرفته شود. آیتا... حسینیبوشهری تاکید کرد: تدوین قوانین و مقررات شفاف برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی، آموزش عمومی، طراحی سیستمهای اخلاق محور و بومیسازی از مواردی است که مسئولان امر باید به آن توجه کنند.
هوش مصنوعی دنیا را تغییر خواهد داد
بهروز مینایی، دبیر ستاد توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و رباتیک کشور نیز در این اجلاسیه گفت: هوش مصنوعی به حدی در حال پیشرفت است که اگر کشوری در این زمینه فعالیت نکند، مستعمره کشورهای دیگر میشود. وی ادامه داد: همانگونه که اینترنت در دنیا انقلابی را رقم زد، هوش مصنوعی نیز دنیا را تغییر میدهد، البته با سرعتی چند برابر بیشتر از اینترنت، این تغییرات صورت میگیرد. مینایی گفت: هوش مصنوعی یک ماشین برنامه است و توانایی بروز رفتارهایی شبیه به انسان از جمله استدلال، یادگیری از محیط و منطبقسازی خود با محیط را دارد. باید از هوش مصنوعی به نحو احسن استفاده کرد؛ باید برای ابزارهای مختلفی که وجود دارد، آموزش صحیحی درنظر گرفته شود. دبیر ستاد توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و رباتیک کشور تاکید کرد: هوش مصنوعی فقط یک فناوری امیدآفرین و توسعهبخش نیست بلکه اقتدارآفرین است؛ در تدوین سند ملی هوش مصنوعی که تقریبا به تصویب نهایی شورایعالی انقلاب فرهنگی رسیده، این امر با جزئیات بیان شده است.
ایجاد شبکههای تخصصی
حجتالاسلام سلیمانیاردهالی، رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علیمه قم نیز در این مراسم بیان کرد: در راستای اجرای تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر توسعه هوش مصنوعی، این مسأله مهم و مبتلابه جهانی در دستور کار مجمع قرار گرفت و این اجلاسیه با طرح و تصویب هیاترئیسه مجمع عمومی با برپایی کمیسیونها آغاز به کار کرد. وی ادامه داد: مجمع عمومی جامعه مدرسین باید در راستای آشنایی، ارتقای علمی و تسلط اساتید حوزه علمیه بر هوش مصنوعی و بهکارگیری از این ظرفیت در جامعه علمی حوزوی و ملی نقش سازندهای ایفا کند. وی از ایجاد شبکههای تخصصی برای اساتید علاقهمند به هوش مصنوعی در آیندهای نزدیک خبر داد و گفت: همچنین تحقیقات اساتید در حوزه هوش مصنوعی میتواند به تولید دانش جدید و کاربردی منجر شود.
حکمرانی فضای مجازی بدون هوش مصنوعی امکانپذیر نیست
حجتالاسلام محمدی، دبیر علمی شانزدهمین اجلاسیه مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز، اظهار کرد: هوش مصنوعی شبیهسازی هوش انسانی و یک برنامه و الگوریتم شامل مجموعهای از دستورالعملها و دادهها با توانایی حل مسأله است. وی با بیان اینکه در فناوری هوش مصنوعی صرفا تحویل داده مطرح نیست بلکه تحلیل داده انجام میشود، گفت: دنیای امروز دنیای حکمرانی فضای مجازی است که این مهم نیز بدون هوش مصنوعی امکانپذیر نیست.محمدی گفت:هوش مصنوعی یک ضرورت برای رسیدن به تمدن نوین است که هم یک فرصت و هم یک تهدید است که میتواند هم موجب اقتدار وقدرت و هم موجب سلب اقتدار شود. وی با اشاره به اینکه برخیها میگویند هوش مصنوعی میتواند مخربتر از سلاح هستهای باشد، گفت: این فناوری برای کشوری که آن را نداشته باشد، یک تهدید است و برای کشوری که واجد آن باشد، بازدارندگی میآورد. به همین جهت است که رهبر انقلاب اسلامی فرمودند بهرهبرداری از هوش مصنوعی امتیاز نیست بلکه باید بر لایههای عمیق آن مسلط شد؛ چون اگر آژانس آن ایجاد شود، اجازه نخواهند داد از منطقه آنان عبور کنیم.
استفاده از هوش مصنوعی برای علوم دینی
درپیام آیتا... العظمی نوریهمدانی آمده بود که درعصر حاضر، شاهد تحول بیسابقه در عرصه دانش و فناوری هستیم که تأثیرات آن بهسرعت درتمامی حوزههای علمی وفرهنگی مشاهده میشود.یکی ازاین تحولات بنیادین، پیشرفت چشمگیر در حوزه هوش مصنوعی است؛ دانشی که اکنون نهتنها به یکی از محورهای اصلی توسعه جهانی بدل شده، بلکه نقش آن درتحلیل دادهها، تسهیل پژوهشها و ارائه راهکارهای نوین در تمامی علوم، از جمله علوم دینی،غیرقابل انکاراست. وی دراین پیام تاکید کرده بود با نگاهی به آموزههای قرآنی، درمییابیم که استفاده از ابزارهای نوین برای فهم بهتر آیات و تعمیق دانش دینی، در راستای تحقق هدف خلافت انسان بر زمین قرار دارد. لذا هوش مصنوعی را میتوان ابزاری دانست که با سازماندهی و بهرهگیری هوشمندانه از انبوه اطلاعات موجود، میتواند پژوهشگران را در مسیر تفکر و اندیشه عمیقتر یاری رساند. این فناوری، با تحلیل دقیق دادهها، استخراج الگوها، و تسهیل فرآیندهای تحقیقاتی، پژوهشگر را از صرف زمان بر فعالیتهای غیرضروری بینیاز کرده و او را در رسیدن به بصیرتی بالاتر یاری میکند. به عبارت دیگر، هوش مصنوعی، دستیار اندیشمند است و نه جایگزین تفکر او. این مرجع تقلید بیان کرد: اگر ما به عنوان حاملان میراث وحی و عالمان علوم اسلامی از این فرصت استفاده نکنیم، ممکن است در آیندهای نزدیک با چالشهایی جدی روبهرو شویم. نسل جدید که در دنیای فناوری غوطهور است،انتظار داردکه علوم دینی نیزبا زبان زمانه پاسخگوی نیازهایشان باشد. همچنین، نهادهای علمی و پژوهشی در جهان، با بهرهگیری از این فناوری، در حال گسترش تحقیقات خود هستند و غفلت ما میتواند منجر به فاصله گرفتن علوم دینی از جریان جهانی دانش شود.وی تاکید کرد: ضروری است که امروز، هریک از ما با درک اهمیت و ضرورت این فناوری، به یادگیری و بهکارگیری هوش مصنوعی درحوزه تخصصی خود بپردازیم؛ابزارهای هوشمند میتوانند یاریگر ما در تبلیغ، تحقیق، تدریس، و حتی استنباطهای دقیقتر از متون دینی باشند. با ورود به این عرصه و آشنایی با توانمندیهای هوش مصنوعی، میتوانید دریچهای نوین به روی علم و دین بگشایید. این یک ضرورت علمی و رسالت دینی است که برای پاسخگویی به نیازهای جامعه، باید هرچه سریعتر به آن توجه کنیم.آینده، متعلق به کسانی است که علم امروز را به خدمت اهداف متعالی درآورند.حوزه علمیه باید توجه به فقه معاصر داشته باشد و به دنبال تحول وپاسخگو بودن باشد وبا درنظرگرفتن سیره علمای بزرگ و میراث گذشتگان،مسیر تحولی که با شتاب درحال انجام است راپی بگیرد. معتقدم کسانی که در این عرصه گام برمیدارند، باید از نظر فقاهت در سطح بسیار بالا باشند.
امامجمعه قم تصریح کرد: پرداختن به هوش مصنوعی، تصمیمگیری برای افقهای آینده اسلام و کشور را تسهیلبخشی میکند؛ امروز عرصه جهانی متعلق به علم و تکنولوژی است، باید بتوانیم برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی از این امکانات و ابزار به نحو احسن استفاده کنیم تا به یکباره دچار غافلگیری نشویم. رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیان اهمیت تعریف دادههای هوش مصنوعی بیان کرد: در جستوجوی محتوا و تولید دادهها باید پیشقدم باشیم و فقط بهرهبردار نباشیم، باید به لایههای درونی آن دست یابیم تا رشد و پیشرفت کنیم. حوزویان باید با هوش مصنوعی آشنا باشند، چراکه بدون استفاده از امکانات بروز نمیتوان در جامعه تاثیرگذار بود. رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به تهدیدهای هوش مصنوعی ابراز کرد: چالشهای اخلاقی متعددی در پرتوی هوش مصنوعی متصور است که شاید تصمیماتی خارج از دین در قالب آن صورت گیرد. وی اضافه کرد: توسعه ابزارهای تهاجمی و مخرب، جعل سند، حملات سایبری و پیشرفته ازجمله تهدیدات این فناوری است و لازم است به این وجوهات توجه بیشتری شود؛ باید در این زمینه پیشرفت مطلوبی داشته باشیم تا جلوی این حوادث احتمالی گرفته شود. آیتا... حسینیبوشهری تاکید کرد: تدوین قوانین و مقررات شفاف برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی، آموزش عمومی، طراحی سیستمهای اخلاق محور و بومیسازی از مواردی است که مسئولان امر باید به آن توجه کنند.
هوش مصنوعی دنیا را تغییر خواهد داد
بهروز مینایی، دبیر ستاد توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و رباتیک کشور نیز در این اجلاسیه گفت: هوش مصنوعی به حدی در حال پیشرفت است که اگر کشوری در این زمینه فعالیت نکند، مستعمره کشورهای دیگر میشود. وی ادامه داد: همانگونه که اینترنت در دنیا انقلابی را رقم زد، هوش مصنوعی نیز دنیا را تغییر میدهد، البته با سرعتی چند برابر بیشتر از اینترنت، این تغییرات صورت میگیرد. مینایی گفت: هوش مصنوعی یک ماشین برنامه است و توانایی بروز رفتارهایی شبیه به انسان از جمله استدلال، یادگیری از محیط و منطبقسازی خود با محیط را دارد. باید از هوش مصنوعی به نحو احسن استفاده کرد؛ باید برای ابزارهای مختلفی که وجود دارد، آموزش صحیحی درنظر گرفته شود. دبیر ستاد توسعه فناوریهای هوش مصنوعی و رباتیک کشور تاکید کرد: هوش مصنوعی فقط یک فناوری امیدآفرین و توسعهبخش نیست بلکه اقتدارآفرین است؛ در تدوین سند ملی هوش مصنوعی که تقریبا به تصویب نهایی شورایعالی انقلاب فرهنگی رسیده، این امر با جزئیات بیان شده است.
ایجاد شبکههای تخصصی
حجتالاسلام سلیمانیاردهالی، رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علیمه قم نیز در این مراسم بیان کرد: در راستای اجرای تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر توسعه هوش مصنوعی، این مسأله مهم و مبتلابه جهانی در دستور کار مجمع قرار گرفت و این اجلاسیه با طرح و تصویب هیاترئیسه مجمع عمومی با برپایی کمیسیونها آغاز به کار کرد. وی ادامه داد: مجمع عمومی جامعه مدرسین باید در راستای آشنایی، ارتقای علمی و تسلط اساتید حوزه علمیه بر هوش مصنوعی و بهکارگیری از این ظرفیت در جامعه علمی حوزوی و ملی نقش سازندهای ایفا کند. وی از ایجاد شبکههای تخصصی برای اساتید علاقهمند به هوش مصنوعی در آیندهای نزدیک خبر داد و گفت: همچنین تحقیقات اساتید در حوزه هوش مصنوعی میتواند به تولید دانش جدید و کاربردی منجر شود.
حکمرانی فضای مجازی بدون هوش مصنوعی امکانپذیر نیست
حجتالاسلام محمدی، دبیر علمی شانزدهمین اجلاسیه مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز، اظهار کرد: هوش مصنوعی شبیهسازی هوش انسانی و یک برنامه و الگوریتم شامل مجموعهای از دستورالعملها و دادهها با توانایی حل مسأله است. وی با بیان اینکه در فناوری هوش مصنوعی صرفا تحویل داده مطرح نیست بلکه تحلیل داده انجام میشود، گفت: دنیای امروز دنیای حکمرانی فضای مجازی است که این مهم نیز بدون هوش مصنوعی امکانپذیر نیست.محمدی گفت:هوش مصنوعی یک ضرورت برای رسیدن به تمدن نوین است که هم یک فرصت و هم یک تهدید است که میتواند هم موجب اقتدار وقدرت و هم موجب سلب اقتدار شود. وی با اشاره به اینکه برخیها میگویند هوش مصنوعی میتواند مخربتر از سلاح هستهای باشد، گفت: این فناوری برای کشوری که آن را نداشته باشد، یک تهدید است و برای کشوری که واجد آن باشد، بازدارندگی میآورد. به همین جهت است که رهبر انقلاب اسلامی فرمودند بهرهبرداری از هوش مصنوعی امتیاز نیست بلکه باید بر لایههای عمیق آن مسلط شد؛ چون اگر آژانس آن ایجاد شود، اجازه نخواهند داد از منطقه آنان عبور کنیم.
استفاده از هوش مصنوعی برای علوم دینی
درپیام آیتا... العظمی نوریهمدانی آمده بود که درعصر حاضر، شاهد تحول بیسابقه در عرصه دانش و فناوری هستیم که تأثیرات آن بهسرعت درتمامی حوزههای علمی وفرهنگی مشاهده میشود.یکی ازاین تحولات بنیادین، پیشرفت چشمگیر در حوزه هوش مصنوعی است؛ دانشی که اکنون نهتنها به یکی از محورهای اصلی توسعه جهانی بدل شده، بلکه نقش آن درتحلیل دادهها، تسهیل پژوهشها و ارائه راهکارهای نوین در تمامی علوم، از جمله علوم دینی،غیرقابل انکاراست. وی دراین پیام تاکید کرده بود با نگاهی به آموزههای قرآنی، درمییابیم که استفاده از ابزارهای نوین برای فهم بهتر آیات و تعمیق دانش دینی، در راستای تحقق هدف خلافت انسان بر زمین قرار دارد. لذا هوش مصنوعی را میتوان ابزاری دانست که با سازماندهی و بهرهگیری هوشمندانه از انبوه اطلاعات موجود، میتواند پژوهشگران را در مسیر تفکر و اندیشه عمیقتر یاری رساند. این فناوری، با تحلیل دقیق دادهها، استخراج الگوها، و تسهیل فرآیندهای تحقیقاتی، پژوهشگر را از صرف زمان بر فعالیتهای غیرضروری بینیاز کرده و او را در رسیدن به بصیرتی بالاتر یاری میکند. به عبارت دیگر، هوش مصنوعی، دستیار اندیشمند است و نه جایگزین تفکر او. این مرجع تقلید بیان کرد: اگر ما به عنوان حاملان میراث وحی و عالمان علوم اسلامی از این فرصت استفاده نکنیم، ممکن است در آیندهای نزدیک با چالشهایی جدی روبهرو شویم. نسل جدید که در دنیای فناوری غوطهور است،انتظار داردکه علوم دینی نیزبا زبان زمانه پاسخگوی نیازهایشان باشد. همچنین، نهادهای علمی و پژوهشی در جهان، با بهرهگیری از این فناوری، در حال گسترش تحقیقات خود هستند و غفلت ما میتواند منجر به فاصله گرفتن علوم دینی از جریان جهانی دانش شود.وی تاکید کرد: ضروری است که امروز، هریک از ما با درک اهمیت و ضرورت این فناوری، به یادگیری و بهکارگیری هوش مصنوعی درحوزه تخصصی خود بپردازیم؛ابزارهای هوشمند میتوانند یاریگر ما در تبلیغ، تحقیق، تدریس، و حتی استنباطهای دقیقتر از متون دینی باشند. با ورود به این عرصه و آشنایی با توانمندیهای هوش مصنوعی، میتوانید دریچهای نوین به روی علم و دین بگشایید. این یک ضرورت علمی و رسالت دینی است که برای پاسخگویی به نیازهای جامعه، باید هرچه سریعتر به آن توجه کنیم.آینده، متعلق به کسانی است که علم امروز را به خدمت اهداف متعالی درآورند.حوزه علمیه باید توجه به فقه معاصر داشته باشد و به دنبال تحول وپاسخگو بودن باشد وبا درنظرگرفتن سیره علمای بزرگ و میراث گذشتگان،مسیر تحولی که با شتاب درحال انجام است راپی بگیرد. معتقدم کسانی که در این عرصه گام برمیدارند، باید از نظر فقاهت در سطح بسیار بالا باشند.